پنجاهمین دوره از مجمع جهانی اقتصاد که در میان سایتهای اسکی آلپاین شهر داووس برگزار شد، در حالی میزبان حدود سه هزار نفر از رهبران جهانی، تجاری و فعالان حوزههای مختلف بود که بحران تغییرات آب و هوایی در کانون سخنان و مواضع مختلف قرار گرفت. به علاوه بازارهای جهانی اکتشافات فضایی، بحران جدید مهاجرتی و توافقهای تجاری نیز در دستور کار رهبران جهانی قرار داشت. به گزارش گروه اقتصاد بینالملل روزنامه «دنیای اقتصاد»، این دوره باز هم دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالاتمتحده حاشیهساز بود و برای نمونه، ایلان ماسک، رئیس شرکت خودروسازی تسلا را به توماس ادیسون، مخترع بزرگ تشبیه کرد و او را یکی از «نوابغ بزرگ» خواند. او در مصاحبهای با سیانبیسی اعلام کرد که آمریکا باید از نوابغ خود محافظت کند. ترامپ اما در نشست داووس نیز به فعالان زیست محیطی، نظیر گرتا تونبرگ، نوجوان سوئدی تاخت و آنها را به پیشگویان نادان نابودی جهان تشبیه کرد. ترامپ با لحنی تمسخرآمیز گفت: «فعالان محیط زیست پیشتر هم وقوع بحران مازاد جمعیت در دهه ۶۰، گرسنگی دهه ۷۰ و پایان نفت در دهه ۹۰ را پیشبینی کرده بودند.»
گرتا تونبرگ نیز که در زمان سخنرانی ترامپ در سالن حضور داشت، پس از او بار دیگر پشت تریبون رفت و از رهبران جهان بهدلیل انفعال در طی یک سال گذشته برای مقابله با بحران آب و هوایی انتقاد کرد. وی گفت: «خانههای ما همچنان در حال سوختن هستند و هر ساعت شما بنزین به این آتش میریزید.» این نوجوان ۱۷ ساله جنجالی از حضار داووس درخواست کرد تا آنطور که فرزندان خود را بیش از هرچیز دیگری دوست میدارند، این موضوع را نیز در اولویت قرار دهند. او همچنین اقداماتی که اکنون برخی از دولتها برای کاهش آلایندگیهای کربنی انجام میدهند را ناکافی دانست و تاکید کرد که اگر قرار بر رسیدن به هدف تعیین شده توسط سازمانملل باشد باید تمامی آلایندگیها متوقف شوند. او رو به رهبران جهانی تصریح کرد: «برخلاف شما، نسل من بدون مبارزه عقب نمیکشند.»
استیون منوچین، وزیر خزانهداری آمریکا نیز که از اعضای اصلی هیات همراه ترامپ در داووس بود در نبرد ترامپ با فعالان محیط زیست از او حمایت کرد. او نیز با به تمسخر گرفتن گرتا تونبرگ گفت: «نوجوان ۱۷ ساله سوئدی بهتر است پیش از اینکه در رابطه با سرمایهگذاری در سوختهای فسیلی برای آمریکا سخنرانی کند، ابتدا در دانشگاه رشته اقتصاد را بخواند.» او در ادامه گفت: «من هنوز نمیدانم او چه کاره است؟ اقتصاددان ارشد؟» این حملات منوچین البته بیپاسخ نماند و تونبرگ خطاب به او گفت: «برای فهم یارانههایی که به سوختهای فسیلی تعلق میگیرند و نیز کمبود بودجه در مقابله با آلایندگیهای کربنی، مدرک دانشگاهی اقتصاد لازم نیست.»
اما آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز علاوه بر موضوعات اقتصادی، معضلات سیاسی و اجتماعی کنونی در جهان را بیان کرد و نسبت به آنها هشدار داد. وی گفت: «بحرانی که در لیبی جریان دارد میتواند در نهایت به چالشی شبیه به جنگ سوریه بدل شود.» مرکل افزود: «ما باید بیدار باشیم. ادامه نبردها در لیبی میتواند موجب سرازیر شدن موج جدیدی از پناهندههایی شود که برای فرار از جنگ به اروپا میآیند همانطور که طی پنج سال گذشته، جنگ داخلی سوریه موجب آن شد.»
ویلبور راس، وزیر بازرگانی آمریکا نیز در مورد اکتشافات فضایی ابراز نگرانی کرد و هشدار داد که ممکن است کمبود قوانین بینالمللی مورد توافق برای حضور در فضا به شرایطی نظیر «غرب وحشی» منتهی شود. اظهارات او در زمانی مطرح میشوند که عصر جدیدی از اکتشافات فضایی آغاز شده است و آژانسهای فضایی مختلفی در حال ظهور در سرتاسر جهان هستند. او گفت: «چه کسی مالک فضا است؟ مالک چیزی که ما پیدا میکنیم چه کسی است؟ آیا اگر شما نخستین کسی باشید که به نقطهای در فضا رسیدهاید این به آن معنا است که باید تمامی منابع فضا را در اختیار خود داشته باشید؟.»
اما جورج سوروس، از مهمترین رهبران تجاری جهان بود که در کنار رهبران سیاسی در داووس حضور یافت. این میلیاردر آمریکایی اعلام کرده است که یک میلیارد دلار به شبکهای از دانشگاهها برای ترویج و گسترش ارزشهای لیبرالیسم و گشایش فضای جامعه در کشورهای مختلف اهدا میکند. وی که یکی از حامیان سرسخت دموکراتها در آمریکا است، گفته است کمک مالی به نهادها برای مقابله با اقتدارگرایی فزاینده در کشورهایی مانند آمریکا، روسیه و چین مهم است. او همچنین به دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، تاخته و وی را «بهغایت خودشیفته» نامید. سوروس گفت: «این شبکه در مرحله اول شامل برنامههای آموزشی و پژوهشی خواهد بود و در مرحله بعدی با نهادهای بینالمللی مرتبط میشود و تلاش خواهد کرد اصول و ارزشهای لیبرال را در جهان ترویج کند.»
اما مقامات پیشین آمریکایی نیز در داووس حضور داشتند و یکی از شاخصترین آنها، ال گور، معاون رئیسجمهوری پیشین آمریکا و نیز برنده جایزه صلح نوبل بود. او برخلاف دیگر مقامات حال حاضر آمریکایی، به بحران آب و هوایی پرداخت و آن را جزو بحرانهایی نظیر حادثه یازده سپتامبر دانست. ال گور افزود: «این بحران بسیار بدتر و سریعتر از تصورات عدهای زیادی از افراد درحال گسترش است.» ال گور در ادامه برای نشان دادن مقیاس گسترده این بحران آن را با بحرانهای تاریخی مقایسه کرد و گفت: «این (بحران آب و هوایی) نظیر نبرد ترموپیل، نبرد آزینکورت، محاصره دانکرک و حادثه یازده سپتامبر است.»
ساجد جاوید، رئیس خزانه بریتانیا نیز یکی از مقامات دولت بوریس جانسون است که در داووس حضور یافت و از برنامه کشورش برای روند خروج از اتحادیه اروپا سخن گفت. جاوید اظهار کرد: «اولویت بریتانیا آن است که قبل از ایالاتمتحده بتواند توافق تجاری را با اتحادیه اروپا امضا کند.» این اظهارات او در حالی مطرح شد که در کنار استیو منوچین و رئیس صندوق بینالمللی پول نشسته بود. پیش از او منوچین از اینکه واشنگتن نتوانسته است پیش از اتحادیه اروپا به توافقی با بریتانیا دست یابد، ابراز ناامیدی کرد.
رهبر دیگری که در داووس به سخنرانی پرداخت از جنس سیاست بود، کری لم رهبر هنگکنگ که طی ۹ ماه گذشته درگیر اعتراضات و آشوبهای گسترده بوده است، این اتفاقات را نتیجه دست داشتن خارجیها در امور داخلی این کشور توصیف کرد. او با اشاره به ابراز نارضایتیهای گسترده رسانهها، سیاستمداران و دولتهای غربی نسبت به امور داخلی هنگکنگ تاکید کرد که شاید کاسهای زیر نیمکاسه باشد.
چهره جنجالی دیگری که در داووس سوئیس حضور یافته بود و به ایراد سخنرانی پرداخت، سانا مارین، نخستوزیر ۳۴ ساله فنلاند بود. او ابراز امیدواری کرد که از این پس انتخاب رهبران زن در جهان موجب تعجب نشود و به یک قاعده جهانی بدل شود. مارین که هماکنون جوانترین نخستوزیر تاریخ است، اظهارات خود را معطوف به برابری جنسیتی کرد. او هشدار داد: « جهان همیشه در مسیر ترقی گام برنمیدارد و همه ما باید هر روز برای برابری و زندگی بهتر بجنگیم چراکه اتفاقات اخیر در مسیر عقبگرد است.»
جیمی دیمون، مدیرعامل جیپی مورگان، بزرگترین بانک ایالاتمتحده نیز این نشست جهانی را از دست نداد و گفت: «هماکنون برخی فکر میکنند بانکهای مرکزی در سرتاسر جهان هرکاری بخواهند میکنند که این طور نیست. آنها همیشه در حال ارزیابی هستند تا اقدامات لازم را انجام دهند و البته همیشه نیز تورم ایجاد میشود.»