در دو هفته گذشته از زمان تصویب قانون حاشیهساز مرتبط با حقوق شهروندی مسلمانان در هند، صدها هزار هندی مخالف با اصلاح حقوق شهروندی مسلمانان به خیابانها آمدند. این اعتراضها بسیار جلب توجه کرده و نگرانیهایی را در مورد احتمال تضعیف سکولاریسم در این کشور دموکرات افزایش داد.
ساناز نفیسی: نارندرا مودی، نخستوزیری هند روز یکشنبه بار دیگر از قانون حاشیهساز مرتبط با حقوق شهروندی مسلمانان دفاع کرد و در برابر سیاستمداران مخالف این قانون را به تلاش برای ترویج دروغ متهم کرد و معترضان را گروهی خرابکارخواند که تلاش دارند با ویران کردن کشور و خونریزی هند را درگیر چالش جدی کنند.
به گزارش نیویورکتایمز مودی در جریان سخنرانی مبارزهجویانه روز یکشنبهاش در دهلینو این سیگنال را برای مخالفانش فرستاد مبنی بر اینکه حاضر نیست یک گام از موضعش عقبنشینی کند.به بیانی دیگر قرار نیست قانونی که در ساختارش حقوق تمامی ادیان در آسیای جنوبی به غیر از اسلام لحاظ شده، تغییر کند.دولت مودی بعد از پایان دادن به حاکمیت نسبی مسلمانان در منطقه کشمیر- جامو حالا در راستای آزمون تابعیت و شهروندی در شمال شرق این کشور تقریبا دو میلیونی که تابعیتی بالقوه داشتند را بیرون کرد.
مودی درگیر قمار خطرناکی شده است. منتقدان و ناظران میگویند این قانون نشان میدهد که دولت قصد دارد با تکیه بر رویکرد ملیگرایانه افراطی، هند را بر محور هندوها تعریف کرده و ۲۰۰ میلیون مسلمان اقلیت را در حاشیه قرار دهد.گروهی دیگر از مخالفان نخستوزیر هند نیز بر این باورند که قانون حقوق شهروندی جدید که به راحتی در هر دو مجلس هند به تصویب رسید نشانهای آشکار بر این حقیقت است که مودی قصد دارد تا به حقوق بیش از ۲۰۰ میلیون مسلمان پایان داده یا محدودیتهایی را بر آن اعمال کند. هرچند مودی در اظهارنظرهایش چندین بار تبعیضآمیز بودن این قانون را رد کرده است.
چالش جدی مودی
در دو هفته گذشته (از زمان تصویب این قانون) صدها هزار هندی مخالف با اصلاح حقوق شهروندی مسلمانان به خیابانها آمدند. این اعتراضها بسیار جلب توجه کرده و نگرانیهایی را در مورد احتمال تضعیف سکولاریسم در این کشور دموکرات افزایش داد. دادهها نشان میدهد در جریان اعتراضهای دو هفته اخیر به واسطه درگیری پلیس با معترضان بیش از ده نفر کشته و صدها نفر دیگر بازداشت شدند.تحلیلگران میگویند تظاهرات اخیر از زمان پیروزی حزب مودی یعنی بهاراتیا جاناتا سال ۲۰۱۴ بزرگترین چالش نخستوزیر هند است. دولت هند امروز به واسطه قتل و بازداشت معترضان که در میانشان کودکان نیز دیده میشود همچنین قطع اینترنت و تلفن همراه توسط نهادهای حقوق بشری تحت فشار قرار دارد. به گزارش نیویورکتایمز دولت مودی با فراخواندن سربازها از سربازخانهها، تعطیلی اینترنت درست از اهرمی که در کشمیر برای سرکوب استفاده کرد برای خاموش کردن مخالفان داخلی نیز بهره برد.ناظران میگویند براساس فیلمهای منتشرشده افسران پلیس در دهلینو مسلح به چوب دانشجویان غیرمسلح را مورد ضرب و شتم قرار میدادند. حتی گزارشهایی در دست است که نشان میدهد که در منطقه آسام پلیس از سلاح گرم استفاده کرده و به همین دلیل تعدادی کشته و بقیه روانه بیمارستانها شدند. هند از منظر جمعیتی دربردارنده ۸۰ درصد هندو و ۱۴ درصد مسلمان است. با این حال مسلمانان هند بعد از پیروزی مودی و حزبش به واسطه پیشبینی این روزها به شدت ناامید بودند. در این میان هستند هندوهای حامی سکولاریسم که سیاستهای اخیر مودی را تهدید جدی علیه دموکراسی و هویت آینده هند میدانند. منتقدان شخص نخستوزیر در اظهاراتشان دائما میگویند از این در هراس هستند که نخستوزیر ریشههای دموکراسی را خشکانده واین ملت ۱,۳ میلیارد نفری را پاکسازی کرده و آن را در معنای مضیق ملت هندوها تعریف کند.یکی از قضات سابق هند بر این باور است که نخستوزیر به دنبال ساختاری تئوریک است و همین مسئله زمینهساز هرج و مرجی آشکار شده است. به گفته این مقام قضایی سیاستهای امروز مودی آغاز خشونت جمعی در هند خواهد بود.
ترس از افزایش قدرت ملیگرایان افراطی
از زمان به قدرت رسیدن مودی ترس از ظهور ناسیونالیسم (ملیگرایی افراطی) به یکی از دغدغههای اصلی تبدیل شده بود. مسلمانان دائما توسط اوباش هندو تحت فشار قرار میگرفتند. دولت به جای پایان دادن به تبعیض حاکم در گام اول به حاکمیت مستقل مسلمانان در منطقه جامو و کشمیر پایان داد.بعد از آن آزمایش حق تابعیت و شهروندی در منطقهای موسوم به آسام کلید خورد؛ پروژهای که قرار است در سراسر هند اجرایی شود. منتقدین میگویند دولت مودی برنامهای رادیکال و اقتدارگرایانه را تعریف کرده که میتواند به تهدید جدی علیه بنیادهای سکولار این کشور تبدیل شده و کشور را در اختیار ملت هندو که در اکثریت قرار دارند قرار دهد.درحالیکه رویای ملیگرایان هندو به واسطه اصلاحات شهروندی و انجام آزمایش مذهبی برای مهاجران در حال وقوع است. مسلمانان از این میهراسند که دولت در ادامه بسیاری از آنها را به همین دلیل بیتابعیت کند. با این حال مودی میگوید اصلاحات انجام شده برای گسترش حقوق شهروندی میان مسلمانانی که از کشورهایی چون پاکستان، بنگلادش و افغانستان به دلیل شکنجه گریختهاند اجرایی خواهد شد. به گفته نخستوزیر هند تداوم پروژههای توسعه نشاندهنده آن است که دولت خدمات عمومی را بدون لحاظ کردن دین در اختیار همه شهروندان کشور قرار داده و میدهد. مودی روز یکشنبه بار دیگر تاکید کرد که اصلاح حقوق شهروندی به معنای پایان دادن حقوق شهروندی مسلمانان نیست بلکه هدف از آن حمایت از شهروندانی است که مورد تبعیض قرار گرفتند. با این حال تحلیلگران فارغ از اظهارات نخستوزیر میگویند میترسند این قانون به عنوان اهرمی علیه معترضان مورد استفاده قرار بگیرد. ارزیابیهای انجام شده درباب اصلاح حقوق شهروندی فعلا در ایالات شرقی آسام که در مرز با بنگلادش قرار دارد و جمعیت مهاجر بسیار بالایی را در خود جای داده، محدود شده است. ۳۳ ملیلیون نفر از این گروه ناچار شدند با مدارک مستند ثابت کنند که خانوادههایشان تابعیت هند را داشتند. گفته میشود نزدیک به دو میلیون نفر که اکثریتشان مسلمان هستند به واسطه این آزمون نتوانستند شهروند هند شوند.
پروژهای برای پاکسازی!
گفته میشود قانون جدید شهروندی، از هندوها و اعضای سایر مذاهب دیگر به غیر از مسلمانان حراست خواهد کرد. اظهارات وزیر کشور هند مهر تاییدی است بر این ادعا. آمیت شاه گفته که آزمون شهروندی که در اسام انجام شده را در سراسر هند برای پاکسازی هند از نفوذیها و موریانههای مخرب گسترش خواهد داد.مسلمانان هند که زمان به قدرت رسیدن مودی که چهرهای است ملیگرا سکوت اختیار کرده بودند حالا به سان آتشفشانی طغیان کردند. آنها به هندیهایی که نگران نابودی سکولاریسم هستند پیوستند. از همین رو ابعاد اعتراضها در هند هر روز افزایش مییابد. اواخر هفته میزان خشونتها بیشتر شد تا جایی که ساکنان محله اوتار پرادش، یکی از پرجمعیتترین ایالتهای هند و از مناطق حامی حزب نخستوزیر بود،خونینترین روزهایش را تجربه کرد. ساکنان محله گفتند که پلیسها به خانه مسلمانان محله حمله میکردند و اینگونه صدها جوان را با خود بردند، اموالشان را تخریب کرده و مردم را با چوب در خیابان میزدند. خاموشی عمومی و قطعی اینترنت در سراسر این ایالت عمومی شده و دولت به دانشگاهها دستور داده تا فعالیت دانشجویان در رسانههای اجتماعی را رصد کنند. محمد رشید به نیویورک تایمز گفت: «پلیس شبانه آمد و خودروهای پارک شده در کنار جاده را تخریب کرد و دروازه خانههای ما و دیگران را در هم شکست. با ما به سان حیوانات تحت اسارت رفتار میشود». با این حال مقامهای پلیسی و امنیتی گفتهاند که تا به امروز یک گلوله هم به سوی معترضان شلیک نکردهاند. با این حال فیلمهای منتشرشده در رسانههای اجتماعی گویای حقیقتی دیگر است و این ادعا را به چالش میکشد.
مودی با خشونت بیگانه نیست
مودی روز یکشنبه تلاش کرد تا معترضان را دشمن یا ناگزالهای شهری(ناگزال در هندوستان به اعضای هر گروه گریلایی کمونیستی گفته میشود که با حزب کمونیست هند (مائوئیست) در پیوند باشد) قلمداد کند؛ گروهی که تلاش دارند تا به هر قیمتی دولت را نابود کنند. او از هندیها خواست تا در برابر این بازی شیطانی مقاومت کنند. مودی تلاش داشت تا پلیس را منزه جلوه دهد و حتی تا جایی پیش رفت که منکر هرگونه بازداشت و سرکوب شد. او گفت: «هیچ مسلمان هندی به اردوگاههای بازداشتی فرستاده نشده است». مودی با انتقاد از سیاست گاندی، مبارز استقلال هند اعلام کرد: «ایستادن در برابر قانون آن هم با سنگ خیانت به هند است و میتواند توطئهای باشد برای بدتر کردن اوضاع حاکم».
مودی در انتها بعد از آنکه برای مخالفانش خط و نشان کشید گفت: «وقتی میله یا چوبی را در دستان معترضی میبینیم مثل تمامی مردم هند دردم میگیرد». مودی با خشونت بیگانه نیست. هند سال ۲۰۰۲ خونینترین سال خود را تجربه کرد. در آن برهه زمانی مودی که یکی از مقامهای ارشد ایالت گجرات بود زمینه را برای آغاز درگیری میان هندوها و مسلمانان هموار کرد؛ درگیری که در جریانش بیش از هزار نفر کشته شدند که اکثریتشان مسلمان بودند. مودی بعد از این واقعه به واسطه قصور و کوتاهیاش مقصر شناخته شد اما در دادگاه تبرئه شد. با این حال مردم کماکان بر این باورند که حداقل اتهام مودی در آن برهه زمانی سکوت در برابر میزان وحشیگری تحمیل شده علیه مسلمانان بود.