۹مکمل‌ توریستی برای جذب گردشگر

بررسی‌ها نشان می‌دهد: سوخت ارزی ورود گردشگر خارجی تحت تاثیر ثبات نسبی نرخ دلار به پایان رسیده است. سال گذشته به‌دنبال جهش قیمت ارز و کاهش شدید هزینه سفر به ایران، تعداد توریست‌های ورودی به کشور ۵۳ درصد رشد کرد. نیمه اول امسال اگرچه بازار ارز، کاهش و ثبات را به خود دید؛ اما اثر سال قبل تغییرات ارزی همچنان باعث تشویق گردشگران بین‌المللی برای سفر به ایران طی بهار امسال شد؛ به‌طوری‌که ورود توریست به کشور در فصل اول امسال در مجموع ۴۱ درصد نسبت به مدت مشابه در سال ۹۷ افزایش پیدا کرد. با این حال، روند کاهش نرخ رشد ورود توریست خارجی در بهار امسال، در تابستان ادامه یافت به‌طوری‌که در کل ۶ ماه اول امسال رشد توریست خارجی نرخ ۲۶ درصد را به ثبت رساند. مطابق آمارها، از شدت افزایش توریست خارجی به کشور در ماه‌های اخیر کم شده است. پیش‌بینی می‌شود در صورت تداوم وضعیت فعلی در بازار دلار، جذابیت هزینه‌ای بازار گردشگری ایران به رغم جاذبه‌های طبیعی این کشور از بین برود. فعالان بازار گردشگری در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد»، برای جلوگیری از توقف رونق ایرانگردی خارجی‌ها ۹ مکمل توریستی پیشنهاد کرده‌اند که لازم است دولت نسبت به تحقق آنها اقدام کند.

«استفاده از پتانسیل رشته‌های مختلف گردشگری در ایران»، «ارائه پکیج‌های ارزان سفر و اقامت در شهرهای توریستی کشور»، «کاهش بهای بلیت پروازها»، «متنوع کردن اقامتگاه‌هایی غیر از هتل‌های لوکس در مناطق مستعد سفر توریست خارجی»، «تبلیغات هدفمند و مناسب ذائقه‌ کشورها درباره ایران در رسانه‌های محلی کشورها»، «معرفی ایران به‌عنوان ارزان‌ترین مقصد گردشگری بین‌المللی»، «آموزش نیروهای خدماتی در بازار گردشگری»، «اعلام صریح ضوابط و عرف‌های گردشگری در ایران به کشورهای مبدأ» و همچنین «تغییر نگاه دولت به حوزه گردشگری از یک حوزه فانتزی و بی‌اثر به حوزه دارای پتانسیل جایگزینی درآمد نفت» مجموعه اقدامات پیشنهادی است. به گزارش «دنیای‌اقتصاد» جذب توریست خارجی برای تمامی کشورها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ایران نیز با توجه به پتانسیل‌هایی که در زمینه گردشگری مذهبی، گردشگری غذا، گردشگری ماجراجویانه، طبیعت‌گردی، گردشگری تجربه‌محور و گردشگری ورزشی دارد می‌‌تواند بیشترین جذب گردشگر خارجی را داشته باشد. اما تاکنون از آنها بهره‌برداری‌های لازم نشده که این امر نیازمند معرفی ایران به مقصدی با پتانسیل بالا در جهان است.

باید همزمان با استفاده از پتانسیل‌های موجود در حوزه جذب گردشگری و جذب بیشتر توریست خارجی؛ زیرساخت‌های لازم برای آنها را نیز توسعه داد. بازار گردشگری برای توسعه زیرساخت‌ها نیز نیازمند سرمایه‌گذار است؛ اما برای جذب سرمایه‌گذار خارجی نیز باید به آنها ثابت شود که ایران شرایط مناسب برای سرمایه‌گذاری را دارد و سرمایه‌گذاران در آن در زمان مشخص سود نیز کسب خواهند کرد. در حال حاضر اغلب کشورها «گردشگری تجربه‌محور» -تجربه مکان‌ها و شرایطی که صرفا در یک منطقه خاص وجود دارد-(همانند حمام سنتی، بازار سنتی، موسیقی محلی) را هدف اصلی جذب گردشگر برای خود قرار داده‌اند که ایران در این حوزه از گردشگری نیز دارای روستاها و شهرهای بی‌شماری است که سنت‌ها و اماکن خاص فراوانی دارند. ایران با وجود پکیج‌های گردشگری که دارد نسبت به کشورهای همجوار خود بسیار توریست‌پذیر است و علاوه‌بر آن برای گردشگران یک کشور بسیار ارزان به شمار می‌رود.زیرا با وجود اینکه قیمت پروازهای داخلی بسیار گران است، نرخ پروازهای خارجی نسبت به بسیاری از کشورها بسیار ارزان است؛ اما قیمت هتل‌های ایران نسبت به کشورهای همسایه کمی گران‌تر است که برای رفع این مشکل اقامتگاه‌های دیگری همچون بوم‌گردی‌ها، اقامتگاه‌های سنتی، خانه‌مسافرها و... در شهرها و روستاهای مختلف ایجاد شده است که همین امر موجب ارزان شدن «بسته سفر به ایران» شده است.

طبق آمارها ورود توریست به کشور حدود ۳۰ درصد رشد داشته که مهم‌ترین علت آن تغییرات نرخ ارز است. هر چند مقامات دولتی حوزه گردشگری اصرار دارند کاهش نرخ ارز را در افزایش ورود توریست خارجی به کشور بی‌اثر جلوه دهند. مقامات می‌گویند اگر برای گردشگران مقصد رایگانی وجود داشته باشد اما از نظر سلامتی، امنیت، تجهیزات گردشگری و... مناسب نباشد؛ هرگز به آنجا سفر نخواهند کرد. بنابراین ملاک اصلی گردشگران خارجی قیمت نیست؛ بلکه هزینه سفر یکی از چند فاکتور تاثیرگذار بر انتخاب آنها محسوب می‌شود. در حال حاضر با وجود تحریم‌ها و شرایط سیاسی موجود سیاست جدیدی درخصوص جذب گردشگرهای خارجی در پیش گرفته‌ شده که طبق آن به ورود توریست از کشورهای همسایه و همچنین دسترسی به بازارهای دوردست و جدید همچون هندوستان، افغانستان، پاکستان، بنگلادش و... نیز پرداخته می‌شود.

بررسی‌ها درباره راهکارهایی که لازم است سیاست‌گذار حوزه گردشگری برای جذب بیشتر توریست خارجی به‌کار بگیرد، حاکی است: باید پکیج تبلیغاتی و فیلم مستند با موضوع شناخت بهتر ایران که از نظر روانشناسی مطابق با ذائقه توریست‌های کشورهای مختلف باشد تهیه و تولید شود. سپس ایران را به‌عنوان یک مقصد ارزان معرفی کنیم؛ به‌طوری‌که گردشگران آمریکایی و اروپای غربی بدانند که با درآمد حدود ۱۰ روز خود می‌توانند یک هفته در ایران اقامت داشته و از گردش در آن لذت ببرند و در این معرفی باید از پکیج‌های گردشگری که زنجیره گردشگری در آنها وجود دارد استفاده شود. گام دیگری که برای جذب گردشگر باید برداشت مربوط به آموزش نیروی انسانی فعال در حوزه گردشگری است؛ زیرا کمتر از ۵ درصد از کلیه افرادی که در حوزه گردشگری مشغول به کار هستند تحصیلات گردشگری و مرتبط با این حوزه دارند بنابراین باید برای ارائه درست آداب و رسوم ایرانی همگام با قوانین بین‌المللی از نیروهای آموزش‌دیده استفاده کرد تا بدانند توریست‌های خارجی به‌جای تقلید از اروپایی‌ها در ارائه خدمات خواهان تغییر روند ارائه خدمات هستند.

گام چهارم مربوط به ایجاد قانون و مقررات داخلی برای میراث فرهنگی کشور است تا گردشگران وروردی بدانند برای انجام چه کارهایی مجاز هستند و برای انجام چه کارهایی ممنوعیت قانونی وجود دارد. و آخرین گام مربوط به ایجاد یک دیدگاه مشترک بین مردم و دولت است که طی آن باید همه بدانند تنها راه خنثی‌سازی تحریم نفتی و خروج از رکود اقتصادی؛ توسعه صنعت گردشگری است و اقتصاد صرفا نفت نیست.