شرط اثرگذاری لغو روادید چینی‌ها

در حالی که پیش از این شهروندان چینی قبل از سفر به ایران به‌صورت اینترنتی درخواست روادید می‌دادند و سپس در فرودگاه ایران موفق به اخذ ویزا می‌شدند اما هم اکنون با مصوبه دولت، شهروندان چینی نیازی به اخذ روادید ندارند. علاوه بر این، حتی گردشگران چینی برای توقف چند ساعته و گردش در شهر بین دو پرواز خود هم نیازی به گرفتن ویزای ترانزیتی ندارند. مستعد بودن بازار گردشگری چین باعث شد تا ۷ ماه پیش این پیشنهاد از سوی علی‌اصغر مونسان، رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی وگردشگری به محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه در قالب کارگروهی مشترک ارائه شود و در نهایت پس از تصویب آن از سوی هیاتدولت باعث شد تا به گفته معاون گردشگری کشور، کنسرسیومی در این معاونت برای این موضوع شکل گیرد تا بخش‌های مختلف از جمله بخش خصوصی و فعالان گردشگری هرکدام در زمینه‌های مربوط به خود تلاش کنند تا بتوانند نظر گردشگران چینی را به ایران جلب کنند. در همین خصوص مدیرکل دفتر آموزش و مطالعات گردشگری نیز اعلام کرده آموزش عوامل و فعالان گردشگری مرتبط با این حوزه در دستور کار سازمان میراث‌فرهنگی قرار گرفته است. به گفته زاهد شفیعی، برنامه‌ریزی و تدوین دقیق دوره‌های آموزشی مناسب و مفید برای فعالان بازار گردشگری چین شامل عوامل دفاتر خدمات مسافرتی، واحدهای اقامتی، پذیرایی، راهنمایان تور، توراپراتورها و ... در دستور کار قرار دارد که در ۴۶ ساعت صورت خواهد گرفت.

حذف رانت، بهبود اقتصاد گردشگری

اما آمارهای منتشر شده سال ۲۰۱۸ نشان می‌دهد چین سالانه بیش از ۱۵۰ میلیون نفر توریست به اقصی نقاط دنیا می‌فرستد؛ بازار بزرگی که ایران نیز می‌تواند بخشی از آن را با برنامه‌ریزی، تبلیغات و اطلاع‌رسانی صحیح از آن خود کند. رئیس سازمان میراث‌فرهنگی‌، صنایع‌دستی و گردشگری نیز معتقد است اگر تلاش‌ها به سمت جذب گردشگران چینی باشد می‌توان سالانه میزبان ۲ میلیون گردشگر چینی بود؛ این در حالی است که هم‌اکنون آمارها نشان می‌دهد ایران در سال ۹۷ تنها میزبان ۵۲ هزار گردشگر چینی بوده است. مصطفی شفیعی‌شکیب، عضو هیات مدیره جامعه تورگردانان ایران درخصوص بهره‌مندی از موقعیت لغو روادید چینی‌ها بر این باور است که با کنترل و مدیریت درست ورود گردشگران چینی می‌توان امیدوار بود تاثیر مثبتی در افزایش گردشگری ورودی و چرخیدن چرخ صنعت گردشگری به نفع تمامی فعالان این حوزه باشد. او در این زمینه به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «تا قبل از لغو روادید نیز چینی‌ها برای دریافت ویزا آنقدر مشکل نداشتند اما در هر صورت شرایط برای آنها به منظور ورود به ایران بهتر شده و دولت باید تلاش کند تا با ایجاد ترفندها، برنامه‌ریزی‌ها و... به گونه‌ای پیش برود که مانع ایجاد رانت در این میان شود.»

این عضو جامعه تورگردانان ایران با اشاره به اینکه اطلاع‌رسانی در چین باید از سوی کسانی صورت گیرد که در این میان ذی‌نفع نبوده و برای تمام فعالان گردشگری فعالیت کنند، ادامه می‌دهد: «ورود بی‌ضابطه گردشگران چینی و اقامت آنها در مراکز غیر رسمی باید مدیریت شود تا آنها در اقامتگاه‌های رسمی و دارای مجوز ساکن شوند. در غیر این صورت افزایش آمار گردشگر ورودی تاثیری در بهبود اقتصاد کشور از طریق صنعت گردشگری نخواهد داشت.» به گفته شفیعی‌شکیب در این شرایط است که می‌توان امیدوار بود بخش خصوصی با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام می‌دهد نظارت و کنترل اصولی در نظر گیرد تا مانع فعالیت دلال‌هایی در این میان باشد و سدی در برابر رانت ایجاد کند. آن وقت بخش خصوصی نیز می‌تواند وارد عمل شود و برای جذب بیشتر گردشگر چینی فعالیت و تبلیغات کند و خدمات درست و اصولی ارائه دهد. به باور این فعال گردشگری در صورتی که بتوان با تلاش‌های انجام گرفته شده از ۱۵۰ میلیون گردشگر چینی تنها یک درصد آن را جذب کرد، باز هم می‌تواند اثر قابل ملاحظه‌ای در بهبود اوضاع گردشگری ورودی در کشور داشته باشد.

به باور فعالان گردشگری چنین موقعیتی می‌تواند یک فرصت مناسب برای ورود ارز به کشور از طریق گردشگران شرق آسیا آن هم در شرایط تحریم باشد. البته به شرط آنکه تمام فعالان گردشگری از آن نفع برده و دولت نیز در برنامه‌ریزی‌هایی که در این زمینه انجام می‌دهد به این نکته توجه کند که از یکسو نظارتی کنترلی، دقیق و برنامه‌ریزی شده انجام دهد و از سوی دیگر بخش خصوصی نیز در معرفی ظرفیت‌ها، هدایت گردشگران به‌سمت مراکز اقامتی رسمی، شفافیت در قیمت و ارتقای کیفیت پویاتر عمل کند. این در حالی است که بخش خصوصی ضعف در مدیریت و کنترل دولت در بخش جذب گردشگر چینی در مسیر اصلی را عاملی می‌داند که باعث شده تاکنون بخش خصوصی نتواند در حوزه جذب گردشگر چینی به خوبی ورود داشته باشد.