تبلیغ تورهای نوروزی امسال با عبارات متفاوتی راه افتاده است. یک آژانس مسافرتی بزرگ و معروف قیمت ٧ روز تور مسافرتی به دهلی، آگرا و جیپور را یک‌میلیون و ٢٠٠ تومان اعلام کرده است، اما وقتی آیکن سبد خرید را می‌زنی، متوجه می‌شوی قیمت واقعی تور یک‌میلیون و ٢٠٠هزار تومان + ٦٥٠ دلار است و درواقع بخش دوم هزینه تور را باید دلاری پرداخت کنی. به این ترتیب اگر قیمت دلار را ١٣هزار تومان در نظر بگیریم درواقع قیمت تور چیزی حدود ٩میلیون و ٦٥٠هزار تومان می‌شود. البته هر مسافری می‌داند که سفر با جیب خالی غیرممکن است و اگر بخواهی بسیار مقتصدانه سفر کنی و همان ٥٠٠ دلار ارز مسافرتی را با خود ببری، درواقع هزینه سفر یک هفته‌ای به هند بیشتر از ١٦میلیون تومان آب می‌خورد.
در این میان برخی آژانس‌های مسافرتی به شما می‌گویند که هزینه‌ای بابت پول بلیت و رزرو اولیه هتل و کارمزدشان را از شما می‌گیرند، اما هزینه هتل، تور گردشگری و غذا را باید خودتان حساب کنید. این همان آژانس‌های مسافرتی هستند که تبلیغات تورهای ارزان‌قیمت را برای‌تان پیامک می‌کنند.
بخش دیگری از آژانس‌های مسافرتی هم برای آن‌که مشتریان‌شان را حفظ کنند، به شما می‌گویند که قیمت تورها را «توافقی» محاسبه می‌کنند. آنها در روش توافقی گزینه‌هایی را پیش‌روی‌تان می‌گذارند که سفرتان به ارزان‌ترین حد ممکن تمام شود. مثلا اگر در سفر به آلمان به شما گفتند که قرار است در «هتل کپسولی» بخوابید، باید بدانید که قرار است تنها یک جای خواب به شما بدهند!
مظنه چقدر؟
تبلیغ تورهای نوروز ۹۸ درحالی آغاز شده که با کاهش ارزش پول ملی در برابر ارزهای خارجی، قیمت سفرهای خارجی نجومی شده است، به‌طوری که یک سفر ۱۷ روزه به کانادا حدود ۱۰۰میلیون تومان آب می‌خورد و ماجراجویی با کشتی کروز معمولی در فاصله ترکیه تا یونان حدود ۳۳میلیون تومان تمام می‌شود و سفر به قطب شمال بدون تماشای وال و خرس قطبی متوسط ۵۵میلیون تومان خرج دارد.
سفر ١٠ روزه به آفریقای جنوبی و تماشای حیات‌وحش کم‌نظیر آن هم ٤٧میلیون تومان تمام می‌شود.
این موضوع درحالی رخ می‌دهد که آژانس‌های مسافرتی می‌گویند تا سال پیش می‌توانستید با ١٥ تا ٢٠میلیون تومان به آفریقای‌جنوبی بروید یا سفر یونان با ١٠میلیون تومان و بلکه کمتر امکان‌پذیر بود.
«تعداد مسافران خارج از کشور بشدت ریزش داشته است و روزها و هفته‌ها حتی ٤-٣ مسافر به پست‌مان نمی‌خورد.» این موضوع را رانندگان تاکسی فرودگاه امام می‌گویند و اصلا آمارهای رسمی مبنی‌بر ریزش ١١درصدی مسافران خارج از کشور را قبول ندارند. آنها اعتقاد دارند کاهش‌ها بسیار محسوس بوده است و البته آژانس‌های مسافرتی هم می‌گویند که مشتریان‌شان نصف شده‌اند.
معاونت گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی اعلام کرده سفرهای خارجی ایرانی‌ها در پایان ٦ ماه امسال نسبت به سال گذشته کاهش ١١درصدی داشته است. البته علاوه بر فعالان صنف گردشگری، افراد زیادی اعتقاد دارند که آمارهای رسمی سفر در ایران، آمارهای تخمینی است و دقیق نیست.
حالا گرانی دلار و رسیدن آن به نرخ ١٥هزار تومان افرادی را که همیشه پای ثابت سفرهای خارج از کشور و تورهای مسافرتی بودند، بی‌خیال گذر از مرزها کرد، چون دیگر سفر خارج از کشور با این قیمت ارز نه صرفه اقتصادی دارد، نه جذابیت، حتی تورهای لحظه آخری آژانس‌های مسافرتی هم مشتریان خود را از دست داده‌اند و شرایط خوبی ندارند. از یک طرف گران‌شدن دلار و حذف ارز مسافرتی برای سفرهای خارج از کشور باعث شده بازار سفرهای خارجی افت شدیدی را تجربه کند و از طرف دیگر ایرلاین‌ها هم به بهانه تخصیص‌نیافتن ارز دولتی به سفرهای خارجی قیمت بلیت سفرهای خارجی را به چند برابر افزایش دادند که همین موضوع هم تاثیر زیادی روی سفرهای خارجی گذاشت.
٨٠درصد تورهای خارجی‌مان کنسل‌شده
کنسل‌شدن بیش از ٨٠درصد تورهای خارج از کشور وضع وخیمی را برای آژانس‌های هواپیمایی ایجاد کرده است. اغلب آنها مجبور به تعدیل نیرو شده‌اند، چون دخل‌و‌خرج‌شان با هم جور درنمی‌آید و گرانی دلار حسابی کاروکاسبی‌شان را کساد کرده است. شرایط اسفناک برخی از آژانس‌های مسافرتی حتی به جایی رسیده که کلا آژانس‌های خود را تعطیل کرده و خانه‌نشین شده‌اند، چون دیگر هیچ مسافری برای تورهای خارجی ندارند و فروش اندک بلیت‌های داخلی هم سودی برای آنها ندارد. ضمن این‌که سفرهای داخلی هم آن‌قدر گران شده‌اند که افراد فقط در صورت ضرورت به این سفرها می‌روند.همین مشکلات باعث شده وضع آژانس‌های مسافرتی بحرانی شود. طبق آمار منتشرشده از حدود ٤هزار آژانس هواپیمایی فعال در تهران نزدیک به ٧٠٠ آژانس تعطیل شده و بقیه هم نیمی از کارمندان خود را تعدیل کرده‌اند.
این حجم ریزش مسافر غیرقابل باور است
آژانس هواپیمایی ... در خیابان سهروردی یکی از آژانس‌های سابقا فعال در تهران بوده که حالا در آستانه تعطیلی است. مدیرعامل این آژانس می‌گوید: «ما هم باید مثل بسیاری از هم‌صنف‌های خود تعطیل کنیم و برویم چون شرایط‌مان اصلا خوب نیست و داریم ضرر می‌دهیم. بیشتر از ٦ ماه است که وضع دلار و ارز خراب شده است و ثباتی در این بازار نیست. خیلی از آژانس‌های هواپیمایی نتوانستند همین چند ماه را هم دوام بیاورند و زود تعطیل کردند. آنهایی هم که دارند ادامه می‌دهند از جیب‌شان هزینه می‌کنند و وضع خوبی ندارند.»
او تأکید می‌کند: «با ادامه این روند آژانس‌های مسافرتی انگشت‌شماری در تهران باقی می‌مانند چون دیگر کارکردن در این صنف نه‌تنها درآمدزا نیست بلکه ضرر هم دارد. اغلب آژانس‌هایی هم که باقی مانده‌اند فقط با ٥، ٦ نفر کار می‌کنند چون بیشتر از این نیازی به نیرو ندارند.»
مدیر یکی دیگر از آژانس‌های مسافرتی در خیابان
کریمخان زند هم به «شهروند» می‌گوید: «برای خودمان هم باورکردنی نبود که این اندازه از تعداد سفرهای خارجی کم شود. پارسال در همین فصل پاییز که فصل حراج تورهای خارج از کشور است، سفر به ترکیه و اقامت در هتل ٤ ستاره با ٦٥٠هزار تومان ممکن بود اما حالا تورهای با اقامت در هتل‌های دو ستاره نزدیک به ٣میلیون تومان برای افراد آب می‌خورد. طبیعی است که در چنین مواقعی مردم ترجیح می‌دهند که سفر نروند و به فکر تأمین مایحتاج زندگی خود باشند.» او ادامه می‌دهد: «همه سود آژانس‌های مسافرتی در سفرهای خارجی است و حالا که ٩٠درصد تورها و سفرهای خارجی کاهش پیدا کرده‌اند، وضع آژانس‌ها هم قرمز
شده است.»
فقط پولدارها سفر می‌روند
مدیر یک آژانس هواپیمایی دیگر که در حال حاضر آژانس خود را فقط با ٥ کارمند اداره می‌کند، می‌گوید: «خبر دارد که فقط در تهران ٧٠٠ آژانس مسافرتی تعطیل شده‌اند.»
او ادامه می‌دهد: «تقریبا می‌توان گفت اغلب تورهای مسافرتی جمع شده‌اند و دیگر برای این تورها مشتری نداریم؛ با کاهش و تقریبا می‌توان گفت با قطع‌شدن سفرهای خارجی امیدمان به این بود که مردم از سفرهای داخلی استقبال کنند و ترجیح بدهند که مناطق دیدنی کشورمان را ببینند اما متاسفانه با بلایی که ایرلاین‌ها سر قیمت بلیت‌های هواپیمایی آوردند، این اتفاق هم رخ نداد. الان فقط قشر مرفه سفر می‌روند و افرادی که مجبورند با هواپیما سفر کنند؛ به جز این دو گروه دیگر ما هیچ مشتری دیگری نداریم.»
تورهای داخلی هم گران شده‌اند
رئیس آژانس هواپیمایی در کریمخان زند درباره این‌که آیا با کاهش سفرهای خارجی مردم به سفرهای داخلی روی می‌آورند یا نه، می‌گوید: «تا کنون که این اتفاق رخ نداده است؛ چون ظاهرا سیاست‌ها به گونه‌ای نبوده که با کاهش سفرهای خارجی، تمهیداتی اندیشیده شود که مردم به سفرهای داخلی علاقه‌مند شوند. در واقع کسانی که از قشر طبقه متوسط بودند و تا قبل از این گرانی‌ها می‌توانستند مسافرت بروند، الان سفر داخلی هم نمی‌توانند بروند چون نرخ تورهای داخل کشور هم افزایش زیادی داشته است و اصلا قابل قیاس با قبل نیست.»
او توضیح می‌دهد: «مثلا تورهای کیش که قبلا در حراجی‌ها نفری ٩٠هزار تومان هم پیدا می‌شد، الان با قیمت بالای یک‌میلیون تومان هم پیداشدنی نیست و همین باعث شده است که مردم حتی قید سفرهای داخلی را بزنند. اگر قیمت سفرها و تورهای داخلی پایین بود، می‌توانستیم انتظار این اتفاق را داشته باشیم که تعداد سفرهای داخلی افزایش پیدا کنند اما آن‌قدر نرخ بلیت‌ها و هتل‌ها افزایش پیدا کرده که واقعا تعداد انگشت‌شماری از مردم می‌توانند به
سفر بروند.»
قیمت بلیت‌های خارجی سرسام‌آور است
در روزهای بی‌رونقی سفرهای خارجی خیلی‌ها ایرلاین‌ها را مقصر می‌دانند. برخی از فعالان عرصه گردشگری، ایرلاین‌ها را مقصر کاهش سفرهای تفریحی می‌دانند. یک مدیر آژانس مسافرتی می‌گوید: «قطعا ایرلاین‌ها بیش از ٥٠درصد مقصر این اتفاق هستند. آنها حاضر نیستند که قیمت‌ها را متعادل کنند تا با سود کمتر بتوانند مسافر جذب کنند. ایرلاین‌ها اصلا با آژانس‌های هواپیمایی همکاری نمی‌کنند و فقط به فکر سود خودشان هستند. آنها مدام پرواز کنسل می‌کنند و حاضر نیستند که قیمت‌ها را پایین بیاورند تا ما هم بتوانیم به مردم خدمات بدهیم به همین دلیل اغلب تورها و پروازها
کنسل می‌شوند.»
در ماه‌های اخیر قیمت بلیت‌های سفرهای خارجی افزایش ٥٠ تا ٦٠درصدی داشته است. نرخ بلیت سفرهایی که قبل از بالارفتن قیمت ارز ٦میلیون و ٥٠٠هزار تومان بود، حالا به ١٦میلیون هم افزایش پیدا کرده است. مسیرهای دو پروازه هم نزدیک به ٧٠درصد افزایش قیمت داشته‌اند و در سفرهای داخلی هم وضع به همین منوال بوده است. با این حال ایرلاین‌ها راضی به کاهش قیمت‌ها نمی‌شوند. علاوه بر همه اینها اختصاص پیدانکردن ارز دولتی به ایرلاین‌ها باعث شده آنها بیشتر از همیشه روی افزایش قیمت‌ها تأکید داشته باشند و راضی به کاهش نرخ بلیت‌ها نشوند.