هرساله با نزدیک شدن به فصل تابستان، بازار برخي مشاغل ازجمله آژانس‌های گردشگری بسيار داغ می‌شود. متاسفانه برخي آژانس‌هاي گردشگري غيرمجاز از اين فرصت سوءاستفاده كرده و براي جذب مشتري از انواع شیوه‌های کلاهبرداری استفاده می‌کنند. درحال‌حاضر یکی از رایج‌ترین روش‌ها براي جذب مشتري، استفاده از كانال‌هاي تلگرامي است. پیش از فراگیر شدن شبکه‌های اجتماعی، اغلب آژانس‌هاي گردشگري از پخش گسترده تراکت درخيابان‌ها و پنل‌های پیام‌کوتاه برای آگاه کردن مشتریان خود بهره می‌بردند، اما امروزه کانال‌های تلگرامی،جای تراكت و پیامک‌ها را گرفته است و کاربران کانال‌هاي گردشگري در تلگرام به راحتی از برگزاری تورها با خبر می‌شوند. اين در حالي است كه ممکن است هیچ‌کدام از نهادهای قانونی و نظارتي، به‌درستی از اقدام این آژانس‌هاي گردشگري باخبر نباشند. یکی از نکات جالبی که در تبلیغات تورهايي كه بعضا بدون نام و نشان مشخصي در كانال‌هاي تلگرامي مشاهده مي‌شوند وجود دارد،جذابیت و امتیازات گسترده در اين تورهاست. مرسوم‌ترین شیوه جلب مشتری در این آگهی‌ها، پایین بودن هزینه‌های برگزاری تور است که اغلب تحت عنوان آفر(پيشنها د) مدت‌دار به مشتریان ارائه می‌شود. در كنار تورهاي ارزان قيمت، تورهاي لحظه آخري نيز هستند كه جنجال تبلیغاتی این تورها مانع از آن می‌شود که مشتریان به اصالت قانونی شرکت توریستی توجه کنند و بارها مشاهده شده است که مشتریانی که فریب اين تورهای ارزان قيمت را مي‌خورند، با ورود به شهر مقصد متوجه می‌شوند که امکانات پایینی به آن‌ها ارائه مي‌شود و برگزار کننده تور آن‌ها را مجبور می‌کند که شرایط تحمیل‌شده را قبول کنند. به‌گفته یکي از كارشناسان صنعت گردشگري، مشتريان بايد آگاه باشند كه جذابیت‌های تبلیغاتی آژانس‌هاي مسافرتي به‌هیچ وجه نشانه قانونی بودن فعالیت آن‌ها نیست.
رشد بي‌رويه آژانس‌های مسافرتی غیرمجاز
متاسفانه چند سالی است كه به دلیل رشد قارچ‌گونه آژانس‌های غیرمجاز، با تخلف آن‌ها در فصل تابستان مواجه هستیم. در اين رابطه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بارها اعلام كرده است كه در صورت برخورد با موارد تخلف، گزارش را به مقام‌های ذی‌ربط ارجاع می‌دهد. همچنين به دليل رشد فعالیت‌ها در شبکه‌های اجتماعی، بخشی از این گزارش‌ها در اختیار دایره پیشگیری جرایم سایبری ناجا قرار می‌گیرد. اما لازم به يادآوري است كه مشتريان به منظور بررسی قانوني يا غيرقانوني بودن فعاليت آژانس‌هاي گردشگري تنها باید با دفاتر اداره کل نظارت و ارزیابی گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هر استان تماس بگيرند و در حال حاضر سایت http://www.ichto.ir/agency وابسته به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و همچنین تلفن‌های 88934148 و88934145 بهترین مرجع شناسایی آژانس‌های مجاز هستند . مشتريان از اين طريق مي‌توانند اطلاعات كافي را درخصوص مجاز يا غيرمجاز بودن فعاليت آژانس‌هاي گردشگري كسب كنند.
عدم پرداخت ماليات، عوارض و حق عضويت!
درخصوص دلايل رشد قارچ‌گونه آژانس‌های غیرمجاز و نحوه برخورد مسئولان با اين آژانس‌هاي گردشگري، امير هاتفي، ريیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی در گفت و گو با «قانون» مي‌گويد: «درحال حاضر يكي از مهم‌ترين مشكلات صنف دفاتر خدمات مسافرتي، رشد قارچ‌گونه آژانس‌هاي گردشگري غيرمجاز است.متاسفانه هم‌اكنون وضعيت بازرسي و جمع‌آوري اين دفاتر مسافرتي غيرمجاز، مختل شده است. ماجرا از اين قرار است كه دفاتر مسافرتي داراي مجوز قانوني، حين فعاليت با مشكلات عديده‌اي مواجه شدند و به درستي نتوانستند قوانين سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را رعايت كنند. مجوز اين آژانس‌هاي گردشگري به دليل انجام مكرر فعاليت‌هاي خلاف قانون، تعليق و لغو شد. اوايل اين آژانس‌هاي گردشگري به دليل لغو مجوز فعاليت خود بسيار ناراحت و مضطرب بودند و به صورت مداوم با انجمن صنفي دفاتر خدمات مسافرتي براي دريافت دوباره مجوز از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در ارتباط بودند، اما پس از گذشت مدت زماني مشاهده كرديم كه اين آژانس‌هاي گردشگري نه تنها بدون داشتن مجوز راحت‌تر فعاليت مي‌كنند، بلكه ماليات، عوارض و حق عضويت پرداخت نمي‌كنند و مجبور به پاسخگويي به ارگان‌هاي ذي‌ربط نيز نيستند. همچنين اين آژانس‌هاي گردشگري مي‌توانند هر مبلغي براي تورهاي خود در نظر بگيرند. بنابراين شواهد حاكي از آن است كه آژانس‌هاي گردشگري بدون مجوز نسبت به آژانس‌هاي گردشگري داراي مجوز، راحت‌تر فعاليت مي‌كنند و مادامي كه هيچ ارگاني اقدام به جمع‌آوري اين آژانس‌هاي گردشگري غيرمجاز نكند، آژانس‌هاي گردشگري مجاز خواهان لغو مجوز فعاليت خود هستند تا بتوانند راحت‌تر و با خيال‌آسوده فعاليت كنند».
خدمات گسترده ايرلاين‌ها به غيرمجازها
اين كارشناس گردشگري تصريح مي‌كند: «مشكل ديگر اين است كه شركت‌هاي مسافرتي مادر ازجمله ايرلاين‌ها و شركت‌هاي بزرگ ريلي و همچنين هتل‌ها به اين آژانس‌هاي گردشگري غيرمجاز به نحو مطلوب خدمات مي‌دهند. به‌عبارتي آژانس‌هاي گردشگري مجاز براي گرفتن 30 عددبليت پروازي با مشكل مواجه مي‌شوند درحالي كه آژانس‌هاي گردشگري غيرمجاز به راحتي 30 بليت پروازي را دريافت مي‌كنند. با توجه به اين توضيحات چرا آژانس‌هاي گردشگري بايد خواهان دريافت مجوز باشند؟ يا به چه دليل پاسخگوي عملكرد خود به ارگان يا سازماني باشند و حق عضويت پرداخت كنند؟».
هاتفي ادامه مي‌دهد: «طي آخرين جلسه‌اي كه با مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری داشتيم، پيشنهاد داديم كه براي جمع‌آوري آژانس‌هاي گردشگري غيرمجاز از انجمن صنفي كمك بگيرند، زيرا پيدا كردن آژانس‌هاي گردشگري غيرمجاز براي انجمن صنفي دفاتر خدمات مسافرتی نسبت به گروه‌هاي دولتي و غيرحرفه‌اي راحت‌تر است».
ارزاني تور؛ تنها دليل استقبال مردم
ارزان‌قيمت بودن تور، مهم‌ترين دليل استقبال مردم از برخي آژانس‌هاي گردشگري است. به‌عبارت ساده‌تر آژانس‌هاي گردشگري غيرمجاز به دليل پايين بودن هزينه‌هاي اوليه خود ازجمله عدم پرداخت ماليات، عوارض، حق عضويت و ... تورهاي ارزان‌قيمتي به مردم ارائه مي‌دهند. به‌‌همين‌دليل مردم توجهي به مجاز يا غيرمجاز بودن فعاليت اين آژانس‌هاي گردشگري نخواهند داشت. در اين زمينه اين كارشناس گردشگري تصريح مي‌كند: «آگاهي مردم نسبت به مجوز‌دار بودن يا عدم داشتن مجوز آژانس‌هاي گردشگري بسيار پايين است و از طريق شماره تلفن و سايت مي‌توانند در اين خصوص كسب اطلاعات كنند. به‌عبارتي وقتي مشتري به دفاتر مسافرتي مراجعه مي‌كند، اين اختيار را ندارد كه مجوز آژانس گردشگري را مشاهده كند. بنابراين اداره اماكن عمومي و اداره بازرسي سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بايد آژانس‌هاي گردشگري غيرمجاز را شناسايي و جمع‌آوري كند. آژانس‌هاي گردشگري غيرمجاز به دليل نداشتن هزينه‌هاي جانبي نسبت به آژانس‌هاي گردشگري مجاز، تورهاي ارزان‌قيمتي به مردم ارائه مي‌دهند و به‌همين علت مردم نيز راغب هستند كه از اين آژانس‌هاي گردشگري خريد كنند. اما اينكه در آن تور چه اتفاقي بيفتد يا در طول سفر چه حوادثي براي مسافران ايجاد شود، مشكل ديگري است».
فروش بليت‌هاي تاريخ گذشته
هاتفي ادامه مي‌دهد: «تاكنون تعداد شكايات از تورهاي غيرمجاز بسيار زياد بوده است. به دليل تعدد شكايات، انجمن صنفي دفاتر خدمات مسافرتي با مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری جلسه تشكيل داده است. به‌‌طور مثال در چند روز اخير بالاترين حجم شكايت مربوط به مسافراني بوده است كه بليت‌هاي تاريخ گذشته خريداري كرده‌اند. به‌عبارتي مشتري بليت پرواز لحظه‌آخري را از يك آژانس گردشگري خريداري كرده و به فرودگاه مراجعه كرده است، اما مسئولان فرودگاه به مشتري اعلام كرده‌اند كه اين بليت براي پرواز روز قبل بوده است و وقتي مشتري براي گرفتن پول خود به آن آژانس گردشگري مراجعه كرده است، در آن مكان آژانس گردشگري مشاهده نكرده است».
لزوم همكاري سازمان میراث فرهنگی با اداره اماكن عمومي
اين كارشناس گردشگري ادامه مي‌دهد: «سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری وظيفه دارد كه با كمك انجمن صنفي دفاتر خدمات مسافرتی، آمار آژانس‌هاي گردشگري غيرمجاز را به اداره اماكن عمومي براي پلمب آن‌ها بدهد. چند وقت پيش ليست آژانس‌هاي گردشگري غيرمجاز و لغو مجوز و نامه اداره اماكن عمومي به صورت ماهانه در سايت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری منتشر مي‌شد، اما درحال حاضر تعداد آژانس‌هاي گردشگري غير مجاز بسيار زياد شده است و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به تنهايي نمي‌تواند به اين موضوع رسيدگي كند. بنابراين در خواست انجمن صنفي خدمات مسافرتي، همكاري سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و اداره اماكن عمومي براي جمع‌آوري آژانس‌هاي گردشگري غيرمجاز است».