سوال کلیدی در توریسم ۲۰۲۵

جولیا سیمپسون، مدیر ارشد اجرایی شورای جهانی سفر و گردشگری در این باره گفت: «خاورمیانه در حال تبدیل شدن به یکی از موفق‌‌‌ترین مناطق جهان از نظر توریسم است.» به گفته او این منطقه با شتاب در حال پیشروی است. بر اساس پیش‌بینی این شورا، صنعت سفر و گردشگری در سال‌جاری ۳۶۷ میلیارد دلار به اقتصاد خاورمیانه کمک می‌کند، که معادل ۱۰.۴‌درصد تولید ناخالص داخلی (GDP) منطقه است. مقایسه این رقم با سال ۲۰۲۴، ‌‌‌ رشد ۷.۴ درصدی را نشان می‌دهد.

براساس داده‌‌‌های شورای جهانی سفر و گردشگری، میزان هزینه‌‌‌کرد گردشگران بین‌المللی در خاورمیانه در سال ۲۰۲۵ نیز به ۱۹۴ میلیارد دلار می‌رسد که نسبت به سال قبل ۱۲.۶‌درصد افزایش یافته است.

همچنین، هزینه‌‌‌کرد گردشگران داخلی با رشد ۷.۱‌درصدی سالانه به ۱۱۳میلیارد دلار خواهد رسید. سیمپسون در این باره گفت: «اولویت داشتن سفر به معنای رونق صنعت توریسم و نشانه‌‌‌ای از پایداری آن است.»

 افزایش ۱۴ میلیونی اشتغال در توریسم

شورای جهانی سفر و گردشگری رشد بی‌‌‌سابقه‌‌‌ای را برای صنعت گردشگری جهانی در سال ۲۰۲۵ پیش‌بینی می‌کند. بر اساس برآوردهای این شورا، سهم گردشگری از اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۵ به ۱۱.۷ تریلیون دلار یعنی معادل ۱۰.۳‌درصد از تولید ناخالص داخلی جهان می‌‌‌رسد.

همچنین، میزان هزینه سفرهای بین‌المللی هم ۲.۱ تریلیون دلار خواهد بود. این عدد از بالاترین رقم قبلی یعنی ۱.۹ تریلیون دلار که در سال ۲۰۱۹ اعلام شده بود نیز پیشی می‌گیرد. تعداد مشاغل مرتبط با این بخش نیز در سال ۲۰۲۵ به میزان ۱۴ میلیون شغل افزایش پیدا می‌کند و مجموعا به ۳۷۱میلیون شغل در سطح جهانی می‌رسد.

 تعرفه‌های ترامپ و آینده سفر

تحقیقات شورای جهانی سفر و گردشگری پیش از اعلام تعرفه‌‌‌های جدید از سوی رئیس‌‌‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، انجام شده بود. این تعرفه‌‌‌ها که کشورهای زیادی را شامل می‌شود، ممکن است به افزایش قیمت کالاها، کاهش دسترسی به پروازها و کاهش درآمد قابل‌‌‌صرف گردشگران منجر شود. وقتی از سیمپسون پرسیده شد که آیا این تعرفه‌‌‌ها و جنگ‌‌‌های تجاریِ احتمالی بر گردشگری تاثیر می‌گذارد یا نه، او گفت این یک «سوال کلیدی» است که در مطالعات شورای جهانی سفر و گردشگری نیز مدنظر قرار دارد. او افزود: «برنامه‌‌‌ای برای تغییر عمده در پیش‌بینی‌‌‌ها برای سال ۲۰۲۵ نداریم، چرا که آمارهای اعلام‌شده از سوی ما مبتنی بر سفرهایی بوده که از قبل رزرو شده‌‌‌اند. در عین حال شرایط بسیار سیال است.»

مدیر ارشد اجرایی شورای جهانی سفر و گردشگری ادامه داد: «اگر شاهد توافق‌هایی بین آمریکا و سایر کشورها باشیم، احتمالا شرایط به ثبات می‌‌‌رسد، ولی فعلا با علامت سوال بزرگی در این زمینه مواجهیم.»

بر اساس داده‌‌‌های شورای جهانی سفر و گردشگری، رشد صنعت توریسم در بازارهای بزرگی نظیر آمریکا، چین و آلمان کند شده است. در آمریکا، که بزرگ‌ترین بازار سفر و گردشگری جهان است، میزان هزینه‌‌‌کرد گردشگران بین‌المللی در سال ۲۰۲۴ هنوز نتوانسته به سطح سال ۲۰۱۹ برسد. همچنین بر اساس پیش‌بینی‌‌‌ها این رقم در سال ۲۰۲۵ نیز به‌‌‌طور کامل محقق نخواهد شد. در مورد چین، گرچه درآمد حاصل از توریسم در سال گذشته بالاتر از سطح پیش از همه‌گیری بود، اما رشد آن در سال ۲۰۲۵ به‌‌‌طور قابل‌‌‌توجهی کند است. سیمپسون افزود: «در جنگ تجاری که شاهد آن  هستیم، همه چیز نامشخص است.»

مدیر ارشد اجرایی شورای جهانی سفر و گردشگری با اشاره به چشم‌‌‌انداز چین گفت: «در پایان این جنگ‌‌‌های تجاری، برخی برنده و برخی بازنده هستند. باید دید چین در کجا می‌ایستد، در عین حال باید توجه داشته باشیم که این کشور همیشه به‌‌‌دنبال حمایت از رشد اقتصادی و توریسم است.»

شورای جهانی سفر و گردشگری پیش‌بینی می‌کند که تا سال ۲۰۳۵، صنعت سفر و گردشگری ۱۶.۵ تریلیون دلار به اقتصاد جهانی تزریق کند، که معادل ۱۱.۵درصد تولید ناخالص داخلی جهان است. این جمع درآمد، معادل نرخ رشد سالانه ۳.۵‌درصد در دهه آینده است و بالاتر از رشد سالانه ۲.۵‌درصد در کل اقتصاد جهانی قرار دارد.

بر اساس این داده، یک نفر از هر هشت نفر در جهان در بخش سفر و گردشگری شاغل خواهند بود و مجموعا بیش از ۴۶۰ میلیون شغل در این صنعت ایجاد می‌شود. در خاورمیانه، پیش‌بینی می‌شود که صنعت گردشگری تا سال ۲۰۳۵، تعداد ۲.۲ میلیون شغل جدید ایجاد کند و به مجموع ۹.۹میلیون شغل برسد.

همچنین، این صنعت ۵۲۲ میلیارد دلار به اقتصاد منطقه‌‌‌ای کمک می‌کند که معادل ۱۱.۵‌درصد تولید ناخالص داخلی منطقه خواهد بود. این نرخ درآمد، معادل ۳.۶‌درصد در سال است، که از رشد ۲.۶ درصدی پیش‌بینی‌‌‌شده برای کل اقتصاد منطقه نیز بیشتر است.

 سهم پایین ایران از درآمد توریسم

ایران به عنوان یکی از کشورهایی که در منطقه خاورمیانه قرار گرفته چه وضعیتی دارد؟ آمارهای منتشرشده درباره کاهش قابل‌توجه گردشگری داخلی در کنار عدم‌تمایل گردشگران خارجی برای سفر به ایران نشان می‌دهد‌‌‌، کشورمان نتوانسته است از پتانسیل‌‌‌های بی‌‌‌شمار خود در این زمینه بهره گیرد. فعالان و مسوولان صنعت توریسم معتقدند راه احیای این صنعت از مسیر حل تنش‌‌‌های بین‌المللی می‌‌‌گذرد. با رفع تنش میان ایران و سایر کشورها و رسیدن به توافق، ‌‌‌ تمایل سرمایه‌گذاران برای ورود به بازار  ایران افزایش می‌یابد. این امر نه تنها کیفیت خدمات‌رسانی را افزایش می‌دهد بلکه با ایجاد فضای رقابتی، کاهش قیمت‌ها را برای توریست‌ها به همراه دارد که به دنبال آن گردشگران داخلی و خارجی برای سفر به مناطق مختلف تشویق می‌شوند.

در همین راستا آنها به نتیجه رسیدن مذاکرات را عاملی برای رونق توریسم می‌‌‌دانند. نمونه آن مسلم شجاعی مدیرکل دفتر بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی که در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» ورود ایرلاین‌‌‌هایی را که در سال‌های گذشته از ایران خارج شده بودند منوط به به نتیجه رسیدن مذاکره دانسته و گفت: به علاوه برخی ایرلاین‌‌‌های تحریم‌شده ایران نیز می‌توانند فعالیت خود را در اروپا و سایر کشورها از سر بگیرند که جزو بازارهای سنتی گردشگرفرست به ایران بوده‌‌‌اند و تاثیر مثبتی بر گردشگری ایران دارد.

به علاوه با نتیجه گرفتن مذاکرات می‌توان امیدوار بود که تبادل گردشگر میان آژانس‌‌‌های داخلی و خارجی افزایش یافته و درآمد حاصل از توریسم نیز بیشتر شود.  ورود سرمایه‌گذاران خارجی به بازار توریسم ایران از دیگر مواردی بود که شجاعی برشمرده و در همین زمینه به تبادلات انجام گرفته پس از برجام اشاره کرد. او افزود: صنعت گردشگری، ‌‌‌ صنعتی جوان‌‌‌پسند است. به این معنا که شاغلان عمده آن را جوانان تشکیل می‌دهند.

به علاوه شاهد حضور فعال زنان در این صنعت هستیم، ‌‌‌ بنابراین با توسعه توریسم‌‌‌‌‌‌، نرخ اشتغال زنان و جوانان نیز افزایش پیدا می‌کند.