باوجود اینکه گردشگری در مسیر بازیابی کامل به سطح پیش از کرونا نزدیکتر میشود اما همچنان موانعی باقی مانده است و توریسم و تورم در یک زورآزمایی بایکدیگر قرار دارند.
شرکت بینالمللی تحلیلگر سفرهای هوایی فورواردکیز (ForwardKeys) در بخش بازار جهانی سفر گزارشی سالانه مبنی بر پربازدیدترین مقاصد و برترین مقاصد جهانی 2022 ارائه کرده است که بر اساس آن، جمهوری دومینیکن در راس کشورهای برتر و آنتالیای ترکیه در فهرست برترین شهر قرار گرفت. بین اول ژانویه تا ۱۸ اکتبر (آخرین دادههای موجود بلیت هواپیما)، جمهوری دومینیکن ۵درصد بیشتر از سال ۲۰۱۹ بازدیدکننده داشت. پس از آن ترکیه، کاستاریکا و مکزیک قرار دارند که همگی به همان تعداد بازدیدکننده داشتهاند.
با نگاهی به تحولات بازار سفر در سال 2022، روند بهطور کلی مثبت بوده است و بسیاری از مقاصد به بهبودی کامل نزدیک میشوند و حتی برخی از آنها از عملکرد قبل از همهگیری پیشی میگیرند. از نظر منطقهای نیز آفریقا و خاورمیانه مقاومترین منطقه در سال 2022 هستند و این در خاورمیانه بسیار مشهودتر بوده است؛ زیرا با برگزاری بسیاری از رویدادهای مهم جهانی همچون نمایشگاه جهانی اکسپوی دبی، مسابقات فرمول یک در کشورهای مختلف از خلیجفارس و بیشتر از همه جام جهانی فوتبال قطر این منطقه بیش از دیگر مناطق از گردشگری بهره میبرد. شورای همکاری خلیج فارس همچنین شاهد بازگشت سفرهای تجاری است. در همین حال، قاره آمریکا به سطح قابل توجهی از بهبودی دست یافته است که این امر به لطف بازگشت تقاضای متوقف شده از سوی بازار خروجی ایالات متحده برای مقاصد آفتابی و ساحلی در مکزیک و کارائیب است، که چند مقصد از آنها در مقایسه با سال 2019 شاهد رشد در بازار گردشگری بودهاند.
در واقع تقاضا برای مقاصد آفتابی و ساحلی بیشترین درخواست را برای امسال داشته که بسیاری از مقاصد در جنوب اروپا عملکرد قوی در این موضوع داشتند. به عنوان مثال آنتالیا در ترکیه عملکرد برجستهای از نظر مقصد شهری داشته که 66 درصد بیشتر از 2019 پذیرای گردشگران بوده است. با این حال اروپا، شهرت خود را مدیون تنوع در مقاصد است که بسیاری از مسافران جهان را برای تجربه از جاذبههای طبیعت، تاریخ و مراکز شهری شلوغ به خود جلب میکند. این تقاضای رو به رشد در مقاصدی همچون استانبول (منفی4درصد)، ریکیاویک (منفی14درصد)، مادرید (منفی22درصد) و اسلو (منفی25درصد) بیشتر خود را نشان داد.
آسیا و اقیانوسیه منطقهای است که در سال 2022 کمترین میزان بهبودی را داشته که این امر ناشی از بازگشایی دیرهنگام بسیاری از مقاصد آن و بسته بودن مداوم چین با در پیش گرفتن سیاست کووید صفر است. با وجود این ، آسیا و اقیانوسیه نیز در مسیر درستی حرکت میکند، که به دلیل تقاضای سرکوبشده، اکنون توسط کشورهایی مانند پاکستان (منفی5درصد) و بنگلادش (منفی8درصد) بهمنظور بازدید از دوستان و اقوام از سوی کشورهای بزرگ بینالمللی به شدت مورد استقبال قرار گرفتند. مقصدهای ساحلی و آفتابی منطقهای مانند مالدیو (منفی7درصد) و فیجی (منفی22درصد) نیز به خوبی بهبود مییابند. با این حال، روند بهبودی هموار نبوده است.
در ابتدا، نوع بسیار خطرناک اُمیکرون باعث نگرانیهای زیاد و اعمال مجدد محدودیتهای سفر در آغاز سال شد. همچنین یکی دیگر از عواملی که بهبود را متوقف کرد کمبود کارکنان بود که منجر به ایجاد صحنههای آشفته در فرودگاهها قبل از شروع فصل تابستان شد. اگرچه تهاجم روسیه به اوکراین بر سفرهای ورودی و خروجی روسیه تأثیر زیادی گذاشت، زیرا بسیاری از کشورها پروازهای مستقیم را ممنوع کردند، اما باعث شد که سفرهای طولانیمدت به اروپا نسبت به قبل از همهگیری، کاهش یابد و سفر به اروپای جنوبی، به ویژه یونان، 12 درصد، پرتغال، 16 درصد، ترکیه، و ایسلند، 14 درصد کاهش داشته است.
با این حال، ForwardKeys انتظار دارد که عواقب مسائل غیر از جنگ، مانند افزایش قیمت سوخت و تورم، اثر تاخیری بر بهبود سفر داشته باشد. در اواخر سال 2022، رکود برخی بازارها بهدلیل تورم فزاینده، سایه کوچکی بر سالی انداخته که روند مثبتی برای صنعت در این سال بود. با نگاهی به سال 2023، بهبود کامل بازار سفر در جهان بستگی به توانایی آن در غلبه بر این چالش و همچنین سایر موانع مرتبط با تنشهای ژئوپلیتیک و بحران جهانی انرژی دارد. و البته، هیچ بهبودی در این صنعت بدون بازگشت مسافران چینی کامل نخواهد شد.
بر اساس گزارش فورواردکیز، کشورهای آمریکای مرکزی و کارائیب در ردهبندی «بهبودی» بیشترین سهم را دارند. با نگاهی جهانی به بازیابی سفر در سال 2022 در مقایسه با سطوح سال 2019، همچنین بر اساس آنچه در تابستان سال 2021 گذشت، قاره آمریکا بهویژه مقاصد آمریکای مرکزی و کارائیب بهترین عملکرد را داشتند. موفقیت پایدار این مناطق عمدتا مرهون سیاست «درهای باز سفر» است که بسیاری از این مقاصد در اوایل همهگیری اتخاذ کردند و همچنین به دلیل تقاضای متوقف شده قابل توجه بازار ایالات متحده که دوباره فعال شده است.
نمونه آن جمهوری دومینیکن است که جایگاه اول را در نمودار بهبود سال 2022 دارد و توانست بهترین عملکرد در سال را با رشد 5 درصدی در ورودیها و افزایش 13 درصدی در ظرفیت صندلیهای پرواز نسبت به سال 2019 به خود اختصاص دهد. در سایر نقاط، بهبود اروپا به سرعت ادامه مییابد، و ترکیه بهترین مقصد این قاره در مقایسه با سال 2019، به بهبودی کامل دست یافته است. ترکیه همانند همسایه خود یونان (منفی12درصد) بهدلیل کاهش محدودیتهای الزامات ورود و همچنین تاریخ بازگشایی بسیار سود برده است همانطور که از تقاضا برای مقاصد آفتابی و ساحلی از بازارهای آمریکا و اروپا برخوردار شد.
در میان مقاصد برتر آفریقا و خاورمیانه، کشورهای مصر (منفی15درصد)، امارات (منفی17درصد) و قطر (منفی25درصد) بهترین عملکرد را دارند. بازگشت رویدادهای مهم جهانی همچون اکسپوی دبی و جام جهانی به افزایش بازیابی سفر در این منطقه بسیار کمک کرده است. در همین حال، با توجه به رویکرد محتاطانهتر منطقه آسیا و اقیانوسیه برای فعالسازی مجدد سفر، ظهور چند کشور در این منطقه در میان مقاصد با عملکرد برتر، پیشرفتی خوشایند در رتبهبندی بهبود جهانی امسال ایجاد کرد. عملکرد چشمگیر پاکستان (5-درصد) و بنگلادش (8-درصد) مدیون تقاضای سرکوب شده مسافران برای بازدید از دوستان و اقوام در کشورهای خود است.
در حالی که موارد فوق به بهبود سفر مقاصد در سال 2022 در مقایسه با سال 2019 مربوط میشود، همچنین جالب است بدانیم که بهبود آنها در سال جاری با بهبود آنها در سال 2021 مقایسه میشود. در میان پنج مقصد برتر در این معیار مشخص، چهار مقصد اروپایی هستند که ایرلند با بهبود 50 درصدی پیشتاز است و پس از آن ترکیه (47 درصد) و پرتغال (46 درصد) قرار دارند. عربستان سعودی (50 درصد) و آرژانتین (45درصد) هم در حال شکستن سلطه اروپا هستند. حضور ترکیه و پرتغال در میان پنج مقصد برتر در این معیار تعجبآور نیست. هر دو، مقاصد بسیار محبوب اروپای جنوبی هستند که از تقاضای محدود برای تعطیلات در مقصد آفتابی و ساحلی سود میبرند. شاید تعجب آورتر این باشد که ایرلند در رتبهبندی پیشتاز است. این نشاندهنده ترجیح رو به رشد مسافران برای مقاصد کمجمعیت و دارای طبیعت است؛ یعنی مقاصدی که چیزی غیر از آفتاب، دریا و شن ارائه میدهند.
بررسیهای فورواردکیز نشان میدهد که شهرهای آفتابی در صدر جدول قرار دارند. در مقاصد شهری، آنتالیای ترکیه با افزایش چشمگیر 66 درصدی در تعداد گردشگران در صدر جدول قرار دارد که منعکسکننده بهبود تقاضای سرکوبشده مقاصد آفتابی و ساحلی است. با این حال، با روابط قوی و ارائه گردشگری متنوع، نهتنها سواحل بلکه طبیعت، میراث و شهرهای شلوغ مانند استانبول (4-درصد) ترکیه از ترکیب متنوعی از مسافران بهرهمند شد. این مسافران از مناطق نزدیک در اروپا و همچنین از مناطق دورتر، یعنی ایالات متحده آمده بودند. ترکیه همچنین پس از تشدید جنگ روسیه و اوکراین، در گردشگری روسیه سرمایهگذاری کرد. در سایر نقاط اروپا، شهرهای توریستی پیشرو غیر از ترکیه شامل مقاصد شهری مانند ناپل (14-درصد)، پورتو (15-درصد) و آتن (16-درصد) است که همگی دارای فرهنگ و تاریخی غنی و استراحتگاههای آفتابی و ساحلی هستند که تقاضای زیادی از سوی بازارهای اروپا و ایالات متحده برای آنها وجود داشته است.
مالاگا (10-درصد) بیش از دیگر شهرها از چنین تقاضایی بهرهمند شده است. با این حال، تنوع طبیعی و فرهنگی اروپا باعث شده است تا مقاصد جایگزین، تعداد زیادی از مسافران را به این قاره جذب کنند که به دنبال محصولات گردشگری غیر از آفتاب و ساحل هستند. به عنوان مثال، ریکیاویک (14-درصد) در پنج مقصد برتر شهری قاره قرار دارد و بازدیدکنندگانی را از اروپا و ایالات متحده جذب میکند که مایلند زیبایی طبیعی منحصر به فرد ایسلند را تجربه کنند. پس از اروپا، در رتبه بندی شهرها رتبه دوم به سنخوزهدلکابو د ر مکزیک میرسد که از سیاست سفر درهای باز کشورش و همچنین نزدیکی آن به ایالات متحده سود میبرد و توانست به رشد 21 درصدی نسبت به سال 2019 به کمک افزایش 32 درصدی ظرفیت صندلی پرواز دست یابد.
دیگر مقاصد برتر شهری نیز به آمریکای مرکزی و دریای کارائیب تعلق دارد و دو شهر پوئرتا والارتای مکزیک (13درصد) و پونتا کانا در جمهوری دومینیکن (12درصد) بهدلیل موفقیت در سیاستهای درهای باز و تقاضا برای آفتاب و سواحل بهترین عملکرد را داشتهاند. در خاورمیانه نیز، قاهره (18-درصد) به لطف تنوع آن بهعنوان یک مقصد تفریحی به خوبی در حال بهبود است، در حالی که دبی (15-درصد) که تا پیش از این به طور سنتی تنها بهعنوان یک مقصد جهت توقف به شمار میرفت، اکنون خود را بهعنوان مرکز تفریحی و توریستی پیشرو معرفی میکند. بهبود سفر در آسیا و اقیانوسیه توسط مسافران خارجی که به دیدار دوستان و اقوام خود بازگشتند، شروع به افزایش کرده است. بنابراین شهرهای با عملکرد برتر منطقه در سال 2022 شامل لاهور (4درصد) و اسلام آباد (1-درصد) در پاکستان و داکا در بنگلادش (9-درصد) است. با این حال، برخی از مقاصد به دلیل افزایش تقاضا برای سفرهای تفریحی طولانیمدت همچون ماله (6/ درصد) در مالدیو عملکرد خوبی دارند.
با نگاهی به مقاصدی که گردشگران از آن بازدید میکنند، ترجیحات جدیدی در سفرها در حال ظهور هستند. مقاصد آفتابی و ساحلی مقاومترین مکانها را در سال 2022 در مقایسه با سال 2019 نشان میدهند که به بهبود 30درصدی میرسند. این مساله در عملکرد چشمگیر بسیاری از مقاصد در آمریکای مرکزی، دریای کارائیب و جنوب اروپا و همچنین مقاصد جزیرههای گرمسیری در آسیا و اقیانوسیه (مالدیو و فیجی) منعکس شده است. با این حال، سفرهای شهری نیز در حال بازگشت هستند. در واقع، بهبود مقاصد شهری با مقاصد آفتابی و ساحلی در حال تطبیق است و تا دسامبر، این دو تقریبا برابر خواهند بود؛ زیرا تقاضا برای تعطیلات آفتابی و ساحلی در طول ماههای زمستانی کاهش مییابد. این روند نشاندهنده الگوی گستردهتری است که با ادامه فعال شدن مجدد سفر، محبوبیت مقاصد جایگزین بهویژه در اروپا افزایش یافته است که میتوان آن را در شهرهای استانبول (4-درصد)، مادرید (22-درصد)، اسلو (25-درصد) و دوبلین (29-درصد) مشاهده کرد.