به تازگی شورای جهانی گردشگری و سفر اطلاعاتی را در خصوص آمار صنعت گردشگری در ایران و جهان منتشر کرده که توجه به آن نکات کلیدی را برای فعالان حوزه گردشگری مشخص می‌کند.
پژوهش سالانه انجام‌شده توسط شورای جهانی گردشگری و سفر نشان می‌دهد که در تمام دنیا و به تبع آن در ایران در حد فاصل سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ درآمدهای حاصل از گردشگری ابتدا به واسطه همه‌گیری کرونا سیر نزولی داشته و سپس با رفع این مشکل بهبود یافته است. در واقع در سال ۲۰۱۹وضعیت سفر مساعد بوده اما در سال ۲۰۲۰ به واسطه همه‌گیری کرونا وضعیت سفر و گردشگری نامطلوب شده است و سرانجام در سال ۲۰۲۱ با رفع همه‌گیری وضعیت تا حدودی بهبود یافته است. مسیر مورد اشاره در خصوص روند صنعت گردشگری در ایران نشان می‌دهد که در زمینه سهم صنعت گردشگری از تولید ناخالص داخلی، میزان درآمدهای خارجی حاصل از گردشگری و تعداد شاغلان در این صنعت، همه‌گیری کرونا نقش کلیدی داشته و بسیار اثرگذار بوده است. نکته مهم اما آن است که ایران توانسته کم و بیش خیز مناسبی را برای خروج از عواقب همه‌گیری کرونا و گام‌های ابتدایی برای به حرکت در آوردن دوباره چرخ صنعت گردشگری کشور بردارد.
سهم گردشگری از تولید ناخالص داخلی
سهم کل صنعت گردشگری جهان از تولید ناخالص داخلی کشورها در سال ۲۰۱۹ معادل ۳/۱۰ درصد بوده است. در سال ۲۰۲۰ سهم کل تولید ناخالص داخلی در جهان از صنعت سفر و گردشگری اما به ۳/۵ درصد کاهش پیدا کرده و در سال ۲۰۲۱ بار دیگر افزایش پیدا کرده و به ۱/۶ درصد رسیده است.
با نگاهی دقیق‌تر به این آمار می‌توان متوجه شد که اگرچه با شیوع کرونا شاهد نزول سفر و گردشگری و کاهش سهم اقتصادی در این حوزه بوده‌ایم اما با واکسیناسیون گسترده صورت‌گرفته در سال گذشته میلادی بار دیگر روند صعودی سفر و گردشگری شروع شده و سهم گردشگری از اقتصاد کشورها رو به افزایش است و رفته‌رفته شرایط به حالت عادی بازمی‌گردد.
نگاهی به شاخص‌های مرتبط با گردشگری کشورمان نیز نشان می‌دهد که ایران نیز در این زمینه تابع مسیر جهانی بوده است. مجموع سهم کل تولید ناخالص داخلی از گردشگری و سفر در سال ۲۰۱۹ معادل ۸/۵ درصد کل اقتصاد ایران بوده است که این میزان در سال ۲۰۲۰ با همه‌گیری کرونا به ۱/۳ درصد رسیده و در سال ۲۰۲۲ با خروج از بحران کرونا بار دیگر روند صعودی داشته است و صنعت گردشگری توانسته ۱/۴ درصد سهم از کل تولید ناخالص داخلی را از آن خود کند.
آمار شاغلان در گردشگری
در تمام دنیا مشاغل مرتبط با سفر و صنعت گردشگری سهم قابل‌توجهی از تعداد کل مشاغل را شامل می‌شوند و می‌توان صنعت گردشگری را یکی از مشاغل مستعد برای ایجاد اشتغال به حساب آورد.
نگاهی به آمار سه سال اخیر در زمینه تعداد فعالان و مشارکت‌کنندگان در مشاغل مرتبط با سفر و گردشگری ایران گویای اطلاعات جالب توجهی است. براساس آمار و اطلاعاتی که شورای جهانی گردشگری و سفر منتشر کرده در سال ۲۰۱۹ در ایران ۸/۵ درصد از کل شاغلان ایران در مشاغل مرتبط با صنعت گردشگری فعالیت داشته‌اند که این میزان در سال ۲۰۲۰ به ۱/۳ درصد رسیده و در سال ۲۰۲۱ با صعود یک درصدی همراه بوده است. نگاهی به آمار و ارقام اعلامی مشخص می‌کند که مشاغل حوزه سفر و گردشگری نیز در ایران دارند از رکود کرونا خارج می‌شوند و می‌توان به ایجاد اشتغال در حوزه‌هایی همچون تور لیدری و هتلداری در سال‌های آتی خوش‌بین بود.
در حال حاضر براساس آمار و اطلاعاتی که شورای جهانی گردشگری و سفر منتشر کرده در ایران ۲۹/۱ میلیون نفر به نوعی در صنعت گردشگری ایران مشغول به کار هستند.
در صورتی که فعالان بخش خصوصی و دولتی حوزه گردشگری کشور بتوانند در زمینه بازاریابی عملکرد مطلوبی داشته باشند می‌توان امیدوار بود که طی یک سال آینده میزان شاغلان حوزه گردشگری کشور به ۸۲/۱ که در سال ۲۰۱۹ بوده برسد.
درآمدهای گردشگری
نگاهی به آمار منتشرشده از سوی شورای جهانی گردشگری و سفر نشان می‌دهد اگرچه در سال ۲۰۲۰ به واسطه همه‌گیری کرونا از میزان درآمدهای ایران از محل گردشگری به شدت کاسته شده اما در سال ۲۰۲۱ روند دچار تغییر شده و شرایط تا حدودی بهتر شده است.
اطلاعات منتشرشده نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۹ گردشگران بین‌المللی ۶۶۹/۴۳۳ میلیارد ریال بابت هزینه‌های سفر خود در ایران خرج کرده‌اند که این میزان در سال ۲۰۲۰ به ۷۲۸/۷۹ میلیارد ریال کاهش یافته و سرانجام در سال ۲۰۲۱ با خروج از پیک کرونا به ۷۱۰/۱۰۴ میلیارد ریال رسیده است. نگاهی به این آمار مشخص می‌کند که در سال ۲۰۱۹ صنعت گردشگری ایران ۴/۹ درصد از کل صادرات کشور را در اختیار داشته است که این میزان در دو سال بعد به ترتیب به ۹/۱ و ۶/۲ درصد رسیده است.
همچنین درآمدهای گردشگری داخلی نیز از سوی شورای جهانی گردشگری و سفر در سال ۲۰۱۹ مبلغی بالغ بر ۵۱۴/۵۵۶/۱ میلیارد ریال بوده است که در سال ۲۰۲۰ سیر نزولی داشته و به ۹۴۲/۹۳۸ میلیارد ریال رسیده است.
در سال ۲۰۲۱ با پشت سر گذاشتن همه‌گیری میزان درآمد حاصل از گردشگری داخلی بار دیگر سیر صعودی داشته و به ۷۲۸/۳۹۷/۱ میلیارد ریال رسیده است. در انتها باید یادآور شد اگرچه نگاهی اجمالی به این آمار نشان می‌دهد که وضعیت صنعت گردشگری کشور رو به بهبود است اما شیب بازگشت به شرایط عادی بسیار کند است.
در چنین شرایطی مسوولان دولتی خصوصا معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی موظف است با تهیه و ارائه راهکارهای مناسب شرایط تسهیل ورود گردشگران خارجی را مهیا کند تا بتوان به آینده صنعت گردشگری خوش‌بین بود.
مسوولان امر باید بپذیرند که نگاه دیمی به صنعت گردشگری به هیچ‌وجه راهگشا نیست و اگر خواستار ایجاد اشتغال، افزایش تولید ناخالص داخلی و افزایش ورود ارز به کشور هستند راهی به جز توجه صحیح و حرفه‌ای به صنعت گردشگری وجود ندارد.
منبع: جهان صنعت