جایگزین جهانی سفرهای لوکس
- توضیحات
با بالا رفتن تعدادکسانی که واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند گردشگری عشایر می‌تواند به یکی از تورهای پرطرفدار به‌ویژه برای گردشگران خارجی که دوره طولانی قرنطینه و دور بودن از فضاهای طبیعی را تجربه کرده‌اند بدل شود. گردشگران خارجی معمولا به‌‌دنبال دیدن جاذبه‌های یک منطقه در کوتاه‌ترین زمان ممکن برای مدیریت هزینه‌هایشان هستند، در مقابل برای آژانس‌ها یا راهنمایان گردشگری مهم است بتوانند مسافران‌شان را روزهای بیشتری در تور نگه دارند، آنها تلاش می‌کنند شهرها و جاذبه‌های بیشتری را در سفرشان بگنجانند. این درحالی است که برخی اقسام گردشگری به‌واسطه ماهیت خود در سفرهای نیم روزه، یک روزه یا چند روزه خلاصه نمی‌شود و در آنها مسافر به‌واسطه داشتن تجربه متفاوت حاضر است با وجود دریافت کمترین امکانات، هزینه‌های بیشتری را هم تقبل کند. گردشگری عشایر یکی از این اقسام گردشگری است که معمولا تورهای آن برای یک هفته و بیشتر برنامه‌ریزی می‌شود. مخاطبان تورهای ورودی این شیوه از گردشگری معمولا توریست‌هایی هستند که دغدغه فرهنگی دارند و می‌خواهند تجربه زیستن در فرهنگ‌های متفاوت را داشته باشند و راهنمایان و آژانس‌ها معمولا با آنها کمترین مشکل و چالش را دارند.
علی چراغی کارشناس پژوهشگر حوزه مردم‌نگاری و ایرانشناسی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با اشاره به اینکه درحال‌حاضر در ایران موجی تحت عنوان گردشگری عشایر و بوم‌گردی راه افتاده است، می‌گوید: در گذشته گردشگران تمایل به حضور در تورها و سفرهای لوکس داشتند و در سال‌های اخیر ترجیح می‌دهند فضاهای متفاوتی از قبیل حضور در روستاها یا زندگی عشایری را تجربه کنند.
او با اشاره به نکات مثبت و منفی این موج می‌افزاید: معمولا ما در تورهای گردشگری کمترین مشکل را با گردشگران داریم زیرا معمولا مخاطبان خارجی این تورها انتظارات‌شان مناسب با خدماتی است که دریافت می‌کنند، با این حال نیاز است در مواردی آموزش‌هایی به آنها درباره مسائل فرهنگی عشایر با توجه به تفاوت‌های فرهنگی داده شود. در موضوع گردشگری داخلی موضوع آموزش جدی‌تر است و در این زمینه باید اقداماتی انجام داد. این کارشناس گردشگری عشایر آموزش جامعه میزبان را از دیگر حلقه‌هایی می‌داند که باید تقویت شده تا چرخ گردشگری عشایر به خوبی بچرخد. چراغی در این باره می‌گوید: باید در این زمینه به حساسیت‌های فرهنگی توجه کرد، تورها نباید به شکلی برگزار شوند که پس از مدتی فرهنگ عشایری دچار آسیب شود و سبک زندگی آنها را تحت‌تاثیر خود قرار دهد. گردشگری عشایری قرار است به تقویت جوامع محلی و حفظ سنت‌ها کمک کند و این موضوعی است که باید راهنمایان و آژانس‌ها به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند. او درباره جذابیت‌های تورهای عشایری عنوان می‌کند: هر فعالیتی در زندگی عشایر یک جاذبه است. زندگی آنها مبتنی بر دامداری است و در این سفر گردشگر درباره چرایی غلبه دام بر سایر اقسام معیشت، مدت زمان چرای دام، قوانین چرا، نوع علوفه و... اطلاعاتی کسب می‌کند. توریست ماجراجو با یک هفته زندگی با عشایر فرآیند تولید محصولاتی که آنها از شیر تهیه می‌کنند را از نزدیک می‌بیند، مشک زدن، تهیه کشک و... بخشی از این محصولات هستند. همچنین این تصور باطل که غذای اصلی عشایر گوشت است برایش از بین می‌رود و می‌بیند چطور آنها از این محصولات ثانویه به عنوان قوت اصلی بهره می‌گیرند. چراغی از مشاهده مراحل تولید صنایع دستی به عنوان دیگر جاذبه گردشگری عشایر نام برده و اضافه می‌کند: صنایع دستی تنها وسایل تزئینی نیستند بلکه آنها دارای کارکردهای خود در زندگی عشایرند. علاوه بر آن ما جاذبه‌ای تحت عنوان فولکلور داریم، هر ایل قصه‌ها، مثل‌ها و داستان‌های خود را دارند که اقیانوسی است و توریست به قدر بضاعت خود از آنها آگاه می‌شود.
مراسم‌ها و آیین‌ها دیگر جاذبه‌‌هایی هستند که گردشگر با آنها در این سفرها آشنا می‌شود و این امکان را می‌یابد با توجه به زمان حضورش در یکی از‌آنها شرکت کند. در این مراسم‌ها لباس‌هایی که مردم به تن می‌کنند، نوع موسیقی و... می‌تواند تجربه‌ای متفاوت را برای گردشگر به همراه داشته باشد.این کارشناس گردشگری، کوچ و فرآیندهای مرتبط با آن را جاذبه دیگر یک تور عشایری می‌داند و ادامه می‌دهد: شیوه غذا درست کردن، پیاده و سوار کردن ابزار و وسایل زندگی، آزاد کردن بره‌ها هنگام رسیدن گوسفندها و در کل سبک زندگی مردمی که زندگی‌شان با یکجانشینی متفاوت است می‌تواند تور عشایری را نسبت به سایر تورها جذاب‌تر کند.دوران پاندمی و شیوع کرونا آیا فرصتی برای رونق گردشگری عشایر نیست؟ چراغی در این زمینه معتقد است باید با احتیاط برخورد کرد. عشایر به‌واسطه سبک زندگی‌شان و کمبود امکانات پزشکی آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به دیگر اقشار دارند. از این رو صرف تست منفی کرونا با توجه به مدت زمان تست و انجام سفر نمی‌تواند قطعیتی از ناقل نبودن فرد داشته باشد. همین موضوع هم باعث واکنش‌های مختلف عشایر نسبت به گردشگران شده، ممکن است افراد یک ایل کاملا پذیرا باشند و در مقابل برخی با احتیاط و سوءظن با مسافر برخورد کنند، از این‌رو پیش از سفر باید به این موارد توجه کرد.بسیاری از مردم در کشورهای اروپایی واکسن را دریافت کرده‌اند که هر روز هم به تعدادشان افزوده می‌شود. چراغی معتقد است این گروه می‌توانند مشتریان تورهای گردشگری عشایر باشند، کسانی که پس از گذراندن دوره پاندمی ترجیح می‌دهند به زندگی‌شان تجربه‌های متفاوت را اضافه کرده و یک تور عشایری می‌تواند این خواسته را به شکل کامل محقق کند.