بازار گردشگری در «کشورهای توریستی» بعد از ضربهای که از «کرونا» خورد اکنون برای جبران درآمد از دست رفته ناشی از توقف جریان توریست بینالمللی، از یک مسیر بهدنبال سازگاری با شرایط جدید است. ۱۰ کشور جهان با ایجاد کمپین «سفر برو» بهجای انفعال در برابر تهدیدهای بحران کرونا بر بازار گردشگری و لغو سفرها به ایجاد فرصتسازی پرداختهاند.بررسیهای «دنیایاقتصاد» درباره تاکتیک ۱۰ کشور توریستی جهان برای دور زدن رکود کرونایی نشان میدهد: باتوجه به توقف سفرهای خارجی در جهان، طرح رونقبخشی به «گردشگری داخلی» جایگزین آن شده و ۱۰ کشور با ارائه ۳ راهکار ایجاد امنیت روانی، اعطای یارانه سفر و همکاری بخشخصوصی همچون هتلها به تامین و بهبود بازار توریسم داخلی روی آوردهاند.
براساس اعلام سازمان جهانی گردشگری پس از توقف سفرها از ماه مه ۲۰۲۰ تعداد گردشگران بینالمللی نسبت بهمدت مشابه خود در سال ۲۰۱۹ با کاهش ۹۸ درصدی همراه بوده است. در سراسر اتحادیه اروپا، کشورها بهدلیل تلاش در جهت مهار ویروس کرونا مرزهای خود را بستهاند و این امر منجر به لغو تمامی برنامههای مربوط به تعطیلات و سفر شده است. همچنین براساس برآوردهای انجمن بینالمللی حملونقل هوایی(IATA) بهبود گردشگری بینالمللی به سطح قبل از همهگیری کووید-۱۹ تا سال ۲۰۲۴ بهطول خواهد انجامید و در پی کاهش ۹۱ درصدی در ماه مه، میزان تردد مسافران در ماه ژوئن بیش از ۸۶ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشته است. از اینرو بسیاری از کشورها برای سازگاری بازار توریسم با شرایط کرونا، تقویت گردشگری داخلی را جایگزین درآمدهای توریسم بینالمللی کردهاند. سفرهای بینالمللی بهدلیل نگرانیهای بهداشتی و امنیتی غیرممکن شده و بحران اقتصادی بازار توریسم در جهان را شدیدتر کرده و همچنین منجر به تقویت و بهبود گردشگری داخلی کشورها شده که این امر در میان کشورهای توریستپذیر برجستهتر است. درحالیکه سفر آخرین جنبه عادیسازی جوامع پس از همهگیری کووید-۱۹ در سراسر جهان بهشمار میآید گردشگری داخلی اولین نشانههای بازگشت آن خواهد بود. باتوجه به توقف و محدودیت سفرهای بینالمللی، توریسم داخلی نقش مهمی در بازسازی اقتصاد کشورها ایفا خواهد کرد و میتواند بهعنوان شاخصی برای سلامت و امنیت ملل بهشمار آید. سرعت بازیابی بازار توریسم بینالمللی در جهان متفاوت است و این امر بهبود توریسم داخلی را تسریع خواهد کرد. زیرا با توجه به تغییر نگرشها، انگیزهها و تمایلات گردشگران در آینده برخی از کشورها در کوتاهمدت چرخ اقتصاد خود را برمیگردانند درحالیکه در برخی از کشورها در طولانیمدت امکانپذیر خواهد بود. این فرصتی برای صنعت هتلداری ایجاد میکند تا به تجارت داخلی روی آورند. بهبود گردشگری داخلی بازار مهمی برای هتلداران پس از همهگیری کووید-۱۹ محسوب میشود بهویژه برای کشورهایی همچون فرانسه و آلمان که بهطور سنتی حجم زیادی از گردشگری داخلی را دربر میگیرد. سفرهای داخلی حلقه نجات صنعت هتلداری از بحران کرونا بهحساب میآید و توریسم داخلی میتواند تامینکننده درآمد و جبران خسارتهای وارده بر این صنعت باشد.باتوجه به اهمیت امنیت روانی مسافران، هتلداران با اقداماتی همچون ارزیابی میزان درآمد گردشگران محلی بهدنبال استراتژیهایهای جدید با برنامهریزی و مهارت در جهت جذب افراد برای ایجاد انگیزه سفر برآمدند که این امر میتواند با توجه به سلایق و علاقهمندیهای افراد برای سفر محقق شود و براساس آن به ارائه خدمات به گردشگران بپردازند. مهمترین اقدام کشورها بهویژه بخشخصوصی همچون هتلها ایجاد امنیت روانی با اعمال الزامات بهداشتی جدید است و با توجه به تاثیرات روانشناختی بحران جهانی کرونا بسیاری از افراد درصدد ترمیم جسم و روح خود و فرار از قرنطینه خانگی بهدنبال سفرهای نزدیک با امنیت بهداشتی و سلامت کامل هستند که دولتها و بخشخصوصی در جهت ایجاد این امر به همکاری با یکدیگر برآمدند. باتوجه به تاثیر کرونا بر اقتصاد و درآمد افراد سفرهای ارزان و نزدیک به محل زندگی محرک آنها برای شروع مجدد سفرهای خانوادگی است.
باتوجه به محدودیت انتخاب سفرهای بینالمللی، مسافران بهدنبال راههای جدید و کوتاه برای سفر هستند و این امر امکان بازیابی توریسم داخلی و توسعه آن را در کوتاهمدت فراهم میکند که این امر میتواند با سفرهای جادهای، سفرهای آخرهفته، تعطیلات خانوادگی و فصلی، سفرهای انفرادی، کنفرانسها، رویدادها و تجارت امکانپذیر شود.
اگرچه توقف سفرها هزینههای سنگینی برای اقتصاد کشورها بهویژه کشورهای توریستپذیر اروپایی داشته است، اما فعالان عرصه بازار گردشگری بهویژه در چهار کشور آلمان، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا باتوجه به در اولویت قرار داشتن سلامت گردشگران و امنیت بهداشتی مقاصد از تهدید ناشی از طرح لغو سفرهای بینالمللی فرصتسازی کرده و درصدد تشویق گردشگران برای گذراندن تعطیلات تابستانی خود در داخل کشور هستند و خسارتهای ناشی از کرونا بر بازار گردشگری را از طریق توریسم داخلی جبران خواهند کرد. البته برآوردها حاکی از آن است که بازیابی و توسعه بازار گردشگری داخلی نیز تا پایان سال ۲۰۲۰ به شکل عادی نخواهد بود و از سال ۲۰۲۱ به شرایط رشد خود بازخواهد گشت.
براساس نظرسنجیها بیشتر افراد تمایلی به سفرهای خارجی ندارند. در آلمان ۶۱ درصد مردم قصد سفر ندارند و این امر در ایتالیا، اسپانیا و فرانسه نیز صدق میکند و نیمی از افراد برنامهای برای سفر ندارند. و تنها ۸ درصد از مردم اسپانیا و ۱۵ درصد از مردم آلمان علاقهمند به سفرهای خارجی هستند.
دلیل عمده بیمیلی به سفر در کشورهای توریستپذیر فراتر از ترس از ابتلا به کووید-۱۹ در کشور خارجی، نگرانی فزاینده افراد هنگام بازگشت به کشور خود است که با محدودیتهای گستردهای همراه خواهند بود. در انگلیس و نروژ قوانین محدودیت بازگشت برای مسافرانی که از اسپانیا بازگشتند اعمال شده است که بهمدت ۱۴ روز در قرنطینه بهسر میبرند و سپس امکان بازگشت به کشور وجود دارد. اگرچه بازار گردشگری در سراسر دنیا در تلاش برای دستیابی به بهبودی است برخی از کشورها با افزایش گردشگری داخلی سعی در جبران زیانهای ناشی از عدم ورود گردشگران خارجی دارند.مقاصد گردشگری اوکراین نیز شاهد رشد ۳۰ درصدی توریسم داخلی در تعطیلات تابستانی خود در زمان بحران کرونا بوده است. گردشگران اوکراینی بهدلیل ممنوعیت سفر به مقاصد اتحادیه اروپا، گردشگری داخلی را جایگزین سفرهای خارجی خود کردند. افزایش توریسم داخلی در دهکده کوچ بیلوسارایسکا با رشد ۱۷۷ درصدی گردشگران اوکراینی همراه بوده است.
کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا همچون سنگاپور، تایلند، ژاپن، ویتنام و اندونزی نیز بهمنظور توسعه و رونق بازار توریسم خود بر گردشگری داخلی تمرکز کردهاند و با انجام اقداماتی در جهت جذب گردشگر و رونق دوباره بازار توریسم میکوشند. در ژاپن باتوجه با کاهش ۱۰۰ درصدی گردشگران بینالمللی با ایجاد کمپین «به سفر برو» گردشگری داخلی را جایگزین توریسم خارجی کرده است و دولت ژاپن با ارائه یارانه سفر به مبلغ ۶/ ۱۲ میلیارد دلار امکان سفرهای داخلی را برای شهروندان خود فراهم کرده است.
سنگاپور برای این منظور مبلغ ۳۲ میلیون دلار را برای تبلیغ گردشگری داخلی و تقویت اقتصاد محلی درنظر گرفته و مردم خود را دعوت به ماجراجویی در سنگاپور کرده و بستههای برنامه سفر و هتلهای ارزان در محلههای مختلف را ارائه داده است. تایلند نیز اعمال یارانه ۶۴۱ میلیون دلاری را برای تقویت و بهبود توریسم داخلی برای اقامت، حملونقل، غذا و سایر خدمات را در نظر گرفته است. دولت ویتنام نیز با همکاری بخشخصوصی همچون هتلها و آژانسهای هواپیمایی بهمنظور تشویق مردم به سفر، تخفیف در بهای پروازهای داخلی و اقامتگاهها را را در نظر گرفته است. این امر با همکاری عکاسان، خبرنگاران و اینفلوئنسرهای داخلی در جهت علاقه به غذاهای سنگاپوری در میان افراد محلی محقق شده است.
اندونزی که شدیدا وابسته به گردشگران بینالمللی خود بوده است، اینک بهمنظور جبران خسارتهای خود به گردشگری داخلی روی آورده است و هتلها با تخفیف ۵۰ درصدی در بهای اتاقهای خود امکان سفر ارزان را برای مسافران اندونزیایی فراهم کرده است.