تجارت یکطرفه ایران و چین که در قالب «تامین یک چهارم نیاز وارداتی ایران با کالای چینی» جریان دارد قرار است از باند بازار گردشگری، دو طرفه شود. چین در حال حاضر سرچشمه واردات به ایران محسوب میشود؛ بهطوریکه یکچهارم کل ارزش واردات کالاها به کشورمان، به انواع کالاهای صادراتی از چین تعلق دارد. در مقابل اما، سهم کالاهای ایرانی از کل واردات چین چیزی در حدود ۰۳/ ۰ درصد است که این نابرابری شدید در تجارت عملا به معنی مبادله تجاری یکطرفه -فروش از چین به ایران- است. اکنون تصمیم وزارت گردشگری ایران برای جذب جهشی گردشگر چینی میتواند مقدمات دو طرفه شدن تجارت بین دو کشور را فراهم کند.
چینیها رتبه اول پرسفرترین مردم جهان را در اختیار دارند اما سهم بازار گردشگری ایران از توریستهای چینی تاکنون کمتر از نیم درصد کل گردشگران خارجی حاضر در ایران در هر سال بوده است. این سهم قرار است نجومی افزایش پیدا کند. به گزارش «دنیایاقتصاد» چین با جمعیتی بیش از یک میلیارد نفر بهعنوان پرجمعیتترین کشور جهان معرفی شده و با ثروتمند شدن و افزایش سطح درآمد افراد که بهدلیل رشد اقتصادی چین بوده تعداد گردشگران خروجی این کشور روندی افزایشی به خود گرفت؛ بهطوریکه در سال گذشته میزان توریستهای این کشور به ۱۲۹ میلیون نفر رسید که تنها ۰۴/ ۰ درصد یعنی معادل ۵۲هزار نفر از این گردشگران به ایران سفر کردند و ایران را مقصد گردشگری خود قرار دادند. با وجود اینکه اهمیت جذب گردشگران چینی از نظر رونق صنعت گردشگری، ایجاد اشتغال، ارزآوری و جایگزین شدن با درآمد صادرات نفت بر هیچ کشوری پوشیده نیست. فعالان بازار گردشگری ایران در چند سال اخیر به فعالیتها و نشستهایی همراستا با جذب گردشگر با چین پرداختهاند. اما سوال اینجاست که چرا با وجود نقاط مشترک تاریخی، سیاسی و اقتصادی که ایران با چین دارد تنها ۵۲ هزار نفر از گردشگران چینی سهم صنعت گردشگری ایران شدهاند؟ در همین راستا برخی از فعالان حوزه گردشگری به «دنیایاقتصاد» عنوان کردند: مهمترین مشکلی که چینیها به محض ورود به ایران با آن مواجه میشوند کمبود افرادی است که به زبان چینی مسلط هستند. زیرا به علت سختی زبان چینی تعداد «راهنمایان گردشگری» ایرانی که تسلط کامل بر زبان چینی دارند کمتر از ۵۰ نفر است و بسیاری از توریستهایی که به ایران سفر میکنند به علت استفاده نشدن از زبان چینی در مکانهای عمومی با مشکلات متعددی همراه میشوند که این امر موجب میشود آنها از قرار دادن ایران بهعنوان یک مقصد گردشگری مطلوب منصرف شوند.
به گزارش «دنیایاقتصاد» کارشناسان معتقدند: علت جذب پایین گردشگر چینی را میتوان یکی از ضعفهای مهم بخش خصوصی و دولت عنوان کرد و عدم استفاده از کارشناسان خبره درخصوص تعریف راههای نفوذ بر ذهن گردشگران چینی، تبلیغات درست و اصولی، ارزیابی صحیح بازار هدف، مطالعه عادات گردشگران چین(نیاز و خواستههای گردشگران چینی) و استفاده از ایدههای اشتباه کارشناسان فاقد صلاحیت از جمله اشتباهاتی است که ازسوی سیاستگذاران و فعالان حوزه گردشگری کشور تاکنون انجام شده است. همچنین عدم نظارت بر روند کار آژانسهای مسافرتی و سودی که خروج توریست از کشور برای آنها دارد موجب شده ۹۹ درصد دفاتر و آژانسهای مسافرتی فعال در کشور روی خروج گردشگر از کشور تمرکز کنند. همانطور که در سوابق گردشگری کشور نیز ثبت شده است در گذشته ما بارها روی کشورهای مختلف همچون روسیه تمرکز کردهایم و در همان راستا نیز نشستها، تحقیقات و سرمایهگذاریهایی نیز انجام شد؛ اما متاسفانه با تغییر مدیران تمامی این تلاشها به راحتی به دست فراموشی سپرده شدند.
تاکنون دولت چین درخصوص اعزام گردشگران خود به ایران کوتاهی داشته و برخی از گردشگران چینی که بهصورت آزادانه به ایران سفر میکنند، به علت ساماندهی نشدن بخشهای مرتبط موجب شده دلالان به این عرصه ورود کرده و با عرضه تورهای ارزان قیمت به گردشگران چینی، آنها را جذب کنند و با توافقهای غیرقانونی که با برخی از افراد فعال در بخشهای اقامتگاهی، رستورانها، مراکز تفریحی و... انجام میدهند تنها برای آنها که توافقهای غیرقانونی کردهاند صرفه اقتصادی دارد. اما اسکان گردشگران و توریستهای چینی با قیمت ارزان از نظر اقتصادی برای صنعت گردشگری آسیبرسان است. با توجه به اینکه تاکنون اقتصاد چین از ظرفیتهای بازار اقتصادی ایران بیشترین استفاده را کرده؛ ایران نیز باید در مقابل از چین ورود گردشگران چینی به ایران را طلب کند تا از توریستهای این کشور کسب درآمد داشته باشد. زیرا در واقع توریسم یعنی آمد و رفت دولتها؛ در واقع به این معنا است که دولتها بتوانند از نظر اقتصادی با هم مراوداتی داشته باشند.