حدود 10 روز به آغاز ماه محرم باقی مانده و بازار کالاهای پر مصرف این ماه از جمله گوشت، برنج، مرغ، حبوبات و حتی ظروف یک بار مصرف با نوسان و افزایش قیمت‌های قابل توجهی روبه‌رو شده است. تا جایی که چند روز پیش رییس اتحادیه فروشندگان پلاستیک و ظروف نسبت به گرانی و کمبود مواد اولیه در این حوزه هشدار داد و گفت: «اگر مواد اولیه تامین نشود، در ایام محرم و صفر که تقاضای ظروف یکبار مصرف افزایش می‌یابد، فاجعه رخ خواهد داد.» البته به نظر می‌رسد که چند ماهی می‌شود در بازار کالاهای اساسی و پر مصرف مردم فاجعه رخ داده به طوری که گرانی‌ها دیگر به مناسبت‌های خاص محدود نمی‌شود بلکه در تمام روزهای سال با موج جدیدی از افزایش قیمت‌های عجیب و غریب روبه‌رو هستیم.
گوشت کیلویی 70 هزار تومان
شاید روزی هیچ کس تصور این موضوع را نمی‌کرد که برای خرید یک کیلو گوشت حداقل باید 70 هزار تومان پرداخت کند اما این امر امروزه در قصابی‌های سطح شهر به یک واقعیت تبدیل شده است؛ به طوری که که نه تنها خبری از کاهش قیمت این محصول نیست بلکه با وجود اقدامات تنظیم بازاری دولتمردان، بازار این محصول هر روز با نوسانات جدیدتری روبه‌رو می‌شود که در نهایت ضرر مصرف‌کننده را به دنبال دارد. از این رو در حال حاضر می‌توان گفت که گوشت از سبد غذایی بسیاری از اقشار سطح جامعه حذف شده چرا که علاوه بر افزایش قیمت‌ها و تورم، حقوق‌ها چندان افزایشی نداشته است. بر همین اساس رییس اتحادیه گوشت گوسفندی با اشاره به اینکه بازار گوشت با رکود خاصی مواجه شده است، گفت: مردم قدرت کافی برای خرید گوشت ندارند و همین مساله موجب ایجاد رکود در بازار شده است. به گفته علی‌اصغر ملکی، قیمت گوشت گوسفندی مجددا افزایش یافته و امیدواریم در این خصوص راهکار و اقدام موثری انجام شود.
آشفته بازار برنج با سودجویی دلالان
از طرفی بازار برنج نیز به عنوان یکی از محصولات پرتقاضا برای ماه محرم با نوسانات خاصی روبه‌رو شده به طوری که قیمت هر کیلو برنج ایرانی سر زمین به کیلویی 12 تا 12 هزار و 500 تومان رسیده و برنج وارداتی نیز با افزایش قیمت ۵۰ درصدی روبه‌رو شده است. این در حالی است که با توجه به افزایش قیمت خود گونی‌های برنج که از دانه‌ای 450 به 1400 تومان رسیده است، پیش‌بینی می‌شود هر کیلو برنج ایرانی در بازار تهران تا کیلویی 20 هزار تومان نیز به فروش برسد. این در حالی است که در شرایط فعلی نیز قیمت برنج ایرانی بسته به کیفیت از ۱۵ هزار تا 17 هزار و 500 تومان عرضه می‌شود و قیمت برنج هندی نیز به کیلویی ۷۵٠٠ تا 9000 تومان رسیده است. این در حالی است که به گفته نایب‌رییس انجمن برنج، عرضه برنج با نرخ بالاتر از ۱۱ هزار تومان در خرده‌فروشی‌های بازار تهران ناشی از احتساب سود غیرمتعارف دلالان و فروشندگان است. علی اکبریان با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود امسال میزان برداشت برنج بدون رتون و دوباره کشت، به دو میلیون و ۲۰۰ هزار تن برسد، افزود: اگرچه دولت امسال رتون و دوباره کشت در استان‌های شمالی را ممنوع اعلام کرده اما کشاورزان اقدام به کشت محصول کرده‌اند که با احتساب رتون و دوباره کشت میزان تولید امسال به دو میلیون ۳۵۰ هزارتن خواهد رسید. وی درباره آخرین وضعیت قیمت برنج در بازار بیان کرد: هم‌اکنون هر کیلو برنج بوجار طارم و هاشمی در گیلان و مازندران با نرخ ۱۰ تا ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان عرضه می‌شود که با احتساب کرایه حمل و سود مغازه‌دار حداکثر باید با نرخ ۱۱ تا ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان در تهران عرضه شود. بنابراین فروش با نرخ‌های بالاتر ناشی از سودجویی دلالان، واسطه‌گران و احتساب سودهای غیرمتعارف آنهاست.
این مقام مسوول همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا موضوع احتکار برنج ایرانی صحت دارد، بیان کرد: این موضوع صحت ندارد. کشاورزان به دلیل شلوغی کارخانه‌های شالیکوبی در ابتدای فصل و امرار معاش خود به مرور اقدام به عرضه برنج تولیدی به کارخانه‌های شالیکوبی می‌کنند که این امر به معنای احتکار نیست و طبیعی است که افراد به یکباره تمامی پس‌انداز خود را خرج نمی‌کنند.
با متخلفان برخورد نمی‌شود
از سوی دیگر به دنبال افزایش قیمت ۵۰ درصدی برنج وارداتی (غیرتایلندی)، عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی اعلام کرد: از اول انقلاب هیچ نظارتی بر توزیع نداشتیم و نظر بنده به عنوان یک شهروند ایرانی این است که ما در حوزه نظارت در توزیع بسیار ضعیف عمل کرده‌ایم. به گفته شمس‌الله شریعتنژاد، طبیعتا این‌طور برداشت می‌شود که در این قضیه منافعی داریم که برخورد جدی نمی‌کنیم.
وی در مورد افزایش قیمت اخیر ۵۰ درصدی برنج وارداتی آن هم با در نظر گرفتن ارز دولتی که برای وارد کردن این کالا دریافت شده، اظهار کرد: طبق مصوبه دولت کسی که ارز دولتی گرفته باید آن کالا را به همان قیمت تا مصرف‌کننده نهایی بفروشد. عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی گفت: اینکه رییس‌جمهور در برنامه تلویزیونی می‌گوید کالاهای اساسی که مشمول ارز دولتی برای واردات هستند نباید با افزایش قیمت روبه‌رو شوند اما ما پس از مدتی با چنین مسائلی برخورد می‌کنیم، این شائبه را ایجاد می‌کند که با آن آدمی که متخلف است برخورد نمی‌شود به این معنا که ما در این قضایا طرفدار متخلفان هستیم. شریعتنژاد در مورد برنامه کمیسیون برای ورود به این قضیه، گفت: کمیسیون اگر مستندی داشته باشد که این نوع برنج پنج برابر گران‌تر از میزان افزایش قیمت برنج ایرانی فروخته می‌شود، قطعا برخورد می‌کند.
مرغ در آستانه کیلویی 12 هزار تومان
در این میان نگاهی به بازار مرغ نشان می‌دهد که این کالا در آستانه کیلویی 12 هزار تومان قرار دارد. این در حالی است که این روزها نرخ این محصول پرطرفدار بر پلکان 11 هزار و 600 تومانی در هر کیلو ایستاده است. اگرچه اواخر مردادماه سال 1396 قیمت مرغ در هر کیلوگرم حدود هشت هزار و 200 تومان بود، اما در فروردین ماه سال‌جاری، مرغ نرخ هشت هزار تومان در هر کیلو را تجربه کرد اما عوامل متعددی مزید بر علت شده تا قیمت مرغ با افزایش بیش از سه هزار تومانی همراه شود.
بر همین اساس مرتضی قربانی یکی از توزیع‌کنندگان خُردِ مرغ در غرب استان تهران با اشاره به افزایش قیمت مرغ و کسادی حاکم بر بازار گفت: در این شرایط بالا گرفتن قیمت مرغ که با کاهش قدرت خرید مردم همراه شده، باعث کاهش مشتری و تنزل تعداد فروش مرغ شده و در مناطق حاشیه‌نشین این کسادی بیشتر به چشم می‌خورد. وی افزود: ما نیز به صورت متقن و موثق از دلیل افزایش قیمت مرغ بی‌خبر هستیم. برخی آن را ناشی از سودجویی برخی تولیدکنندگان می‌دانند. برخی دیگر دلیل آن را در افزایش قیمت نهاده‌های دامی و برخی دیگر عامل آن را در به هم خوردن نظام عرضه و تقاضا جست‌وجو می‌کنند.
قربانی گفت: شیوع آنفلوآنزای مرغی در ماه‌های گذشته نیز از دیگر عوامل موثر در افزایش قیمت مرغ عنوان می‌شود اما فارغ از هرگونه دلیل و عاملی، آنچه مشهود و ملموس است رکود حاکم بر بازار و کاهش ضریب فروش توزیع‌کنندگان خرد پروتئین و مرغ طی هفته‌های گذشته و به‌خصوص روزهای اخیر است.
افزایش قیمت چند برابری حبوبات
در این میان نگاهی به بازار حبوبات نیز نشان می‌دهد که قیمت انواع حبوبات با توجه به نوسانات نرخ ارز با افزایش روبه‌رو شده است و هر روز نرخ این کالاها در این بازار تغییر می‌کند. این در حالی است که قیمت حبوبات در مغازه‌های سطح شهر با افزایش چند برابری نسبت مراکز عمده‌فروشی مولوی به فروش می‌رسد تا جایی که مصرف‌کنندگان این روزها از نرخ‌های موجود در این بازار شاکی هستند چرا که حبوبات نه تنها در مناسبت‌های خاصی مثل محرم بلکه در تمام روزهای سال دارای مصارف متعددی است.
کمبود و گرانی ظروف یکبارمصرف
از سوی دیگر می‌توان گفت نوسانات نرخ ارز بر بسیاری از بازارهای دیگر تاثیرگذار بوده است به طوری که بازار پلاستیک و ظروف یکبار مصرف، رشد چند برابری قیمت را تجربه کرده است. بررسی بازار ظروف یکبارمصرف و محصولات پلاستیکی نشان از آن دارد که قیمت این محصولات بیش از نرخ مواد اولیه رشد داشته که در این رابطه رییس اتحادیه فروشندگان پلاستیک و ظروف یکبارمصرف بر این باور است که برخی تولیدکنندگان و سودجویان، قیمت محصولات نهایی را با وجود رشد 5/1 تا دو برابری مواد اولیه تا ۱۰ برابر افزایش داده‌اند.
احمد مقیمی با بیان اینکه قیمت محصولات داخلی گران نشده و برخی افراد آن را گران کرده‌اند، گفت: در پی نظارت ضعیف دستگاه‌های حکومتی بر فعالیت پتروشیمی‌ها که خوراک و امکانات دولتی دریافت می‌کنند، شرایط سخت، عدم تامین مواد اولیه و گرانی در محصولات پلاستیکی و ظروف یکبارمصرف رخ داده است. مقیمی هشدار داد که اگر مشکلات فعلی بازار ظروف یکبارمصرف همچون تامین مواد اولیه و نظارت بر قیمت‌گذاری جدی گرفته نشود، در ایام سوگواری محرم و صفر که میزان مصرف ظروف یکبارمصرف افزایش می‌یابد، فاجعه رخ خواهد داد.