تیبا جایگزین پراید می‌شود

یزدان مرادی: «۲۹ ماه طول می‌کشد تا بتوان با حداقل دستمزد کارگری، یک دستگاه پراید خرید؛ شرکت خودروسازی سایپا در بهار امسال حدود ۴۷ هزار و ۳۰۰ دستگاه پراید تولید کرده که بیش از ۵۰ درصد کل تولیدات شرکت را شامل می‌شود. قیمت این خودرو در بازار آزاد حدود ۴۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است. آمار مشخصی از تعداد خریداران پراید در ایران وجود ندارد اما می‌توان حدس زد عمده مشتری‌های آن همان اقشار متوسط جامعه باشند که براساس آخرین گزارش بانک مرکزی، سالانه حدود ۴۴ میلیون تومان درآمد دارند. گزارش تیرماه شرکت بازرسی و کیفیت استاندارد ایران می‌گوید پراید همچنان پایین‌ترین سطح کیفی تولیدات خودروسازی داخلی را در اختیار دارد و آمارهای پلیس هم از سهم ۲۴ درصدی آن در تصادفات مرگبار جاده‌ای خبر می‌دهد با این همه شهروندان علاقه بالایی به خرید آن از خود نشان می‌دهند. دلیل این اتفاق را باید در کاهش قدرت خرید مردم طی سال‌های اخیر جست‌و‌جو کرد که باعث تغییر یا تداوم ذائقه‌شان شده است. عدم سرمایه‌گذاری خودروسازهای مشهور خارجی به دلیل تحریم‌ها و چالش واردات خودروهای باکیفیت خارجی به دلیل وجود انحصار خودروسازی در ایران، از‌جمله دلایلی است که باعث شده تولید خودروهای بی‌کیفیت داخلی و در صدر آنها پراید، همچنان ادامه پیدا کند. البته شرکت سایپا به توقف تولید پراید روی خوش نشان داده است و اولین‌بار در آبان ۹۶ اعلام کرد تا پایان سال ۹۷، تولید آن را به پایان خواهد رساند اما این اتفاق رخ نداد تا اکنون بعد از دو سال، وزیر صمت بر عملی شدن آن تاکید کند. روز گذشته رضا رحمانی با بیان اینکه پراید به آخر عمر خود رسیده است، گفت: «یکی از برنامه‌ها برای صنعت خودرو این است که از تولید خودروهایی که از عصر و زمانشان گذشته خودداری و آنها را ‌از رده خارج کنیم. ایران‌خودرو و سایپا باید به‌زودی کیفیت و کمیت محصولات خود را اصلاح و به استانداردهای مورد‌نظر نزدیک کنند.» ۲۶ سال از عمر تولید پراید توسط شرکت سایپا می‌گذرد اما تاکنون بیش از هر چیز نام این خودرو تغییر کرده و هنوز نتوانسته استانداردهای مورد‌نظر پلیس را کسب کند. 

۲۴ درصد کشته‌های تصادفات مربوط به پراید است

ماجرای «توقف تولید پراید» که در روزهای اخیر یکبار دیگر مطرح شده، نخستین‌بار اواسط مرداد امسال از زبان رئیس پلیس راهور شنیده شد. سید‌کمال هادیانفر با بیان اینکه ۲۴ درصد جانباخته‌های تصادفات مربوط به پراید است، گفته است: «اجرای قانون در اولویت ما‌ست اما باید به نفع مردم اجرایی شود، پلیس ایستاده تا خط تولید پراید از سال ۹۹ متوقف شود.» هادیانفر اعلام نکرده از چه طریقی قرار است این اتفاق رخ بدهد اما آنچه از آمارهایش برمی‌آید؛ توقف تولید پراید به معنای کاهش ۴ هزار نفری مرگ‌و‌میر در تصادفات جاده‌ای است؛ آمارهای پلیس نشان می‌دهد در سال ۹۷ حدود ۱۷ هزار نفر جان خود را در جاده‌های ایران از دست داده‌اند که ۲۴ درصد آن حدود ۴ هزار و ۱۱۳ نفر می‌شود. به گفته هادیانفر «اغلب تصادفات بر اثر آن است که به دلیل نبود قطعه، مشکلات خودرو به‌صورت مستمر ادامه پیدا می‌کند.» محمدرضا نجفی‌منش، عضو انجمن قطعه‌سازان ایران می‌گوید: «در‌حال‌حاضر نزدیک به ۱۶۰ هزار خودروی ناقص در پارکینگ شرکت‌های خودروسازی وجود دارد؛ یعنی عملا بیش از ۱۲ هزار میلیارد تومان دارایی جمعی قطعه‌سازان، خودروسازان و مردم راکد و بلوکه مانده ‌است.»

تولید می‌کنیم چون مردم می‌خرند

دبیر انجمن خودروسازی ایران با بیان اینکه تولید هر دستگاه پراید ۳۹ میلیون تومان هزینه دارد، به سازندگی می‌گوید: «اخیرا پلیس راهور اعلام کرده تولید پراید باید متوقف شود. خودروسازها برای همه نهادهای مسئول احترام قائل هستند اما این حرف مناسبی نیست و هرکسی باید وظیفه خودش را انجام دهد. درباره کیفیت تولیدات خودروسازی مانند پراید، فقط سازمان استاندارد می‌تواند نظر بدهد. همه خودروهای تولیدی تحت نظر این سازمان هستند و استانداردهای مصوبه شورای عالی استاندارد را پاس می‌کنند. پراید هم این استانداردها را گذرانده و مشکلی وجود ندارد.» احمد نعمت‌بخش قیمت مناسب پراید را ۴۵ میلیون تومان می‌داند و ادامه می‌دهد: «شرکت سایپا از چند سال پیش برنامه داشت که به مرور تولید پراید را متوقف کند چون زیانده است اما به دلایل مختلف از‌جمله وجود خریدار و مسئله تحریم‌ها، این اتفاق فعلا نیفتاده است. در گذشته قصد داشتیم خودروهای جدید وارد بازار کنیم و تولید پژو ۴۰۵ و پراید را کنار بگذاریم اما تحریم‌ها باعث شد در این زمینه به مشکل بخوریم. با همه اینها، نهایتا سازمان استاندارد باید در زمینه کیفیت خودروها نظر بدهد که آیا خودرو قابل شماره‌گذاری هست یا نه. » 

توقف تولید پراید شدنی است؟

توقف تولید پراید در حالی بار دیگر نقل محافل شده که عملی شدن آن حداقل در یکسال آینده بعید به نظر می‌رسد. آمار تولید خودروسازها در بهار امسال نشان می‌دهد شرکت سایپا ۴۷ هزار و ۳۰۰ دستگاه پراید تولید کرده که بیش از ۵۰ درصد کل تولید بهار ۹۸ این شرکت را تشکیل می‌دهد. توقف این میزان تولید نیازمند جایگزین شدن خودروهای باکیفیت دیگر است که نیاز به نقدینگی و سرمایه‌گذاری بیشتر دارد. این در حالی است که خودروسازهای ایران در بدهی سنگین غرق شده‌اند؛ بهرام پارسایی، سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ می‌گوید: «شرکت سایپا ۲۰ هزار میلیارد تومان زیان انباشته دارد که ۵ برابر سرمایه‌اش می‌شود. از طرفی شرکت‌های سایپا و ایران‌خودرو مجموعا ۲۴ هزار میلیارد تومان هم به سیستم بانکی بدهکارند.» محمدرضا نجفی‌منش، عضو انجمن قطعه‌سازی هم گفته است که بدهی خودروسازها به قطعه‌سازها در یکسال اخیر رشد کرده و به ۲۲ هزار میلیارد تومان رسیده است. نزدیک‌ترین خودرو از نظر رنج قیمتی به پراید، خودروی تیبا‌ست که در‌حال‌حاضر حدود ۵۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان قیمت دارد با‌این‌حال از نظر کیفی هم‌رده پراید است. این موارد، در کنار کاهش قدرت خرید مردم و موانع واردات خودروهای باکیفیت خارجی باعث شده خودروسازها هم گرچه به زبان از توقف تولید خودروهای بی‌کیفیت حمایت کنند اما در عمل به سمت آن قدم برندارند. قانون می‌گوید خودروهایی که ۱۰ سال از تولیدشان می‌گذرد، باید از خط تولید خارج شوند. تولید پراید از سال ۷۲ شروع شده است.