یکی از برنامه‌های دولت در منطقه شرق کشور گسترش شبکه ریلی و اتصال آن به کشورهای همسایه است. در کنار این برنامه آیا جاده‌سازی هم در دستور کار قرار دارد؟
یکی از مراکز مهم توزیع بار در شرق کشور منطقه سنگان است که سرمایه‌گذاری‌های زیادی در بزرگترین معادن سنگ آهن کشور در این منطقه انجام گرفته است. کارخانجات زیادی در این منطقه مستقر شده‌اند و سنگ آهن خام یا فرآوری شده از این منطقه به استان‌های دیگر و مراکز ذوب آهن مانند اصفهان و خوزستان منتقل می‌شود.بخش بزرگی از این بار یا محصولات فرآوری، از طریق مسیر سنگان-خواف و از آنجا به تربت حیدریه-قائن و در نهایت به بندرعباس جابه‌جا می‌شود. تولید معدن سنگان در حال حاضر 10 میلیون تن در سال است که بر اساس برآورد ما تا چند سال آینده تولیدات به 17 میلیون تن در سال می‌رسد. این میزان تولید عدد بسیار بزرگی است که ما باید برای مسیر جاده ای و ریلی نقل و انتقال بار فکر جدیدی داشته باشیم تا صنایع حاضر در منطقه مشکلی برای جابه‌جایی تولید و بار نداشته باشند.فکر اصلی ما احداث ریل است. مسیر ریلی ساخته شده و بخشی از بار از طریق ریل جابه‌جا می‌شود ساخت جاده و توسعه ریل در این منطقه از برنامه‌های مهم توسعه ای است که در دستور کار برنامه ریزان قرار دارد. بخشی از تولیدات و بارها در منطقه از طریق ریل جابه‌جا می‌شود اما با توجه به حجم بار ریل ظرفیت جابه‌جایی آن را ندارد و مجبوریم بخشی از کار حمل و نقل را به جاده منتقل کنیم بنابراین لازم است وضعیت جاده‌های منطقه تغییر کند. با توجه به سرمایه گذاری‌های گسترده و وجود کارخانجات مختلف در این منطقه رونق اقتصادی ایجاد شده و رونق موجب افزایش اشتغال شده است در نتیجه این تحولات، تردد زیادی در جاده فعلی در منطقه تربت حیدریه-خواف-سنگان انجام می‌گیرد علاوه بر حمل بار تردد مسافری هم بسیار زیاد شده است و در آن منطقه جهش ترافیک داریم و جاده‌ها ظرفیت جابه‌جایی این حجم بار و مسافر را ندارد و بیش از 50 درصد بار سنگ آهن از جاده حمل می‌شود.
ساخت این آزاد راه با چه مشخصاتی و با مشارکت چه سرمایه گذارانی آغاز شده است؟
رونق اقتصادی و اشتغال، تولید بالا و میزان بار تردد را بسیار زیاد کرده است و باعث شده مسیر فعلی تربت حیدریه تا سنگان را به صورت بزرگراه توسعه دهیم.مسیر فعلی بزرگراه از تربت حیدریه تا سنگان 150 کیلومتر است. بعد از جلسات مختلف با مسئولان کارخانجات مستقر در آنجا و مدیرعامل ایمیدرو در توافقنامه‌ای که امضا شد قرار بر این است ساخت حدود 132 کیلومتر بزرگراه با مشارکت 50 درصدی وزارت راه و شهرسازی، 20 درصد ایمیدرو و 30 درصد سرمایه‌گذاری کارخانجات و بهره برداران از معادن آغاز شود. از 150 کیلومتر بزرگراه در دست ساخت در حال حاضر 18 کیلومتر آن در حال استفاده است. حجم قرارداد 500 میلیارد تومان است و مدت زمان قرارداد برای ساخت آزادراه 3 سال تعیین شده است. این مدت زمان تعیین شده با موافقت طرفین قابل تمدید خواهد بود. با ساخت 132 کیلومتر بزرگراه بین تربت حیدریه-خواف-سنگان ظرفیت برای جابه‌جایی مسافر و بار افزایش می‌یابد و نقل و انتقال در این منطقه به شبکه‌های سراسری اتصال پیدا می‌کند.محور تربت حیدریه- خواف- سنگان یکی از مهمترین محورهای مواصلاتی استان خراسان است. این تفاهمنامه با توجه به وجود بزرگترین معدن سنگ‌‌آهن خاورمیانه در سنگان و تردد بالا در این محور و لزوم تکمیل هرچه سریع‌تر آن به امضا رسید. یکی از مهمترین چالش‌های موجود در بخش معدن و صنایع معدنی، حمل و نقل مواد معدنی است و برپایه سند چشم‌انداز 1404، حجم تولید مواد معدنی باید به سالانه 700 میلیون تن برسد، اما زیر ساخت‌های حمل و نقل فعلی پاسخگوی نیازها نیست.
محور تربت حیدریه- خواف- سنگان در انتقال سنگ آهن معادن سنگان به مرکز و بنادر جنوبی کشور نقش مهمی دارد و همچنین یکی از مهمترین محورهای اتصال شمال شرق کشور به مرز افغانستان محسوب می‌شود.
ساخت بزرگراه چقدر هزینه‌های حمل و نقل را در این منطقه کاهش می‌دهد؟
به خاطر حجم بالای تردد جاده‌ای و حمل بار و کم بودن ظرفیت جاده ای در این منطقه تردد به کندی صورت می‌گیرد و در نتیجه هزینه‌ها هم بسیار افزایش دارد با ساخت آزادراه و افزایش ظرفیت جاده ای قطعاً زمان حمل و جابه‌جایی کاهش می‌یابد و هزینه‌ها هم به تبع آن کمتر می‌شود.بنابراین با گسترش جاده در منطقه شرق رونق اقتصادی هم بیشتر و تردد روانتر خواهد شد و کاهش مصرف سوخت هم نتیجه آن خواهد بود. به ازای هر تن - کیلومتر باری که از حمل و نقل جاده‌ای به حمل و نقل ریلی منتقل شود، معادل ریالی 35 سی‌سی سوخت و به ازای هر نفر- کیلومتر معادل ریالی 20 سی‌سی سوخت صرفه‌جویی می‌شود و به سرمایه گذاران تعلق می‌گیرد از طرف دیگر بخاطر تردد بالا و ظرفیت پایین تصادفات جاده ای زیادی در این منطقه رخ می‌داد که با جاده‌سازی قطعاً کاهش تصادفات را خواهیم داشت کاهش تصافات هم سهم قابل توجهی در کاهش هزینه‌ها دارد.
توسعه ریلی شرق تا افغانستان در چه مرحله ای قرار دارد؟
یکی از برنامه‌های ما برای اتصال به کشورهای همسایه اتصال از طریق ریل است. اتصال ریلی ایران به افغانستان یکی دیگر از برنامه‌های توسعه ای شرق کشور است. در حال حاضر مسیر ریلی تا خواف ساخته شده است و از خواف مسیر طراحی شده تا مرز افغانستان و 65 کیلومتر از مسیر ریلی هم وارد خاک افغانستان می‌شود.