اگرچه به نظر مي‌رسد با گرم‌تر شدن هوا در هفته جاري، قطعي‌ها به اوج خود برسد و چند ساعتي نيز به طول انجاميد كه همين امر مديريت كشور را با چالش مواجه خواهد كرد. تقريبا تمام آن چيزي كه سال‌ها به عنوان چالش كشور اعلام مي‌شد يا كارشناسان نسبت به رخدادش هشدار مي‌دادند، در اين مدت بر سر كشور آمده؛ عدم كنترل كرونا در صورت نبود واكسن، توان توليد و راندمان پايين نيروگاه‌هاي برق و قطعي‌هاي مداوم در صورت افزايش مصرف برق در تابستان و استفاده رمزارزها از برق كشور. به نظر مي‌رسد امروزه بيش از هر روز ديگري علاوه بر بار مشكلات اقتصادي، مردم بايد جور مديريت بحران ناكارآمد و عدم پيش‌بيني آينده توسط مسوولان را نيز به دوش كشند.
پيك مصرف بالاي 60 هزار مگاوات
12 تيرماه برق بخشي از تهران، البرز، اهواز، اصفهان، مشهد، شيراز، زابل و... براي مدت طولاني قطع شد و حتي گزارش‌ها حاكي از آن است كه بخشي از البرز تا ساعت يك بامداد برق نداشت. البته كه سخنگوي صنعت برق گفته بود كه: «اين قطعي برق گسترده نبوده و با برنامه انجام شده است، بخشي از اين قطعي نيز به ناشي از حوادث بوده كه مجبور شديم براي حفظ پايداري شبكه برق برخي از مناطق را به صورت اجباري قطع كنيم.» اما تجربه قطعي‌هاي مكرر، طولاني مدت و بدون برنامه طي دو، سه ماه اخير، كم نيست و با شروع فصل گرما بيشتر نيز مي‌شود. رامين فرج، سرپرست شركت توزيع برق استان البرز نيز درباره علت خاموشي ديشب گفته بود كه «دو نيروگاه توليد برق به دليل مصرف بالا از مدار خارج شده است.» جداي از اينكه قطعي برق نيز به نظر نمي‌رسد بتواند بار تحميلي بر شبكه برق را كاهش دهد، قطع برق واحدهاي صنعتي و توليدي نيز از جمله مواردي است كه باعث مي‌شود چرخ اين بخش از اقتصاد كشور نيز به خوبي نچرخد. محمدحسن متولي‌زاده، مديرعامل توانير نيز نسبت به اعتراض در خصوص قطعي‌هاي طولاني‌مدت و بدون اطلاع واكنش نشان داد و گفت: «براي تمام استان‌ها سقف مصرف تعيين شده و الزام كرده‌ايم كه استان‌ها اين سقف را رعايت كنند اما اگر ميزان مصرف از سقف تعيين‌شده افزايش يابد احتمال وقوع خاموشي وجود دارد و تمام تلاش ما اين است كه خاموشي اتفاق نيفتد اما اگر خاموشي اتفاق افتاد براساس جداول زمانبندي باشد.» صحبت‌هاي متولي‌زاده در خصوص قطعي در حالي است كه قطعي شنبه شب، طولاني و بدون برنامه‌ريزي بوده است. براساس گفته‌هاي او اگر پيك مصرف 60 هزار مگاوات باشد، بيشتر بار آن بر دوش وسايل سرمايشي است. از سوي ديگر دو هزار مگاوات نيز مصرف برق بيت‌كوين‌هاست. مصطفي رجبي مشهدي، سخنگوي صنعت برق نيز ابتداي هفته از تفاوت 10 هزار مگاواتي ميان ظرفيت قابل توليد نيروگاه‌ها (54 هزار مگاوات) با نياز مصرف برق كشور (65 هزار مگاوات) گفته بود.
ظرفيت توليد افزايش يابد يا قيمت برق؟
متولي‌زاده راه‌حل متناسب كردن مصرف با توليد را در واقعي‌سازي قيمت‌ها مي‌داند. البته كه اين راه‌حلي كوتاه‌مدت است و در شرايط فعلي كه بيش از 60 ميليون نفر واجد دريافت يارانه معيشتي هستند، مي‌تواند بار رواني بيشتري بر جامعه تحميل كند. اگرچه كه واقعي‌سازي قيمت بايد در كنار افزايش توان توليد و بالا بردن راندمان نيروگاه‌ها قرار گيرد. پيام قرباني، نايب‌رييس سنديكاي صنعت برق ايران، گرماي زودرس، فعال شدن بيش از موعد چاه‌هاي كشاورزي و فعاليت رمزارزها را مهم‌ترين دليل خاموشي‌ها مي‌داند. اگرچه بر اين باور است كه نيروگاه‌هاي كمي وارد مدار شده، او در اين خصوص گفته بود: «در سال‌هاي اخير با كمك نيروگاه‌هاي جديدي كه احداث شده به‌طور متوسط دوهزار و 221 مگاوات وارد مدار كرده‌ايم، در صورتي‌كه بايد تاكنون 5 هزار مگاوات نيروگاه جديد احداث مي‌شد.» دادن حدود 51.7 ميليارد دلار يارانه پنهان به بخش مصرف برق از يك سو و نياز مبرم كشور به تاسيس نيروگاه‌هاي جديد برق و فاصله 15 هزار مگاواتي ميان توليد بالقوه و آن چيزي كه در برنامه ششم توسعه بايد عملي مي‌شود، باعث شده كه تامين برق در تابستان دچار مشكل شود.
بهره‌برداري نيروگاه‌ها با ظرفيت كم
محسن طرزطلب، مديرعامل شركت برق حرارتي چندي پيش در خصوص هزينه‌هاي مربوط براي احداث نزديك به ۴ هزار مگاوات ظرفيت نيروگاهي جديد در هر سال گفت: «منابعي بالغ بر ۳،۵ ميليارد يورو صرفا در حوزه توليد برق مورد نياز است.» چند روز پس از صحبت‌هاي طرزطلب، خروجي وبسايت صندوق توسعه ملي از تخصيص «بيش از 4.6 ميليارد دلار منابع ارزي براي ايجاد حدود 7.2 هزار مگاوات برق كشور اعم از حرارتي و تجديدپذير و مقياس كوچك» خبر داد كه از اين ميزان 2.7 هزار مگاوات برق حاصل از منابع مذكور به بهره‌برداري رسيده است. اين در حالي است كه بر اساس قانون برنامه ششم توسعه تا پايان اين برنامه، بايد 25 هزار مگاوات ظرفيت جديد نيروگاهي هدفگذاري شده در كشور احداث مي‌شد.