مسابقه دلار و پراید

پراید، سال‏های سال نماد وسیله نقلیه‏ای برای قشر با درآمد متوسط رو به پایین جامعه بود. حالا گفته می‏شود قیمت همین نماد به ۹۰ میلیون تومان رسیده است. پس یا قشر متوسط درآمد بیشتری پیداکرده و توانسته پراید ۹۰ میلیون تومانی بخرد، یا پراید رشد کرده و خود را به طبقه پردرآمدتر رسانده است.

این روزها اخبار متشنج‏کننده‌تری درباره بازار خودرو منتشر می‏شود. دولت هنوز قیمت‏گذاری سال جدید را اعلام نکرده که این ماجرا نشان از اختلاف‏ها در پشت پرده دارد؛ اما شایعه‏هایی از افزایش ۳۰ درصدی قیمت در کارخانه‏ها مطرح شده است؛ از طرفی همچنان اختلاف قیمت بازار و کارخانه رو به افزایش است.

چند روز پیش رضا رحمانی، وزیر صنعت گفت: «هنوز تعیین تکلیف برای افزایش قیمت خودرو در سال ۹۹ در ستاد تنظیم بازار نهایی نشده است.» به گفته او «بسیاری از محصولات صنعتی و غیرصنعتی در ماه‏های اخیر مشمول افزایش قیمت شده است و می‏شود، اما هنوز ستاد تنظیم بازار درباره موضوع مذکور تصمیم‏گیری نکرده است. اما اینکه قیمت غیرمتعارف باشد این‏گونه هم نخواهد شد».

احتمالاً منظور رحمانی از قیمت غیرمتعارف به همان صحبت‏هایی که درباره رشد ۳۰ درصد قیمت کارخانه‏ای خودروها گفته می‏شود، برمی‏گردد. هفته گذشته درحالی‏که بررسی موضوع دستورالعمل قیمت‏گذاری خودرو در دستور جلسه ستاد تنظیم بازار قرار گرفته بود، زمزمه‏هایی مبنی بر موافقت دولت با افزایش ۳۰ درصدی قیمت کارخانه‏ای خودروهای داخلی مطرح ‏شد. فارس دراین‏باره نوشته بود: ظاهراً رایزنی خودروسازان و مذاکره مدیران شرکت‏های خودروساز به‏ویژه ایران‏خودرو و سایپا با مسئولان دولتی برای افزایش قیمت خودرو به نتیجه رسیده و مدیران این شرکت‏ها توانسته‏اند موافقت دولت را با افزایش ۳۰ درصدی قیمت خودرو جلب کنند. در این شرایط طبق دستور جلسه فردای ستاد تنظیم بازار، مقرر شده اعضای ستاد به بررسی موضوع دستورالعمل قیمت‏گذاری خودرو بپردازند که به نظر می‏رسد در این جلسه موضوع افزایش قیمت خودروها به مرحله اجرای خود نزدیک شود. خودروسازان معتقدند قیمت تمام‏شده تولیداتشان به دلایل مختلف ازجمله تولید خودرو با استاندارد یورو ۵ افزایش ‏یافته و به همین دلیل باید قیمت فروش محصولاتشان را بالاتر ببرند. این در حالی است که تا قبل از افزایش قیمت‏های اخیر، اختلاف قیمت ۳۰ تا ۸۰ میلیون تومانی میان قیمت بازار و کارخانه‏ای خودرو در جریان بود.

داستان پراید

پراید ملاک بازار خودرو است. انگار که نوسان قیمت آن، یعنی نوسان و تشویش در کل خط تولیدها و صنعت خودرو. مرداد سال ۹۷ که پراید رکورد قیمت ۳۰ میلیون تومانی را رد کرد، کسی فکرش را هم نمی‏کرد که قیمت آن در کمتر از یک سال بعد به ۶۰ میلیون تومان برسد و حالا هم رکورد ۹۰ میلیون تومانی را بزند. البته که فعالان بازار می‏گویند پراید ۹۰ میلیون تومانی معامله نمی‏شود و تنها یک عدد روی کاغذ است. اما روزهای اولی که پراید ۶۰ میلیون تومان شده بود هم، برخی می‏گفتند تنها روی کاغذ است و معامله‏ها به این قیمت انجام نمی‏شود، تا اینکه دیگر پراید ۶۰ میلیون تومانی هم عادی شد. حالا هم شاید در روزها و ماه‏های آینده،‏ پراید ۹۰ میلیون تومانی عادی شود.

بهمن‏ماه سال ۹۷ که قیمت پراید به ۵۱ میلیون تومان رسید، علتش جدال تمام‌ناشدنی خودروسازها با دولت بر سر قیمت‏گذاری کارخانه خودروهای صفر عنوان شد. خودروسازها خواستار افزایش قیمت کارخانه‏ای خودروها به میزان ۵ درصد کمتر از قیمت بازار بودند، اما درنهایت این اتفاق رخ نداد و آن‏ها با مجوز سازمان حمایت از مصرف‏کننده، فقط توانستند قیمت‏ها را ۳۰ درصد افزایش دهند.

حالا به نظر می‏رسد دوباره همان اتفاق در حال وقوع است. اختلاف قیمت بازار و کارخانه افزایش ‏یافته و باز هم دعوا بر سر قیمت‏گذاری وجود دارد. پس در پله بعدی احتمالاً دوباره رشد ۳۰ درصدی قیمت کارخانه هم رقم خواهد خورد.

پراید ۹۰ میلیون تومانی

پراید ۹۰ میلیون تومانی طنزهای تلخ اجتماعی را دوباره به راه انداخته است. طی زلزله پنجشنبه‏شب تهران، افراد زیادی در فضای مجازی به طنز نوشتند که اول پرایدشان رو جای امن گذاشته‌اند، بعد خودشان را نجات داده‏اند. بعضی‏ها هم نوشتند با سرعتی که قیمت پراید بالا می‏رود، خود پراید نمی‏تواند حرکت کند. 

بحث پراید ۹۰ میلیون تومانی از نیمه‏های هفته گذشته به میان آمد. سایت عصر ایران نوشت: بر اساس پایش‏های انجام‏گرفته از نمایشگاه‏های تهران، قیمت خودروهای داخلی این روزها با شیب تندی در حال افزایش است به‏طوری‏که فقط در یک مورد قیمت خودروی پراید که به‏نوعی شاخص هم تلقی می‏شود، طی ۲۰ روز با افزایش ۱۰ میلیون تومانی همراه بوده است. طبق این گزارش، قیمت پراید روز سه‏شنبه هفته گذشته به ۸۹ تا ۹۰ میلیون تومان رسید و پراید ۱۳۱ هم برچسب قیمتی ۸۰ میلیون تومان را نشان داد. بر اساس این گزارش، محصولات ایران‏خودرو خصوصاً خانواده پژو هم با افرایش قیمت مواجه شده است، به‏طوری‏که قیمت پژو ۲۰۶ تیپ ۲ مدل ۹۹ به ۱۴۵ میلیون تومان و تیپ ۵ آن‏هم به قیمت ۱۷۰ میلیون تومان رسید. شیب افزایش قیمت فقط مربوط به ۲ خودروساز بزرگ ایران‏خودرو و سایپا نبوده و در دیگر محصولات داخلی یا مونتاژ داخل نیز به چشم می‏خورد؛ به‏طوری‏که قیمت مزدا ۳ که در آخرین روزهای اسفند ۹۸ حدود ۵۰۰ میلیون تومان بود به ۶۳۰ میلیون تومان افزایش ‏یافته است. کاهش عرضه خودرو به بازار، حضور واسطه‏ها و دلال‏ها و همچنین سرازیر شدن نقدینگی به بازار خودرو، ازجمله دلایل افزایش قیمت از سوی کارشناسان عنوان می‏شود. قیمت‏های بالا و حبابی که این روزها در بازار خودرو شاهد آن هستیم، لزوم مداخله جدی مسئولان برای کنترل قیمت‏ها را طلب می‏کند و جا دارد تا وزارت صمت و دیگر نهادهای نظارتی با ورود به موضوع، تصمیمات جدی را برای کنترل قیمت‏ها در این حوزه اجرایی کنند.

بااین‏حال، برخی مسئولان و فعالان این حوزه می‏گویند پراید ۹۰ میلیونی در بازار واقعیت ندارد. سعید موتمنی رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو گفت: «بالاترین عددی که خودروی پراید معامله‏شده، ۷۳ میلیون تومان بوده و مابقی اعدادی که اعلام می‏شود، تنها روی کاغذ است و این بدان معنا است که پراید با قیمت‏های ۸۰ و ۹۰ میلیون تومانی که گفته می‏شود، اصلاً خریدوفروش نمی‏شود. از روزی که گفته ‏شده قیمت پراید به بیش از ۸۰ میلیون تومان رسیده، نه فردی خریده و نه فردی با این قیمت فروخته است. چند وقتی است که در بازار خودرو، خریداری وجود ندارد و کسب‏وکار نمایشگاه‌داران به‏شدت کساد است؛ از سویی حضور برخی از دلالان در بازار خودرو باعث شده که نمایشگاه‌داران و سایر فعالان این حوزه با چالش‏های زیادی مواجه شوند.»

موتمنی ادامه داد: «افزایش قیمت پراید ارتباطی با توقف خط تولید آن ندارد. دلالان و سوءاستفاده‌کنندگان از بازار، قیمت خودرو را بالا بردند. از زمانی که اعلام شد قیمت خودرو قرار است بازنگری شود، قیمت پراید و سایر خودروها بالا رفت و این امر ربطی به توقف خط تولید پراید ندارد. اگر شرکت‏های خودروسازی حجم بیشتری خودرو وارد بازار کنند، قیمت‏ها معقول خواهد شد و دیگر امکان سوءاستفاده از بازار وجود نخواهد داشت.

پراید با دلار برابری می‏کند؟

شهریورماه سال ۹۵، محسن جوان، معاون صادرات گروه خودروسازی سایپا قیمت فروش پراید و تیبا در کشورهای عراق و آذربایجان را اعلام کرد. او گفته بود: «در برخی از کشورهای هدف صادراتی، بیشتر از تجهیزات و استانداردهای خودرویی که در ایران اجباری است، اجباری نیست و رعایت نمی‏شود. به همین خاطر برخی تجهیزات و آپشن‏ها روی خودروهایی که برای صادرات تولید می‏شوند نصب نمی‏شود. خودروهایی که در ایران عرضه می‏شود آپشن‏ها و تجهیزات بیشتری نسبت به خودروهایی که برای صادرات تولید می‏شود، دارند. به‏عنوان‏مثال پراید بدون کیسه هوا و بدون سیستم ترمز ABS که در ایران اجباری است و با موتور یورو ۲ برخلاف موتور یورو ۴ در ایران و همچنین بدون هزینه‏هایی چون بیمه شخص ثالث در داخل، به قیمت ۸۳۰۰ دلار به مشتریان عراقی عرضه می‏شود. پراید بدون تجهیزات یادشده به قیمت ۶۰۰۰ دلار در آذربایجان عرضه می‏شود.»

حالا با همین دست‏فرمان پراید ۶ هزار دلاری در آذربایجان و دلار ۱۶ هزارتومانی در ایران، قیمت پراید در کشور باید چیزی حدود ۹۶ میلیون تومان باشد. البته اگر قیمت ۸۳۰۰ دلاری پراید در عراق را قرار باشد محاسبه کنیم، به قیمت ۱۳۳ میلیون تومان می‏رسیم.