دکتر وارطان ژامهاریان، استاد دانشگاه و بنیانگزار شرکت تجاری العطار تریدینگ با اشاره به سابقه بیش از پانزده سال فعالیت تجاری خود با ایران، هدف از برگزاری وبینار آشنایی با فرصت های تجاری ایران و ارمنستان را، ارائه راهنمایی و بهره مندی از ایده های بازرگانی فعالان اقتصادی و استارتاپ ها عنوان کرد.
وی با اشاره به آمار صادرات ایران به ارمنستان ، با بیان آنکه ارمنستان با همسایه غربی خود، ترکیه، مبادلات تجاری خوب و ارقام قابل توجه صادرات و وارداتی بسیار بالاتر از ایران را دارد، فقدان روابط دیپلماتیک بین ایران و ارمنستان را مانعی برای جدی گرفتن روابط اقتصادی دانست و افزود: برخی از کالاهای صادراتی ایران از طریق گرجستان وارد ارمنستان می شود و این در حالی است که دو وزارت اقتصاد ارمنستان و ایران به دنبال راه هایی برای گسترش ارتباطات هستند اما بررسی این نکته لازم است که علیرغم دوستی 2هزار ساله بین دو کشور همسایه و پیوندهای تاریخی، آیین ها و رسومات مشترک، تحکیم روابط دیپلماتیک با کندی صورت گرفته است. البته، در این سالها، وزارتخانه های دو کشور ایران و ارمنستان، پیشنهادها و راهکارهای مختلفی برای توسعه ارتباطات داشته اند و امیدواریم که این گفتگوها هرچه زودتر به نتیجه برسند.
مدیرعامل شرکت العطار تریدینگ به نقش دولت ها با برگزاری جلسات رسمی و فراهم کردن مجوزهای برقراری تعاملات اقتصادی بین شرکت ها در کشورهای ایران و ارمنستان پرداخت و افزود: در مرحله اول دولت ها زمینه ارتباط را پایه ریزی نموده و سپس شرکت های مختلف برحسب نوع فعالیت با همتایان خود وارد گفتگو می شوند و گام های بعدی که ادامه راه وزارتخانه ها هست را، فعالان اقتصادی، اتاق های بازرگانی و شرکت ها برمی دارند. وی در ادامه، به سفر رئیس جمهور ایران (روحانی) به ارمنستان در سالهای اخیر اشاره کرد و گفت: در آن زمان، وعده هایی از دو طرف عنوان شد ولی هنوز اقدامی صورت نگرفته است و امیدواریم که وزارتخانه ها بطور جدی تر به این موضوع بپردازند.
ژامهاریان در بیان وضعیت فعالیت بازرگانان ایرانی در ارمنستان گفت: شرکت های ایرانی در کشور ما احساس غربت نمی کنند و مانند کشور خودشان فعالیت اقتصادی خود را دنبال می کنند. ضمن آنکه، بدلیل فراغت از تحریم های ایران می توانند در ارتباطات بین المللی با سهولت بیشتر اقدام کنند.
وی کیفیت و قیمت کالاهای ایرانی ازجمله انواع مواد شوینده و بهداشتی، شامپوها، انواع روغن های خوراکی، صنعتی و ... با توجه به نرخ ارز در ایران مطلوب ارزیابی نمود و گفت: همانگونه که امروز بسیاری از شرکت های ترکی توانسته اند بازاریابی موفقی در ارمنستان داشته باشند، قدر مسلم، شرکت های ایرانی می توانند برای ورود به این بازار جایگزین خوبی باشند. وی افزود: تولید زیتون در ایران به وفور وجود دارد در حالیکه برای صادرات این محصول به ارمنستان اقدامی صورت نگرفته و اکنون از ترکیه واردات زیتون انجام می گیرد.
ژامهاریان گفت: احتمالا تا یک سال آینده، مرزهای دو کشور باز می شوند و فرصتی است که شرکت ها برنامه ریزی مناسبی جهت حضور در بازار ارمنستان را داشته باشند.
وی در پاسخ به پرسش مخاطبان وبینار درباره هزینه نمایندگی گفت: اگر شرکت های خارجی صرفا به نمایندگی برای توزیع کالاها اکتفا کنند، روند سختی است و چندان موفق نیست و بهتر است که شرکت ها با اجاره کردن دفتر، ارائه آموزش های لازم به کارکنان، استفاده از ظرفیت های تبلیغاتی مختلف و کارشناسانه در مصرف کننده، ایجاد انگیزه نمایند و نظارت دقیق نیز بر معرفی و نحوه توزیع کالای خود داشته باشند. چنانچه، گاهی شرکت ها، توزیع محصول خود را به افراد فاقد مهارت های لازم می سپارند که نه تنها موفقیتی حاصل نمی شود، بلکه موجب بدنام کردن کالا و قرار گرفتن در کنار کالاهای درجه پایین و قفسه های متروکه می شود.
ژامهاریان با تاکید به نزدیک بودن ذائقه مشتریان ارمنی به برخی محصولات ایرانی ، اشاره کرد ، چیپس و ماالشعیر ایرانی در مقایسه با ترکیه و تایلند ، به ذائقه ارامنه نزدیکتر و مطلوبتر است. وی در ادامه گفت به طور مثال ، یکی از کارخانه های معروف تولید چیپس ایران بدلیل انتخاب توزیع کننده غیرحرفه ای، محصولاتش در قفسه های محصولات تاریخ مصرف گذشته قرار داده شد و خسارت هایی برای تولیدکننده به همراه داشت. لذا، اهمیت نحوه توزیع در معرفی کالا باید جدی گرفته شود. وی در صحبت از استقبال ارمنستان از روغن های بهران و چند روغن دیگر تولید ایران در20 سال گذشته، گفت: بدلیل شرایط ناپایدار توزیع این محصول، شرکت های ایتالیایی و فرانسوی توانستند این بازار را در اختیار بگیرند. براین اساس، جدی گرفتن کار برای راه اندازی، معرفی و تبلیغات حائز اهمیت است.
مدیرعامل شرکت العطار تریدینگ، یکی دیگر از پیشنهادهای صادراتی ایران را، گوشت بوقلمون عنوان کرد و گفت: 22 سال است این محصول بطور منظم از روسیه وارد ارمنستان می شود و با توجه به نوسان و ناپایداری نرخ ارز در ایران، نمی توان ریسک واردات بوقلمون از ایران را منطقی دانست. زیرا، آنچه مهم است، صرفا ارزان بودن جنس نیست بلکه پایداری و تداوم کار با کیفیت است. ما به واردات بدون تنش در بازار می اندیشیم. آیا واردات از ایران می تواند پایدار و مطمئن باشد. با توجه به استقبال ارامنه از کالای ایران، اگر گوشت بوقلمون را به موقع و با شرایط تثبیت دلار به ما عرضه کنند، قدرمسلم، ارمنستان بازار خوبی است.
این فعال اقتصادی در مورد ثبت شرکت ها در ارمنستان گفت: اگر خودتان اقدام کنید، با 50 دلار امکان ثبت شرکت وجود دارد ولی چنانچه این کار به وکیل سپرده شود، هزینه بیشتری باید بپردازید. همچنین، شرکت ها با دریافت حدود 700 دلار، ثبت شرکت را انجام می دهند. ولی پیگیری از سوی متقاضی نیز برای حصول اطمینان الزامی است.
وی در پاسخ به پرسش مربوط به نحوه اجاره، بیان داشت: از طریق شرکت های املاکی، می توانید برای اجاره اقدام کنید. البته، در ابتدا10درصد اجاره بها مشمول مالیات می شود ولی با ادامه کار این هزینه به شما بازمی گردد.
وارطان ژامهاریان، نکته مهم در شروع کار را برنامه ریزی و ایجاد فونداسیونی اساسی و درست عنوان کرد و از ایرانیان موفقی نام برد که طی سالها در ارمنستان فعالیت اقتصادی داشته اند. وی گشایش پنجره مثبت اقتصادی برای استفاده ایرانیان را از موارد ارجح ارمنستان نسبت به ترکیه و دیگر کشورهای همسایه عنوان کرد و گفت: کیفیت محصولات ایران باید بگونه ای باشد که بتواند با محصولات این کشورها رقابت کند. همچنین، پتانسیل بسته بندی اجناس ایرانی برای ارسال به ارمنستان باید از استاداردهای لازم برخوردار باشد. برقرای ارتباط و تسلط به زبان نیز عامل مهم دیگری در تعاملات واردکننده و صادرکننده است.
وی در مورد تبادلات پولی و راهکارهای پیشنهادی در این زمینه گفت: طبق توافقاتی که بین کشورهای عضو اوراسیا شده است، عضویت در این گروه به تسهیل در تبادلات مالی کمک می کند. خوشبختانه، عضویت ایران در این گروه قطعی شده است.
ژامهاریان به افزایش 35درصدی صادرات میوه اشاره کرد و گفت: بازار میوه اکنون دست ایران است. بجز پرتقال که بیشتر از ترکیه، الجزایر و اسپانیا وارد ارمنستان می شود. چون پرتقال ایران کمی طعم ترش دارد. وی افزود: عده ای نمی خواهند بازار باز شود. بعنوان مثال، گوجه فرنگی و خیار از ایران وارد ارمنستان می شود و پس از بسته بندی مطابق بازار روسیه به آن کشور صادر می گردد.
ژامهاریان، لزوم تشکیل ارگانی برای حمایت از فرآیند صادرات و واردات بین ایران و ارمنستان را مطرح کرد و با اذعان به اینکه تولید کننده زیاد ولی خریدار کم است، شناساندن کالا با تبلیغات مناسب و معرفی به خریدار را در راستای ایجاد توازن بین تولید و استقبال خریدار بیان کرد. وی در مورد بازار آجیل در ارمنستان با جمعیت 3 میلیونی، گفت: این بازار محدود است ولی وزارت اقتصاد آماده است تا فرصت های صادراتی برای معرفی و صادرات پسته ایران و آجیل ها از ارمنستان به روسیه را مطابق با استانداردهای کیفی لازم فراهم نماید.
موسس شرکت تجاری العطار تریدینگ از فعالیت کارخانه هایی در ایران نام برد که خدمات پس از فروش برای محصولات خود پیش بینی نکرده بودند یا برخی از کالاهای بهداشتی که فاقد نشان های لازم برای استاندارد بودند و نتوانستند تاییدات و مجوزهای صادرات را دریافت نمایند. وی تاکید کرد: اگر شرکت ها بخواهند از ارمنستان، محصولات خود را به مقثصد روسیه صادر نمایند باید مدارک و مستندات استاندارد را ارائه دهند.
وارطان ژامهاریان درباره هزینه حمل و نقل گفت: این هزینه از استانبول تا ایروان، 2هزار تا 2700 دلار و از ایران به ایروان، 1000دلار، از اصفهان به ایروان بین 1500 تا 1800 دلار است. ظاهرا، بدلیل کرونا، 10درصد هم ارزانتر شده است. پایین بودن کرایه حمل بار از ایران، مزیت صادراتی برای این کشور است.
وی در پاسخ به این پرسش که علاوه بر صادرات و واردات، دیگر فرصت های اشتغال در ارمنستان چیست، اظهار کرد: رشته های فنی و مهندسی، فناوری اطلاعات (IT)، برنامه نویسی برای کشورهای آلمان، کانادا و اروپا، ساخت و ساز و فرصت های سرمایه گذاری بویژه احداث شهرک های صنعتی مورد استقبال ارمنستان است. همچنین، بازار مصالح ساختمانی که در 2 سال اخیر بدلیل کاهش ارزش پول ایران موجب افزایش صادرات سیمان به ارمنستان شده است. صادرات انواع سنگ های گرانیت و مرمربه ارمنستان و ارائه خدمات فنی مهندسی، فعالیت شرکت های مهندسین مشاور، پیمانکاران راه سازی و ساختمانی به شرط یک سال سابقه فعالیت در ارمنستان مورد استقبال قرار می گیرد. چنانچه، اخیرا یک شرکت ایرانی وارد مناقصه برای اجرای پروژه پل بر روی رودخانه ای در ارمنستان شده است.
وی صادرات انواع مربا، کنسرو، گز و شکلات، نبات و سوهان از ایران به ارمنستان را نیز مطلوب ارزیابی کرد و در ادامه، یادآور شد: با گشایش مرزها و رفع محدودیت های کرونایی، فرصت های بیشتری برای گسترش تعاملات اقتصادی فراهم می گردد.
وراطان ژامهاریان در جمع بندی نتایج وبینار بین المللی آشنایی با فرصت های تجاری ایران و ارمنستان گفت: ما نمی خواهیم تحول شگرفی ایجاد کنیم ولی وظیفه داریم تا بدنبال ارتباط بین دولت ها، روابط اقتصادی را بسط دهیم، چالش ها و فرصت های کسب و کار را بررسی و تجربیات خود را در اختیار علاقمندان به این بازار قرار دهیم.
در این وبینار، مهندس هادی شهپر مدیر عامل شرکت پویندگان تجارت نیکا کیش ، ضمن اشاره به تحولات مثبت اخیر فی مابین ایران و ارمنستان، در با بیان اهمیت روابط ایران و ارمنستان با توجه به علقه های تاریخی و فرهنگی و پیوندهای عاطفی باوجود جمعیت قابل توجه ارامنه در ایران و بویژه اصفهان، وبینار آشنایی با فرصت های تجاری بین دو کشور را در راستای تحکیم روابط دیپلماسی بین ایران و ارمنستان عنوان کرد. وی از همکاری سازمان صمت استان اصفهان و اتاق بازرگانی اصفهان در این زمینه ابراز قدردانی کرد.
مجید محققیان، مدیر مسئول گروه رسانه ای نوسان متشکل از مجموعه ای رسان های با محوریت مباحث اقتصادی اعلام کرد و گفت: با توجه به عضویت بیش از 25هزار نفر ا فعالان اقتصادی در رسانه های این مجموعه و احساس نیازی که در زمینه برقراری تعاملات تجاری و فعالیت های بازرگانی وجود داشت، تصمیم به برگزاری این وبینار بصورت تخصصی گرفتیم. پیش از این نیز، وبیناری برای آشنایی با فرصت های بهره مندی از بازار کشور کنیا برگزار شد و در این برنامه ها سعی براین است تا بطور تخصصی به موضوع بپردازیم. محققیان به فعالان اقتصادی توصیه کرد: اطلاعات کانال های اقتصاد بازار، نوسان و تجارتخانه این مجموعه را برای دسترسی به اطلاعات لازم در زمینه کسب و کار، صادرات و واردات و فرصت های اشتغال و کارآفرینی دنبال کنند.
مجید محققیان/ سردبیر