مقامات اتیوپین ایرلاین برای سرپا نگه داشتن این خط پروازی و جبران بخشی از هزینه‌های خود، استراتژی افزایش ظرفیت حمل و نقل بار هوایی را در پیش گرفتند تا بتوانند بخشی از زیان‌های ناشی از کاهش قابل توجه پروازهای مسافری را جبران نمایند. در این راستا این خط پروازی نقش محوری توزیع تجهیزات پزشکی مقابله با کرونا در سراسر آفریقا را بر عهده گرفته و هم اکنون فرودگاه بین المللی آدیس آبابا به مرکز توزیع کمک های بشردوستانه در این قاره تبدیل شده است. در حال حاضر این نقش سبب افزایش اعتبار و پرستیژ بین المللی اتیوپی نزد مجامع بین المللی و کشورهای آفریقایی که از امکانات خطوط هوایی برخوردار نیستند، گردیده است.

جایگاه صنعت حمل و نقل هوایی در اقتصاد قاره آفریقا و اتیوپی

امروزه صنعت حمل و نقل هوایی نقش مهمی را در هر اقتصاد توسعه یافته و در حال توسعه ایفا می‎نماید. این صنعت از چنان اهمیتی برخوردار است که حتی می‌توان ادعا کرد یک صنعت حمل‌ و نقل هوایی مناسب و انعطاف‌پذیر، زیرساخت هر توسعه اقتصادی پایدار و درازمدت است. صنعت حمل و نقل هوایی از طرق مختلفی همچون اشتغال زایی، تسهیل جریان تجارت، گردشگری و سرمایه گذاری بر مولفه‎های اقتصادی کشورهای صاحب آن تاثیر می‎گذارد.

طبق برآوردهای انجمن بین‎المللی حمل و نقل هوایی (یاتا) سهم اقتصادی صنعت حمل و نقل هوایی در قاره آفریقا در حدود 55.8 میلیارد دلار است که از 6.2 میلیون شغل حمایت و 2.6 درصد از تولید ناخالص داخلی این قاره را تشکیل می دهد. این صنعت در اتیوپی بطور مستقیم و غیر مستقیم 1.1 میلیون فرصت شغلی ایجاد نموده است. سهم ایرلاین‌ها و زنجیره تامین آنها در تولید ناخالص داخلی این کشور در حدود 1.56 میلیارد دلار است که به این مقدار هزینه‌های صرف شده توسط گردشگران خارجی که در حدود 2.61 میلیارد دلار برآورد شده، افزوده می‌شود که سر جمع سهم آنها در تولید ناخالص داخلی اتیوپی به 4.15 میلیارد دلار می‎رسد. بطور کل 5.7 درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را بخش حمل و نقل هوایی و توریست های خارجی که از مسیر هوایی وارد می‎شوند، تشکیل می دهد. همچنین سهم این صنعت در جذب سرمایه‎گذاری مستقیم خارجی 18.9 میلیارد دلار و در صادرات 6.2 میلیارد دلار برآورد شده است.

اتیوپین ایرلاین به عنوان بزرگترین ایرلاین قاره آفریقا دارای پروازهای مسافری به 119 مقصد بین‎المللی است که از میان 61 مقصد در قاره آفریقا، 8 مقصد در قاره آمریکا، 18 مقصد در قاره اروپا، 19 مقصد در قاره آسیا، 13 مقصد در خاورمیانه، 18 پرواز داخلی و دارای 39 پرواز باری به نقاط مختلف جهان از جمله دهلی نو، بروکسل، بیروت، ریاض، دبی، شارجه، میلان، استانبول، ژوهانسبورگ، گوانجو، هنگ کنگ، شانگهای، زاراگوزا و... می‌باشد.

قاره آفریقا از لحاظ مسافرانی که به اتیوپی وارد می‌شوند و یا از طریق آن به کشورهای دیگر سفر می‎کنند بزرگترین بازار برای صنعت حمل و نقل اتیوپی است. طبق آمارهای انجمن بین‎المللی هوانوردی سالانه 4.3 میلیون مسافر از قاره آفریقا، یک میلیون نفر از خاورمیانه و 900 هزار نفر از آسیا و اقیانوسیه وارد اتیوپی می‎شوند. طبق پیش‎بینی‎های انجمن مذکور در صورت ادامه روند رو به رشد اتیوپین ایرلاین این خط پروازی تا 20 سال آینده 226 درصد رشد خواهد داشت و تعداد مسافران آن به 16.3 میلیون نفر تا سال 2037 افزایش خواهد یافت که نتیجه چنین افزایش تقاضایی سهم 13.5 میلیارد دلاری آن در تولید ناخالص داخلی این کشور و ایجاد 2 میلیون فرصت شغلی خواهد بود.

 وضعیت ناوگان هوایی و درآمد سالیانه اتیوپین ایرلاین

اتیوپین ایرلاین که فعالیت خود را از سال 1946 و تنها 4 سال بعد از ایران ایر آغاز نمود در حال حاضر دارای 126 فروند هواپیمای مسافری و باری از شرکت های ایرباس و بوئینگ در مدل‎های مختلف میان برد و دور برد می‌باشد و در حال اضافه نمودن 47 فروند هواپیمای دیگر از شرکت مذکور به ناوگان هوایی خود است. از این میان هواپیماهای بوئینگ B737 MAX بعلت سقوط یک فروند از آنها در آوریل 2019 در حال حاضر زمین گیر می‎باشند. درآمد ناخالص این ایرلاین از سال 2014 تا 2018 همواره با رشد هموار بوده و در سال مالی 2018 الی 2019 به رقم 4.2 میلیارد دلار رسیده است.

تاثیر شیوع ویروس کرونا بر وضعیت اتیوپین ایرلاین

پس از شیوع کرونا در قاره آفریقا که از ماه مارس شروع شد، ایرلاین‌های این قاره همچون سایر ایرلاین‎های جهانی مجبور به تعلیق پروازهای خود شدند. طبق آخرین برآوردهای انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی ضررهای ایرلاین‎های آفریقایی در نتیجه شیوع ویروس کرونا حدود 6 میلیارد دلار خواهد بود که 2 میلیارد دلار بیشتر از برآوردهای قبلی در ابتدای ماه آوریل است. بیکاری در صنعت حمل و نقل هوایی و سایر صنایع وابسته در این قاره به 3.1 میلیون نفر افزایش خواهد یافت.

براساس برآوردهای یاتا کل ترافیک هوایی سال 2020 نسبت به سال 2019 ، 50 درصد و سهم صنعت هوانوردی از تولید ناخالص داخلی این قاره از 56 میلیارد دلار به 26 میلیارد دلار کاهش خواهد یافت. اتیوپی نیز در نتیجه کاهش 2.5 میلیون نفری مسافر با زیان 430 میلیون دلاری در درآمدها مواجه خواهد شد که از دست رفتن 500000 فرصت شغلی و کاهش 1.9 میلیارد دلاری تولید ناخالص داخلی این کشور را در پی دارد.

 اتیوپین ایرلاین که در ابتدای همه گیری ویروس کرونا بعلت عدم تعلیق پروازهایش به مقصد چین مورد انتقادهای فراوان داخلی قرار گرفته بود، اکنون بیش از 90 درصد از پروازهایش را به حالت تعلیق درآورده و تنها به 19 مقصد  از 119 مقصد بین‎المللی پرواز دارد که عمدتا مربوط به حمل و نقل بار است. به گفته تئولده گبرماریام رئیس اتیوپین ایرلاین این خط پروازی از ماه ژانویه تا ماه آوریل در حدود 550 میلیون دلار ضرر نموده است در حالی که کل درآمد ناخالص این ایرلاین در سال مالی 2018 الی 2019 در حدود 4 میلیارد دلار بوده است.

استراتژی اتیوپین ایرلاین در دوران شیوع کرونا:

کاهش قابل ملاحظه تعداد مسافران اتیوپین ایرلاین در نتیجه شیوع ویروس که به تبع آن کاهش شدید درآمدهای این خط هوایی را در پی داشته موجب گشته مقامات این ایرلاین استراتژی توسعه بخش حمل و نقل هوایی بار را در پیش گیرند تا بتوانند بخشی از زیان‌های خویش را جبران و این صنعت را سرپا نگه دارند. گرچه به گفته رئیس اتیوپین ایرلاین بخش حمل و نقل بار تنها 15 درصد از درآمدهای آن را پوشش می دهد ولی به گفته کارشناسان در صورت افزایش ظرفیت این بخش می‌توان عایدی ناشی از این بخش را تا 40 درصد افزایش داد.

در ابتدای شیوع این ویروس تنها 12 سرویس حمل و نقل هوایی بار در اتیوپین ایرلاین وجود داشت که اکنون با اضافه شدن 15 جت مسافری و برداشتن صندلی‌های آنها ظرفیت این ناوگان افزایش یافته است. در حال حاضر مسیر اتیوپی – چین ستون اصلی این بخش اتیوپین ایرلاین را تشکیل می دهد و تجهیزات مورد نیاز کشورهای آفریقایی از طریق این ایرلاین تامین می‎گردد.

مقامات اتیوپین با آشکار شدن شدت این بحران تصمیم گرفتن تا از ظرفیت‎های دیپلماتیک برای برجسته نمودن توانایی‎شان در حمل و نقل بار هوایی در سراسر قاره استفاده نموده و نوعی نقش رهبری برای خودشان در این قاره در مبارزه با همه گیری ویروس کرونا تعریف نمایند. در این راستا این خط هوایی تا کنون توانسته سه محموله اعطایی جک ما بنیانگذار علی بابا را که حاوی تجهیزات پزشکی مقابله با کرونا بوده، در سراسر این قاره توزیع نماید.

این خط پروازی با ایجاد بخش پیشرفته و مجهز حمل و نقل  تجهیزات پزشکی در فرودگاه بین المللی بوله آدیس آبابا در حال حاضر بطور میانیگین ماهانه 1400 تن محصولات بهداشتی و درمانی را به سراسر آفریقا انتقال می‎دهد. این بخش توسط مقامات برنامه جهانی غذا و سازمان بهداشت جهانی به عنوان مرکز توزیع کمک‎های پزشکی در سراسر قاره آفریقا برگزیده شده است و به نوعی فرودگاه آدیس آبابا را به مرکزی برای حمل و نقل هوایی کمک های بشردوستانه در سراسر آفریقا تبدیل نموده است.

در واقع این بخشی از اقدامات سازمان ملل متحد در جهت توزیع تجهیزات پزشکی مورد نیاز جهت مقابله با کوید-19 در سراسر آفریقا از طریق بهره گیری از ظرفیت های اتیوپین ایرلاین می‌باشد. اولین محموله از این تجهیزات پزشکی که توسط سازمان بهداشت جهانی تهیه شده بود جهت توزیع در 32 کشور افریقایی در تاریخ 13 آوریل 2020 از امارات وارد اتیوپی گردید.

بخش حمل و نقل بار هوایی اتیوپین ایرلاین طی ماه‌های اخیر به چنان جایگاه با اهمیتی دست یافته که برخی از کشورهای جهان جهت انتقال تجهیزات پزشکی به کشورشان به این خط پروازی متوسل شده اند. به عنوان نمونه اخیراً مقامات ایالات مارانیائو در برزیل پس از اینکه دیدند دو محوله دستگاه‌های تنفس مصنوعی خریداری شده از چین در طول توقف برای سوخت گیری در اروپا و ایالات متحده توقیف شده، به اتیوپین ایرلاین روی آورده و تصمیم گرفتند این تجهیزات را از طربق آدیس آبابا وارد کشورشان نمایند. شایان ذکر است اکثر شهروندان اروپایی و آمریکایی مستقر در اتیوپی پس از شیوع ویروس کرونا به کمک اتیوپین ایرلاین از این کشور خارج شدند.

نتیجه گیری:

اگرچه در اثر شیوع ویروس کرونا پروازهای مسافری اتیوپین ایرلاین بطور قابل توجهی کاهش یافته و زیان‎های زیادی را متوجه این خط پروازی نموده است ولی با اتخاذ استراتژی افزایش ظرفیت حمل و نقل بار هوایی می‌توان انتظار داشت بخش از هزینه‎های این ایرلاین جبران و بتواند تا پایان همه گیری کرونا خودش را سرپا نگه دارد. از سوی دیگر با توجه به نقشی که این ایرلاین برای خود به عنوان مرکز توزیع تجهیزات پزشکی در سراسر قاره آفریقا تعریف نموده، توانسته از سوی مجامع بین المللی و کشورهای آفریقایی که از امکانات خطوط هوایی برخوردار نیستند برای خود در صحنه بین المللی کسب اعتبار و پرستیژ نماید.