هر ساله بانک جهانی با لحاظ نمودن شاخصههایی نظیر شروع کار تجاری، دریافت انشعاب برق، دریافت مجوز ساختمان، ثبت اموال، دریافت اعتبارات مالی، حمایت از سرمایه گذاریهای خرد، مالیات، داد و ستد فرا مرزی و اجرای قراردادها میزان سهولت سرمایه گذاری برای بخش خصوصی در میان 190 کشور جهان و رفع مقرارت ساختاری بازدارنده در فعالیت های سرمایه گذاران بخش خصوصی را ارزیابی می نمایند.
بر اساس این گزارش کشورهای آفریقای زیر صحرا ضعیف ترین عملکردها را در میان مناطق مختلف جهان در تسهیل تجارت در سال 2020 با میانگین نمره 51 به ثبت رساندند. دو کشور موریس و رواندا به ترتیب با کسب81 از 100 امتیاز در رتبه 13 جهانی و رواندا با 76 امتیاز در رتبه 38 جهانی بهترین عملکرد و کشورهای سودان جنوبی، (185)، اریتره (189) و سومالی (190) بدترین عملکرد را در تسهیل تجارت در آفریقا داشتند.
آفریقای زیر صحرا با میانگین 51 امتیاز ضعیف ترین عملکرد را در میان مناطق دارد در حالی که میانگین عملکرد جهانی 63 میباشد اگرچه این منطقه نسبت به سال گذشته عملکرد بهتری داشته است.
آفریقای سیاه در شاخصههای مربوط به انشعاب برق، تجارت فرامرزی و ثبت داراییها پایین تر از میانگین جهانی میباشند. دریافت انشعاب برق در افریقا سه مرتبه گرانتر از میانگین جهانی میباشد. در ساحل عاج و کامرون مطابقت با فرایند صادارت برای حمل دریایی دویست ساعت به طول می انجامد که این آمار برای اقتصادهای پردرآمد 13 ساعت میباشد. بنادر در آفریقای سیاه ناکارآمدترین بنادر در جهان میباشند.
کشور آفریقای جنوبی با انجام اصلاحاتی توانسته است حل ورشکستگی و اجرای قراردادها را ارتقا دهد. نیجریه (131) و توگو (97) در میان کشورهای با بیشترین پیشرفت در شاخصههای تسهیل تجارت قرار دارند. توگو در دو سال متناوب و نیجریه در میان 10 کشور جلودار تغییرات و ارتقای تجارت قرار گرفته اند.کنیا و نیجریه هرکدام شش مورد و توگو و زیمبابوه 5 مورد از شاخصهها را تصحیح نموده اند. 17 کشور آفریقایی هیچ نوع اصلاحاتی را در یک سال اخیر انجام نداده اند، اریتره، در 5 سال گذشته هیچ تغییری صورت نداده است و کشوهای سومالی و سودان جنوبی از ابتدا تاکنون هیچ تغییری نداشته اند.
بیشترین اصلاحات در آفریقا مربوط به شروع تجارت خصوصا برای مجوز ساخت و ساز و دریافت اعتبار مربوط میگردند. در حمایت از تجار خردپا و دادوستد فرامرزی کمترین اصلاحات به ثبت رسیده است. اصلاحات صورت گرفته با هدایت سازمان هماهنگ سازی مقررات تجاری در آفریقا در سال گذشته و اصلاحات انجام شده توسط جامعه اقتصادی و پولی آفریقای مرکزی در سال جاری، نشان داده که چگونه همکاریهای منطقه ای میتواند فضای تجاری را ارتقاء دهند.
مراکش با 73.4 امتیاز رتبه سوم در آفریقا و 53 جهانی، کنیا 73.2 رتبه چهار در آفریقا و 56 در جهان، تونس 68 امتیاز رتبه پنجم در افریقا و 78 در جهان، آفریقای جنوبی 67 امتیاز رتبه ششم در آفریقا و 84 جهانی، زامبیا با 66.9 امتیاز، هشتم در افریقا و 78 در جهان، بوتسوانا با 66.2 امتیاز رتبه 8 آفریقا و 78 در جهان، و کشورهای دیگر به ترتیب توگو، سیشل، نامیبیا، مالاوی، ساحل عاج، جیبوتی، مصر جزو 15 کشور برتر در این فهرست میباشند.
سنگال با ارتقاء نسبت به سال گذشته درآفریقا در جایگاه 19 قرار دارد. رواندا با اصلاحات در ساختارهای سیاسی و اقتصادی در مسیر توسعه فزاینده قرار دارد. در شرق آفریقا کشورهای موریس، کنیا، سیشل، مالاوی، جیبوتی، اوگاندا و موزامبیک بهترین عملکرد را در این گزارش داشتند. اتیوپی (جایگاه 159) و تانزانیا (141 ) میبایست برای تسهیل تجارت اصلاحاتی را صورت دهند. در جنوب آفریقا علاوه بر آفریقای جنوبی، عملکرد زامبیا، بوتسوانا، نامبیا، سوازیلند و لسوتو نشان از شرایط مناسب این کشورها برای توسعه دارد.
غرب آفریقا به لحاظ توسعه ای بعد از جنوب و شرق آفریقا قرار دارد و جلوتر از آفریقای مرکزی میباشد. بهترین عملکرد در غرب آفریقا متعلق به توگو، ساحل عاج، غنا، سنگال و نیجریه میباشد. در مرکز آفریقا بهترین عملکرد متعلق به نیجر و کامرون میباشد.
جدول رتبه بندی کشورهای آفریقایی در گزارش سالانه سهولت تجارت درسال 2020