در این میان اما یکی از مهمترین معیارهای واقعی رشد بازار یعنی ارزش معاملات خرد روز گذشته رکورد زد و در بالاترین سطح یکماهه گذشته قرار گرفت. تحلیلگران بازار تاکید میکنند رشد بورس در صورتی پایدار خواهد بود و توانایی تبدیل شدن به روندی صعودی را خواهد داشت که با اهرم ورود پول و افزایش حجم و ارزش معاملات تقویت شود. حالا اما به نظر میرسد با کمرنگ شدن ابهامات بورس و امیدواری سهامداران به حمایت دولت از طریق عدم دخالت در سازوکارهای معاملاتی و برداشتن فشارها از صنایع بورسی، معاملهگران حقیقی اندک اندک به بازار باز میگردند.
طی ماههای گذشته بازار سرمایه با فشارها و ابهامات زیادی روبهرو بوده است. قطعی برق در تابستان و سهمیهبندی و قطعی گاز در زمستان، گروه بزرگی از صنایع حاضر در بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار داد. در همین حال همزمان با آغاز به کار کابینه دولت جدید، وزارت اقتصاد فشار بر بازار سرمایه را با عرضه آبشاری اوراق دولتی در راستای تامین کسری بودجه افزایش داد تا پس از آن احسان خاندوزی متولی این وزارتخانه به عملکرد خود در این زمینه بدون استقراض از بانک مرکزی افتخار کند! با این حال اما عوارض اقدام غیرکارشناسی و شتابزده خاندوزی به تدریج در بازار سرمایه نمایان شد تا ارزش معاملات سهام به کمترین حد خود دستکم در سال جاری برسد. این روند همزمان با افزایش نرخ سود بینبانکی، ریسک سرمایهگذاری در بازار سهام را به شدت افزایش میداد. طی ماههای گذشته بانک مرکزی نرخ بهره بینبانکی را تا مرز ۲۲ درصد نیز افزایش داده بود. در این میان همچنین خبرهای بودجهای در ماه پایانی پاییز که زمزمه افزایش نرخ خوراک گاز صنایع را در میان اهالی بازار افکنده بود، مجددا فشار تازهای را به بورس وارد کرد. فضای منفی حاکم بر بازار سرمایه که در نتیجه بندهای ضدبورسی بودجه سال ۱۴۰۱ ایجاد شده بود، معاملات بورس را در رکودی عمیق فرو برد تا بازار سرمایه بدترین رکوردها را در حالی ثبت کند که سهام شرکتها در ارزندهترین حالت خود قرار گرفته بودند. بدین ترتیب شاخصهای کل و هم وزن کانالهای فتح شده را به سرعت از دست میدادند و به پلههای پایینتر سقوط میکردند. افت ارزش سهام شرکتهای ارزنده بازار طی این روزها به معنای افزایش زیان سهامدارانی بود که طی ۵/۱ سال گذشته به بازار سرمایه وفادار مانده بودند. تداوم این روند و تصمیمات غیرکارشناسی دولت در حوزه اقتصادی که اثر منفی خود را در بازار سرمایه نمایان کرده بود، کارشناسان و اهالی بازار را بر آن داشت تا در سلسله مذاکراتی با نمایندگان مجلس و اعضای کمیسیون اقتصادی بر لزوم اصلاح بودجه و رویکرد دولت نسبت به بازار سرمایه تاکید کنند. این مذاکرات در کنار افزایش احتمال استیضاح خاندوزی و فشار رسانهای بورسیها در نهایت دولت را مجاب کرد تا در بندهایی از بودجه سال آینده که به صورت مستقیم بر بازار سرمایه اثرگذار خواهد بود بازنگری کند. بدین ترتیب دولت پذیرفت تا افزایش نرخ خوراک گاز را که ریسکافزاترین بند ضدبورسی بودجه تلقی میشد مورد بازبینی قرار داده و آن را به نحوی ک مطلوب تولید و بازار سرمایه باشد با سقف ۵ هزار تومانی برای پتروشیمیها و دو هزار تومانی برای فولادیها اصلاح کند. اگرچه این بند هنوز به تصویب مجلس نرسیده اما با توجه به اینکه مجلس رویکردی حمایتی نسبت به بازار سرمایه نشان داده است، سیگنال مثبتی برای بورس ارزیابی میشود. در همین حال طی هفتههای گذشته بانک مرکزی در راستای مصوبه دولت برای حمایت از بورس، نرخ بهره بینبانکی را کاهش داده تا آن را به سقف ۲۰ درصد نزدیک کند. با توجه به صحبتهای رییسجمهوری در هفته گذشته و تاکید ستاد اقتصادی دولت بر مصوبات حمایتی این ستاد، به نظر میرسد دولت رویکرد ضد بازار خود را تغییر داده و در تلاش است تا بازار سرمایه را رونق تازهای ببخشد.
شاخصهای در مسیر صعود
بازار سرمایه حالا سه روز است که روزهای روشنی را تجربه میکند و سهامداران را نسبت به رونق دوباره معاملات امیدوار کرده است. طی روزهای گذشته شاخص کل با رشد قابلتوجهی روبهرو بوده و از رقم یک میلیون و ۲۰۷ هزار واحد در روز سهشنبه پنجم بهمن ماه، به ارتفاع یک میلیون و ۲۸۴ هزار واحد در روز گذشته رسیده تا طی سه روز معاملاتی رشدی ۷۷ هزار واحدی معادل ۳۸/۶ درصدی را تجربه کند. در همین حال شاخص هم وزن نیز از رقم ۳۱۷ هزار واحد در روز سهشنبه پنجم بهمن ماه به عدد ۳۲۷ هزار واحد در روز گذشته برسد و رشدی ۱۰ هزار واحدی معادل ۱۵/۳ درصدی را تنها در سه روز معاملاتی تجربه کند. در این میان ارزش معاملات بازار نیز طی روزهای گذشته با رشد مواجه بوده است. در بخش معاملات خرد سهام که از اهمیت بالاتری در تحلیل وضعیت بازار سرمایه برخوردار است، در نخستین روز از رشد شاهد معاملاتی به ارزش سه هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان بودهایم. اگر چه این رقم در روز شنبه با کاهش روبهرو بود و به سه هزار میلیارد تومان رسید اما روز گذشته توانست با جهش هزار و ۲۰۰ میلیارد تومانی، رکورد یکماهه را بشکند و از رقم چهار هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان فراتر رود. بدین ترتیب به نظر میرسد معاملهگران خرد مجددا به عرصه داد و ستدها بازگشتهاند. روز گذشته معاملات خرد بازار به تدریج صعودی میشد تا در نهایت به رقمی رسید که طی یک ماه گذشته بیسابقه بوده است. با این حال اما از میان سه روز سبز گذشته تنها در روز شنبه شاهد ورود پول حقیقی بودهایم و طی چهارشنبه هفته قبل و دیروز، حدود ۲۵۰ میلیارد تومان تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی رخ داده است. بررسیها نشان میدهد روز گذشته بیشترین اقبال معاملهگران خرد بازار به سمت ETFهای سهامی بوده و پس از آن فرآوردههای نفتی و آهن و فولاد توانستهاند معاملهگران را به سمت خود جلب کنند. طی هفتههای اخیر همچنین فرابورس برخی مقررات را برای نمادهای کوچک قفل شده تسهیل کرده است و همین امر سبب شده نمادهای کوچک و متوسط بازار نیز بتوانند در روزهای سبز با رشد روبهرو شوند. به نحوی که رشد روزهای گذشته به شرکتهای بزرگ محدود نبوده و حتی دیروز به طور نسبی نیمی از شرکتها مثبت و نیمی در محدوده قرمز قرار گرفتهاند. روز گذشته همچنین رییس سازمان بورس از افزایش تدریجی دانه نوسان معاملات تا پایان سال جاری خبر داده است که در صورت اجرا میتواند برخی نمادهای بازار را از گره ماههای گذشته برهاند. برخی تحلیلگران بازار پیشبینی میکنند روند صعودی بازار دستکم تا روزهای پایانی بهمن ماه در سایه حمایت دولت ادامه داشته باشد. بر همین اساس در صورتی که دولت ریسک تازهای را به بورس تحمیل نکند و مسیر اعتماد سرمایهگذاران روشن و ورود پول آغاز شود، بازار میتواند روند صعودی پایداری را آغاز کند که در میانمدت بازدهی بالایی را نصیب سرمایهگذاران خواهد کرد.