چهار مقصد پول در بورس

۴۰ روز کاری از هفت رقمی شدن شاخص کل بورس تهران می‌گذرد و حالا این نماگر فقط ۵ درصد تا فتح سوپرکانال ۲ میلیون واحد فاصله دارد. در این مدت اما ۱۰۰ میلیارد دلار به ارزش کل بازار سهام افزوده شده است؛ همزمان با ثبت رکوردهای جدید برای ارزش معاملات خرد سهام، شاهد ورود ۵۵ هزار میلیارد تومان نقدینگی به گردونه معاملات تالار شیشه‌ای بوده‌ایم. محاسبات «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد: گروه‌های کامودیتی‌محور به ویژه پالایشگاه‌ها و گروه فلزات اساسی اما میزبان بیشترین پول حقیقی بوده‌اند. با وجود این ۴۴ درصد از سهام حاضر در بورس نیز با فرار سرمایه خرد مواجه شده‌اند. در ۴۰ روز گذشته خالص خرید سهامداران خرد در گروه فرآورده‌های نفتی به ۱۴ هزار میلیارد تومان رسید، گروه فلزات اساسی هم ورود ۱۱ هزار میلیارد تومان نقدینگی خرد را شاهد بود. دو گروه خودرو و بانک هم به ترتیب با خالص خرید ۹/ ۵ و ۵/ ۴ هزار میلیارد تومان سهامداران حقیقی همراه شدند اما در مقابل در این بازه زمانی شاهد فرار پول حقیقی از ۶ گروه ماشین‌آلات و تجهیزات،استخراج زغال سنگ، محصولات چوبی، لاستیک و پلاستیک، انتشار و چاپ و منسوجات بودیم.

۱۰۰ میلیارد دلار در ۴۰ روز

بورس تهران پس از رشد ۲۸۱ درصدی نماگر اصلی خود در سال ۹۹ و ایستادن در ارتفاع یک میلیون و ۹۵۵ هزار واحدی، هفته گذشته کج‌دار و مریز ظاهر شد و به رشد ۲/ ۰ درصدی بسنده کرد. ۴۰ روز کاری از پایداری نماگر اصلی سهام در ارتفاع هفت رقمی می‌گذرد و در حال حاضر نیز فاصله شاخص کل تا فتح سوپرکانال ۲ میلیون واحد به ۵ درصد رسیده است. در این زمان نه چندان طولانی، مجموع ارزش دلاری بازار سهام (بورس و فرابورس) به ۳۵۸ میلیارد دلار رسیده است. به عبارتی در ۴۰ روز معاملاتی گذشته ۱۰۰ میلیارد دلار به ارزش بازار سهام افزوده شده است که در نوع خود بی‌نظیر است. به عبارتی میانگین روزانه ۵/ ۲ میلیارد دلار به ارزش بازار سهام افزوده شده است. شاید به جرات بتوان اذعان کرد که افزایش محسوس ارزش بازار ماحصل ورود پول‌های جدید به گردونه معاملات سهام است.

بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد مجموع ارزش معاملات سهام در دو بازار بورس و فرابورس از ابتدای امسال تاکنون به ۲۱ میلیون و ۶۸۹ هزار میلیارد تومان رسیده است که بیش از یک‌سوم آن یعنی ۸ میلیون و ۱۲۵ هزار میلیارد تومان آن مربوط به ۴۰ روز معاملاتی گذشته بوده است. جایی که ارزش روزانه دادوستد سهام به رکورد بی‌سابقه ۳۰‌هزار میلیارد تومان نیز دست یافت.

ورود بی‌سابقه پول‌ حقیقی

۴۰ روز از یک میلیونی شدن شاخص کل بورس تهران می‌گذرد و در این مدت سهامداران خرد خالص خرید ۵۵ هزار میلیارد تومانی را در دو بازار بورس و فرابورس رقم زده‌اند. در این مدت تنها چهار روز معاملاتی بازیگران عمده در نقش خریدار ظاهر شدند و در سایر روزها شاهد جولان پول‌های حقیقی در تالار شیشه‌ای بودیم. یکی از مهم‌ترین دلایل هجوم نقدینگی بی‌سابقه به سمت تالار شیشه‌ای در یکی، دو سال اخیر تلاش صاحبان نقدینگی برای حفظ ارزش سرمایه‌هایشان است. جایی که هر روز شاهد کاهش ارزش پول ملی هستیم. بر اساس آخرین اطلاعات منتشر شده از مرکز آمار ایران، نرخ تورم نقطه‌ای در تیر ماه ١٣٩٩ به ۹/ ۲۶ درصد رسیده است؛ یعنی خانوارهای ایرانی به‌طور میانگین ۹/ ۲۶ درصد بیشتر از تیر ١٣٩٨ برای خرید «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. نرخ تورم ماهانه تیر ١٣٩٩ به ۴/ ۶ درصد رسید که در مقایسه با خردادماه، ۴/ ۴ واحد درصد افزایش داشت. در این بحبوحه تورمی، از بانک مرکزی نیز خبر رسید رقم کل نقدینگی در خرداد‌ماه به ۲۶۵۷ هزار میلیارد تومان رسیده است که ۱۹ درصد از این رقم سهم پول از کل نقدینگی است. آماری که زنگ هشدار تورم را به صدا درآورد و پول‌‌های سرگردان را بیش از گذشته روانه بازارهای سرمایه‌گذاری کرد. از این رو به نظر می‌رسد ارتباط معناداری میان افزایش نسبت پول از حجم نقدینگی کل کشور و ورودی پول حقیقی‌ به تالار سهام وجود دارد.

گروه‌های مقصد سرمایه خرد در ۴۰ روز گذشته

اما مقصد اصلی این نقدینگی تازه‌نفس کدام گروه‌ها و سهام بوده است؟ بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان از توجه معامله‌گران حقیقی به سهام گروه‌های کامودیتی‌محور در ۴۰ روز گذشته دارد. حتی در روزهایی که قیمت سهام زیرمجموعه این گروه‌ها با افت مواجه شد و شاهد تشکیل صفوف فروش سنگین در سهام کالایی بازار بودیم نیز سهامداران حقیقی دست از خرید برنداشتند. واقعیت این است که پشتوانه بنیادی مستحکم سهام صادرات‌محور سبب شده تا هر افت قیمتی به‌عنوان سیگنالی برای پول تازه عمل کند و باعث ثبت خالص خرید مثبت از سهامداران خرد شود.

از ۱۳ خردادماه تاکنون خالص خرید سهامداران خرد ۱۴ هزار و ۳۷۸ میلیارد تومان در سهام زیرمجموعه گروه فرآورده‌های نفتی بوده؛ «شپنا» پرطرفداران‌ترین سهام پالایشی در این بازه زمانی بود که ۶ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان نقدینگی خرد را به خود جذب کرد.  پالایش نفت اصفهان در این مدت سودی بالغ بر ۲۷۰ درصد از آن سهامداران خود کرده است. «شتران» دیگر سهم پرطرفدار این گروه است که در ۴۰ روز گذشته، ۳ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان نقدینگی خرد را جذب کرده است. «شسپا» نیز در دوره مورد بررسی شاهد ثبت خالص خرید حدود ۳ هزار میلیارد تومانی بوده است.  دومین گروهی که از ۱۳ خرداد تا پایان معاملات هفته گذشته در کانون توجه پول‌های حقیقی قرار گرفت فلزات اساسی بود. این صنعت در این مدت شاهد ورود حدود ۱۱ هزار میلیارد تومان نقدینگی خرد به سهام زیرمجموعه خود بود. شاخص گروه فلزات اساسی در این بازه ۴۰ روزه با رشد ۱۰۷ درصدی همراه شد. پرطرفدارترین سهم این گروه و البته کل بازار در این مدت اما «فولاد» بود که با خالص خرید ۶ هزار و ۴۱۵ میلیارد تومانی حقیقی‌ها همراه شد. «فملی» نیز شرایط مشابهی را تجربه کرد و شاهد ورود حدود ۴ هزار میلیارد تومان پول حقیقی در بازه زمانی مورد بررسی بود.  دو گروه پرحاشیه خودرو و بانک دیگر صنایع مورد توجه پول‌های تازه‌نفس بودند که به ترتیب با خالص خرید ۹/ ۵ و ۵/ ۴ هزار میلیارد تومان سهامداران حقیقی همراه شدند و سود مناسبی را نیز از آن معامله‌گران خود کردند.  یافته‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد از ۳۹ صنعت فعال بورس در بازه زمانی ۱۳ خرداد تا ۸ مرداد ۹۹، شاهد فرار پول حقیقی از ۶ گروه بودیم. در این میان گروه ماشین‌آلات و تجهیزات در این مدت با خالص فروش ۱۰۸ میلیارد تومانی مواجه شده است. گروه‌های استخراج زغال سنگ، محصولات چوبی، لاستیک و پلاستیک، انتشار و چاپ و منسوجات دیگر صنایعی بودند که در ۴۰ روز معاملاتی اخیر با فرار سرمایه حقیقی مواجه شدند. در میان شرکت‌ها اما بیشترین خروج پول حقیقی به میزان ۴۷۴ میلیارد تومان ماحصل معاملات نماد معاملاتی بانک پاسارگاد بود. «رانفور» نیز در این مدت با خالص فروش ۳۸۱ میلیارد تومان حقیقی‌ها مواجه شد. در مجموع ۱۴۸ سهم بورسی (معادل ۴۴ درصد) در این مدت با خروج پول حقیقی مواجه شدند.