۹:۲۰ دقیقه امروز باز هم رکوردی تاریخی در تالار بورس تهران به ثبت رسید و شاخص کل از یک میلیون واحد عبور کرد و وارد ابرکانال یک میلیون شد. بورس تهران روزهای فوقالعادهای را پیشت سر میگذارد به شکلی که شاخص کل در طول یک ۱۰گذشته حدود ۲۰۰ هزار واحد و در طول حدود یک ماه گذشته بهاندازه ۴۰۰ واحد رشد داشته که در طول تاریخ ۵۰ ساله شکلگیری بورس در ایران بیسابقه است. به اعتقاد کارشناسان این روزها رکوردهای صعودی پیدرپی شاخص بورس، حمایت تمامقد دولت از بازار سرمایه و عرضه سهامهای دولتی، کاهش جذابیت بازارهای موازی و فریز شدن سود تسهیلات بانکی روی عدد ۱۵ درصد همگی باعث شده تا استقبال مردم از بازار سرمایه روزبهروز بیشتر شود و سرمایههای سرگردان سر از بورس دربیاورند.
طی روزهای گذشته پذیرهنویسی نخستین صندوق قابل معامله در بورس (ETF) دولتی مرتبط با سهام بانک و بیمه هم آغاز شده و همچنان ادامه دارد. فروش بزرگی که برآورد میشود تا ۱۶ هزار میلیارد تومان نقدینگی نیاز داشته باشد و به دلیل تخفیف ۲۰ درصدی دولت انتظار میرود با استقبال گسترده مواجه شود. عرضه سهام دولت در شرکتهای بورسی در قالب صندوقهای قابل معامله (ETF) بهعنوان یکی از اقدامات مهم دولت در راستای حمایت از گسترش و رشد بازار سرمایه و درعینحال، استفاده از فرصت تأمین مالی کسری بودجه، از سوی مدیران ارشد دولتی مطرح است.
علاوه بر اینها در روزهای گذشته موافقت مقام معظم رهبری با آزادسازی سهام عدالت هم اثرات مثبتی را در بازار سرمایه به دنبال داشته و کارشناسان معتقدند به رونق بیشتر بورس منجر خواهد شد. پیشنهاد آزادسازی سهام عدالت، یکی از راهکارهای فوری و کوتاهمدت اتاق تهران به دولت در راستای کاهش اثرات منفی اقتصادی کرونا بود که هم طی نامه چندی پیش رییس اتاق تهران به رییسجمهور بر آن تأکید شده بود و هم در نشست اخیر نمایندگان بخش خصوصی با رییس دولت و برخی اعضای کابینه، از سوی مسعود خوانساری مطرح شد.
طبق آمارها ۹۸ درصد شرکتهای بازار سرمایه به لحاظ تعدادی، دارای انحراف منفی بازده سهم از رشد فروش و سودآوری هستند و تنها ۲ درصد این شرکتها توانستند رشد مساوی و یا بهتر از بازده سهم را تجربه کنند. بهعبارتدیگر قیمت سهام این شرکتها در سال ۹۸ رشد کرده اما در مقابل انتظار رشد سودآوری و فروش آنها با این رشد قیمتی همخوانی ندارد و عملکرد شرکتها نتوانسته آن را پوشش دهد. بهعنوانمثال درصورتیکه شرکتی در سال ۹۸ رشد قیمتی ۲۰ برابری را تجربه کرده و قیمت آن امروز ۴۰ برابر نسبت بهکل فروش سالیانه آن باشد
البته رشد سریع بورس و رکوردشکنیهای پیدرپی نگرانیهایی را هم در بین کارشناسان به وجود آورده و این سؤال را مطرح کرده که آیا بورس دچار حباب شده است؟ محمود رضا خواجه نصیری، نایبرئیس هیئتمدیره بورس تهران دراینباره در چند گفتوگو در روزهای گذشته هشدار داده است: « بر اساس مطالعات انجامشده روی سهام شرکتهای بورس، در سال۹۸، رشد قیمت ۷۵درصد شرکتها، ازنظر تعداد و ۵۵درصد آنها ازنظر ارزش، با عملکردشان همخوانی نداشته است.» او گفته است:« خواجه نصیری با اشاره به بررسی صورت گرفته در خصوص قیمت سهام ۴۰۰ شرکت بورسی و رشد فروش و سودآوری آنها در سال ۹۸ گفت: طبق آمارها ۹۸ درصد شرکتهای بازار سرمایه به لحاظ تعدادی، دارای انحراف منفی بازده سهم از رشد فروش و سودآوری هستند و تنها ۲ درصد این شرکتها توانستند رشد مساوی و یا بهتر از بازده سهم را تجربه کنند. بهعبارتدیگر قیمت سهام این شرکتها در سال ۹۸ رشد کرده اما در مقابل انتظار رشد سودآوری و فروش آنها با این رشد قیمتی همخوانی ندارد و عملکرد شرکتها نتوانسته آن را پوشش دهد. بهعنوانمثال درصورتیکه شرکتی در سال ۹۸ رشد قیمتی ۲۰ برابری را تجربه کرده و قیمت آن امروز ۴۰ برابر نسبت بهکل فروش سالیانه آن باشد این بدان معناست که اگر این شرکت در ۴۰ سال آینده؛ رشد فروشی نداشته باشد و با همین فروش ادامه دهد ۴۰ سال با حاشیه سود ۱۰۰ درصد بفروشد، بازهم به قیمت ارزش امروزی خود نخواهد رسید.» به اعتقاد کارشناسان برای جلوگیری از تبعات آینده سرمایهگذاری در بورس، هدایت نقدینگی بر اساس اصول بنیادی بازار از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و باید به سرمایهگذاران این نکته را گوشزد کرد که در تصمیمگیریهای خود، اصول بنیادی و فاکتور عملکردی شرکتها را مدنظر قرار دهند.