در ماه‌ها و به‌ویژه هفته‌های اخیر، حجم خبرسازی‌های رسانه‌های معاند درباره روسیه رشد قابل توجهی داشته است. اینکه چرا رسانه‌های غربی و عمده رسانه‌های معاند بر مساله روسیه تمرکز کرده‌اند و حتی با اخبار جعلی و غیرواقعی تلاش دارند این کشور را در سرخط خبرها نگه دارند، موضوعی است که «فرهیختگان» در گفتوگو با یکی از کارشناسان و نویسندگان روسی به آن پرداخته است.
اندرو کوریبکو که کارشناس ارشد خبرگزاری اسپوتنیک و نویسنده روسی در حوزه براندازی و انقلاب رنگی است، در این باره به «فرهیختگان» گفت: «به دلیل اینکه در دنیا روسیه کشور پراهمیتی است، اخبار جعلی و ضدروسی علیه روسیه کلیک خوبی می‌خورد.» وی افزود: «به همین دلیل برخی رسانه‌ها به دنبال تولید اخبار جعلی هستند. آنان البته بعد از ساعاتی که این اخبار تکذیب می‌شود، اخبار جعلی خود را یا حذف یا انکار می‌کنند.»
این کارشناس روسی در پاسخ به خبرسازی یک رسانه معاند درباره فرار مدودف نخست‌وزیر و نابیولینا رئیس بانک مرکزی روسیه به همراه کلیه خزانه ارزی و طلای این کشور را به مقصد آمریکا نیز گفت: «این خبر از اساس جعلی است. منتشر‌کنندگان چنین اخباری نگران بهبود روابط میان روسیه و ایران هستند و نمی‌خواهند این دو کشور به یکدیگر کمک کنند تا از فشار تحریم‌های آمریکا بیرون بیایند.»
اما دلیل انتشار این خبر جعلی با ارتباط ایران و روسیه چیست؟ چرا این رسانه‌ها برای خبرسازی علیه روسیه، سراغ رئیس بانک مرکزی این کشور رفته‌اند؟ خانم نابیولینا کیست و دارای چه نقشی در روسیه است که حالا مورد توجه قرار گرفته است؟ قبل از پاسخ به این سوال باید به وضعیت دو کشور اشاره‌ای داشت. آمریکا پس از خروج از برجام، در میانه مرداد دور اول تحریم‌ها علیه ایران را اعمال کرد. میانه آبان نیز اصلی‌ترین تحریم‌ها علیه کشورمان اجرایی می‌شود. آمریکا به‌تازگی در کنار مجازات‌های قبلی، تحریم‌های جدیدی علیه روسیه به بهانه‌های واهی اعمال کرد تا دو کشور برای رهایی از این وضعیت، با تصمیمات جدید در حوزه بانکی، مراودات تجاری خود را توسعه دهند. در این شرایط، نابیولینا اصلی‌ترین نقش را می‌تواند مقابل تحریم‌های آمریکا علیه روسیه و حتی ایران ایفا کند. همین نقش اثرگذار رئیس بانک مرکزی روسیه نیز باعث شده تا سرویس‌های اطلاعاتی غربی برای جلوگیری از پیوندهای اقتصادی تهران- مسکو برای دور زدن تحریم‌ها و طراحی زیرساخت‌های نوین برای مبادلات مالی، به دنبال از بین بردن عوامل تاثیرگذار در بی‌اثر کردن تحریم‌های آمریکا باشند. عملیات روانی علیه رئیس بانک مرکزی روسیه نیز در همین راستا صورت گرفت اما طراحی ابلهانه آن و اجرا توسط یک رسانه بی‌هویت، این پروژه امنیتی را تبدیل به یک افتضاح اطلاعاتی کرد.
الویرا سکپیزادوینا نابیولینا کیست؟
اما آنچه در اینجا حائز اهمیت است، شناخت الویرا نابیولیناست. او 29 اکتبر 1963 در شهر بافو در جمهوری باشکورتستان روسیه و در یک خانواده تاتار به دنیا آمد. مادرش کارگر کارخانه و پدرش راننده شخصی بود. او که علاقه بسیاری به اعداد و ارقام داشت و یک نابغه در ریاضیات محسوب می‌شد، در سال 1986 در رشته اقتصاد از دانشگاه مسکو فارغ‌التحصیل شد. بین سال‌های 1991 تا 1994 در اتحادیه علم و صنعت شوروی سابق خدمت کرده است. او در سال 1994 به‌عنوان مشاور اقتصادی وارد وزارت تجارت و توسعه اقتصادی روسیه شد.
در آن زمان هیچ‌کس این تصور را هم نمی‌کرد که این بانوی اقتصاددان 20 سال بعد بتواند یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های بانکداری جهانی را تحت کنترل قرار داده و بخش مالی متورم و ناکارآمد روسیه را به شرایط قابل قبولی برساند. نابیولینا از سپتامبر 2007 تا می2012 به‌عنوان وزیر توسعه اقتصادی و تجارت منصوب شد.
در سال 2012 او یکی از 6 شخصیت ارشد حکومتی بود که پوتین را در انتخابش برای سومین دوره ریاست‌جمهوری همراهی می‌کرد. وی از مشاوران اقتصادی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در سال‌های 2012 تا ژوئن 2013 بوده است. الویرا که در سال 2013 به‌عنوان رئیس کل بانک مرکزی روسیه منصوب شد، خیلی زود مجوز 340 بانک غیرموثر را ابطال کرد و توانست بیش از 35 بانک دیگر را از ورشکستگی نجات دهد. عملیات نجاتی که هزینه 2.7 هزار میلیارد روبلی روی دست خانم رئیس گذاشت. نابیولینا در بدو ورودش در راس نظام بانکداری روسیه با به‌کارگیری نظارت سختگیرانه‌تر و اصلاحات قانونی توانست حمایت ولادیمیر پوتین را جلب کند. اصلاحات انجام‌شده در دوران نابیولینا به قدری مثبت و شگفت‌آور بود که رتبه اول بهترین رئیس بانک مرکزی را در سال 2017 برای او به ارمغان آورد.
نابیولینا؛ مبدع سوئیفت روسی
سه ماه پیش الویرا نابیولینا گفت‌و‌گویی با ناتاشا توراک، خبرنگار شبکه تلویزیونی «ســی‌ان‌بـــی‌سـی» آمــــریکا درخــصــوص اســـــــتفاده از سیستم مالی داخلی روسیه برای مصونیت شرکت‌ها و اقتصاد روسیه از تحریم‌های آمریکا داشت. او در این گفتوگو که یک ماه پس از تصمیم ترامپ برای خروج از برجام صورت گرفته، به نکته بسیار مهمی اشاره کرده که می‌تواند بخشی از تحریم‌های آمریکا علیه تهران و مسکو را بی‌اثر کند. این اظهارات نشان‌دهنده اقدامات کرملین برای تسهیل تبادلات میان دو کشور ایران و روسیه است.
«سی‌ان‌بی‌سی»: امروزه شاهد آن هستیم که دولت آمریکا فشار بیشتری با استفاده از سیاست خارجی خود علیه ایران و همچنین شرکت‌هایی که دسترسی به سیستم سوئیفت ندارند، اعمال می‌کند. آیا شما نگران این موضوع و شرکت‌های روسی که به سوئیفت دسترسی ندارند، نیستید؟
الویرا نابیولینا: ما از تمام این ریسک‌ها آگاه هستیم. ما کاملا متوجه هستیم در دورانی زندگی می‌کنیم که شک و تردید حکم‌فرماست. در داخل روسیه ما سیستم مالی شبیه به سوئیفت راه‌اندازی کرده‌ایم تا خطرات اینچنینی را برای بانک‌ها و شرکت‌های روسی کاهش دهیم. ما در حال رتبه‌بندی شرکت‌های روسی خودمان هستیم، زیرا ممکن است در آینده این رتبه‌بندی‌ها از بین بروند. هم‌اکنون ما در جست‌وجوی عناصری که در سیستم مالی روسیه گم شده بود، هستیم. مطمئنا داشتن یک سیستم مالی بین‌المللی که همه بتوانند به آن اعتماد کنند و با وجود قوانین متمایز و برجسته و مصونیت‌های دسترسی مزایای خودش را دارد ولی روسیه برای کاهش خطرات مالی در حال تدارک اقداماتی در راستای کاهش خطرات مالی و اقتصادی است. در اکثر کشورها سیستم سوئیفت برای مبادلات برون‌مرزی و درون‌مرزی استفاده می‌شود ولی در روسیه ما این امکان را ایجاد کرده‌ایم که سیستم مشابه سوئیفت به رقابت با آن بپردازد. به نظر می‌رسد پروژه مهمی که نابیولینا درخصوص جایگزینی سوئیفت برای مبادلات داخلی روسیه طراحی کرده، عاملی باشد که در آینده بیشتر از این بانوی بانکی روس‌ها بشنویم. این پروژه می‌تواند به شرکت‌های داخلی این کشور برای تبادلات اقتصادی با ایران کمک کند.
تحریم‌های آمریکا دور زده می‌شوند
اعلام طراحی سوئیفت روسی از سوی رئیس بانک مرکزی این کشور او را در کانون توجهات سرویس‌های اطلاعاتی قرار داد. سرویس‌های اطلاعاتی غرب به‌خوبی به کارکرد این شبکه بین بانکی آگاهند و بر همین اساس خیلی زود چنین سناریویی را رقم زده‌اند. اما آنچه در این بین جالب است سبک خبرسازی رسانه‌های سرویس‌های اطلاعاتی بیگانه است. در خبر رسانه‌های معاند ادعا شده بود که «مدودف نخست‌وزیر و نابیولینا رئیس بانک مرکزی، کلیه خزانه ارزی و طلای روسیه را تخلیه کرده و به آمریکا رفته‌اند.» اما بررسی حجم ذخایر ارزی و طلای روسیه احمقانه بودن این سناریو را افشا می‌کند. میزان ذخایر طلای روسیه در حال حاضر بیش از دو هزار تن برآورد شده است. میزان ذخایر ارزی این کشور نیز 400 میلیارد دلار تخمین زده شده است. حال اگر تصور کنیم این محموله با بزرگ‌ترین هواپیمای دنیا یعنی آنتونوف An-225 مریا بخواهد منتقل شود، نیاز به پرواز بیش از 10 هواپیما برای انتقال این حجم از ذخایر طلاست، چراکه این هواپیماها حداکثر باری که می‌توانند حمل کنند حدود 190 تن و آن هم برای مسافت‌هایی کمتر از فاصله مسکو تا واشنگتن است.