«قیمت خودرو مزدا ۳ ، ۱۴۲میلیون و ۷۰۰ هزار تومان اعلام شده، همچنین گروه بهمن مزدا ۳ تیپ ۴ را با سرویس یکساله رایگان با قیمت ۱۴۹ میلیون و ۴۷۰ هزار تومان عرضه می کند. ثبت نام ساعت ۹ صبح روز چهارشنبه 03/۰۵/97 به صورت فروش اینترنتی و تعداد محدود خواهد بود و هر کد ملی تنها قابلیت ثبت نام یک دستگاه را خواهد داشت. علاقه‌مندان به خرید مزدا 3 باید کل مبلغ را در همان ابتدا واریز و 30 روز بعد منتظر دریافت اتومبیل خود باشند. ثبت نام به‌صورت محدود انجام می‌شود و هر کد ملی می‌تواند فقط یک دستگاه ثبت نام کند». اين خبري بود كه پيش از روز رسمي پيش فروش اين خودرو منتشر شد؛ اما از آنجا كه گويا داستان تكراري اخلال در سايت فروش خودرو قصد تمام‌شدن ندارد و وجود اختلال در سايت ثبت سفارش در كشور ما مورد عجيبي نيست، كاربران به مدت كوتاهي از باز شدن سايت با مشكلات عجيبي مواجه شده و نتوانستند سفارش خود را بعد از ساعت‌هاي طولاني ثبت كنند. مشكلاتي كه پس از آن بحث و چالش‌هاي بسياري را ايجاد كرد و باعث ورود مستقيم وزير صنعت و همچنين انتشار اطلاعيه از سوي گروه خودروسازي بهمن شد.
اخلال در پيش فروش
در حالی شرکت بهمن موتور اقدام به پیش‌فروش اینترنتی تعدادی خودروی مزدا۳ FL کرد که طبق اعلام مخاطبان، سایت ثبت‌نام از دقایق ابتدایی فروش بسته شده بود. در دوم مرداد 1397 گروه بهمن طی اطلاعیه ای اعلام کرد كه فروش اینترنتی خودروی مزدا 3 در سوم مرداد ساعت 9 صبح آغاز خواهد شد. اما سایت از همان دقایق ابتدایی بسته شده و عده زیادی موفق به خرید نشدند. در ثانیه اول باز شدن سایت، ۱۵۰ هزار نفر به سایت مراجعه کرده‌اند که حدود ۵۲ هزار نفر آن‌ها در ثانیه اول موفق به ورود به سایت شده و به ترتیب اولویت ورود در صف ثبت‌نام قرار گرفته‌اند. این در حالی است که تعداد خودروهای در نظر گرفته برای فروش، محدود و بسیار کمتر از تعداد مراجعان بوده است. با توجه به تفاوت چشم‌گیر قیمت کارخانه و بازار، طبیعی است که میزان مراجعات برای خرید بالا باشد اما جا دارد تا در این گونه موارد به لحاظ جلوگیری از بروز هر گونه شبهه، فروش‌های اینترنتی توسط مراکز مورد وثوق مردم و با نظارت دستگاه‌های مسئول انجام شود تا امکان گزارش روند فروش به صورت شفاف به مردم فراهم شود.
اعتراض خريداران
در روز اعلام شده براي پيش فروش اين خودرو شرايط به گونه‌اي بود كه خريداران بسياري برخلاف تلاش‌هاي بسيار در سامانه خريد اينترنتي بهمن خودرو موفق به تكميل خريد خود نشدند. يكي از خريداران كه موفق به خريد نشده بود در اين باره گفته است: «فساد یعنی اینکه گروه خودروسازی بهمن برای مزدا 3 اعلام ثبت نام می‌کند اما بلافاصله نوبت ثبت نام تمام مي‌شود، آن هم با قیمت 140میلیون تومان و تحویل 30 روزه؛ در حالي كه قیمت بازار حدود 260 میلیون تومان است و پس از اينكه سايت بسته مي‌شود در گروه‌هاي تلگرامي اعلام مي‌شود مزدا3 تحويل 30 روزه به قيمت 260ميليون تومان است». خريدار ناموفق ديگري در اين خصوص مي‌گويد: «صفحه خريد مزدا3 FL رأس ساعت 9 صبح باز مي‌شود وپس از فقط يك دقيقه سايت بسته و مراجعه‌كنندگان با پيامي با اين محتوا كه بخش اول ثبت نام به اتمام رسيده و براي بخش دوم خريد ساعت 9 و 15 دقيقه اقدام كنيد، روبه‌رو مي‌شوند. اين پيام به اين معناست كه درظرف يك دقيقه كه حتي امكان ثبت مشخصات خريدارها وجود ندارد، سايت به كار خود پايان داده است. در تلاش‌هاي مجدد كه هر 15 دقيقه تمديد مي‌شد، برخي موفق به ورود به بخش ثبت نام شدند اما همگي در زمان انتظار براي پرداخت هزينه خريد خودرو با پيامي با اين محتوا«افراد ديگري در صف پرداخت هستند و شما مجددا طبق بخشنامه خريد براي موارد ديگر ثبت نام كنيد» رو به‌رو شدند. اين اتفاق به معناي هدايت برنامه‌ريزي شده خريداران براي هيچ است». مشكلاتي كه در خريد خودروي مزدا3 براي خريداران به وجود آمده، اين شبهه را ايجاد كرده بود كه اين فروش آنلاين به صورت صوري بوده و فروش تنها براي عده‌اي خاص در نظر گرفته شده است. همين امر باعث شد تا وزير صنعت، معدن و تجارت به اين موضوع واكنش نشان دهد.
دستور وزير
محمد شریعتمداری، وزیر صنعت، معدن و تجارت در تويیتی با اشاره به ابهامات پیش فروش خودروی مزدا ٣ گفت: «نحوه پیش فروش مزدا 3 گروه خودروی بهمن به دلیل حاشیه سود و قطع و وصل‌های مشکوک بحث برانگیز شده و به مرکز روابط عمومی وزارت صمت دستور دادم با همکاری سازمان حمایت از مصرف کنندگان ضمن بررسی روند پیش فروش نسبت به شفافیت لیست خریداران اقدام کند و اگر تخلفی رخ داده به تعزیرات معرفی شوند». به گفته يكي از خريداران همین اتفاق حدود یک ماه قبل درباره مدیران خودرو و ثبت‌نام ام وی ام افتاده است. موردي كه رسانه‌ها توجهي به آن نكردند.
اختلاف قيمت كارخانه با بازار
يكي از دلايلي كه باعث شده بود افراد زيادي به سايت فروش مراجعه كنند، اختلاف قیمت بسیار بالای مزدا 3 از کارخانه تا بازار بود اما به اعتقاد فعالان بازار خودرو این فروش سرکاری بوده و کمتر کسی توانست حتی ثبت نام اولیه خرید این خودرو را با موفقیت انجام دهد. در حال حاضر مزدا 3 در بازار 220 میلیون تومان معامله می‌شود که در این فروش، کارخانه قیمت 142 میلیون تومانی را برای این خودرو تعیین کرده بود.
توضیحات شرکت بهمن
پس از اين اتفاقات شركت بهمن طي اطلاعيه‌اي توضيحاتي را در مورد مشكلات پيش آمده در روز پيش‌فروش ارائه داد. در اين اطلاعيه آورده‌است:«فروش اینترنتی خودروي مزدا 3 از ساعت 9 صبح روز چهارشنبه مورخ 03/05/97 و با اطلاع‌رسانی مناسب در سایت‌های مربوطه آغاز شد. فروش اینترنتی از طریق سایت اینترنتی شرکت مشاورین گسترش الکترونیک ایما (مگا) صورت گرفته که این شرکت از طریق شرکت مگفا، وابسته به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران است. لازم به ذکر است که شرکت مگا سابقه طولانی در همکاری با خودروسازان بزرگ کشور در زمینه فروش اینترنتی دارد. با عنایت به ابلاغیه‌های صادره از سازمان حمایت مصرف کنندگان، مبنی بر تعیین مهلت تحویل در فروش‌های نقدی خودرو تنها در بازه 30روزه، این شرکت براساس برنامه مصوب فروش در مرداد نسبت به ثبت‌نام اقدام كرد. به جهت افزایش ضریب اطمینان از دسترسی مصرف‌کننده اصلی به خودرو، محدودیت ثبت نام حداکثر یک دستگاه به ازای هر کد ملی در شرایط فروش لحاظ شد که امکان صلح نیز برای مشتری وجود ندارد. پیرو آمار ارسالی از جانب شرکت مگا مجموع متقاضیان خرید (غیر تکراری) در زمان فروش اینترنتی 212000 نفر بوده است. بر همین اساس احتمال خرید هر متقاضی بسیار اندک بوده است. گفتنی است کل تولید خودروی مزدا 3 جدید از سال 89 تا کنون ، کمتر از 26000 دستگاه بوده است؛بنابراين امکان پاسخ به چنین حجمی از تقاضا برای شرکت بهمن موتور وجود نداشته است. اطلاعات اخذ شده از شرکت مگا در خصوص نحوه فروش حاکی از این است که پس از بازخوانی اطلاعات (Refresh) در آغاز ثبت نام جهت ایجاد شرایط یکسان برای تمامی مشتریان، تمام افرادی که پیش از ساعت 9 وارد سامانه شده بودند از سایت خارج شدند. در مرحله اول به تعداد خودروی قابل عرضه، مشتری جهت طی كردن فرآیند ثبت نام به سایت هدایت می شود. با توجه به اینکه بخشی از متقاضیان به دلیل مشکلاتی از قبیل ناقص بودن اطلاعات یا عدم پذیرش درگاه بانک از ارائه فرآیند باز می مانند، در سایت اطلاع رسانی مجدد انجام و در صورت باقی ماندن ظرفیت ، دوباره شرایط فروش برای 15 دقیقه دیگر برقرار خواهد شد». اين توضيحاتي است كه بهمن خودرو براي برطرف كردن شبهات منتشر كرده اما به نظر نمي‌رسد كه اين توضيحات براي خريداران جهت رفع شبهات قانع‌كننده باشد.
حواله‌هاي نجومي
اين‌ها بخشي از مشكلاتي بود كه براي خريداران به وجود آمد و باعث سرگرداني و اعتراض آن‌ها شده بود اما ماجرا تنها به اين موضوع ختم نمي‌‌شود و به طور حتم روي ديگري نيز دارد. سمت ديگر اين موضوع در آنجايي خود را نشان مي‌دهد كه عده‌اي حتي با وجود چنين شرايطي و تنها به فاصله چند دقيقه موفق به تكميل فرآيند ثبت نام خود شده و حواله خودرو را دريافت كردند. اين عده حواله خودرو مزدا3 خود را در سايت‌هاي خريد و فروش خودرو با قيمتي بسيار گران‌تر آگهي كرده و به معرض فروش گذاشتند، بدون اينكه حتي لحظه‌اي به برهم خوردن نظم بازار خودرو فكر كنند. اين خريد و فروش‌ها شايد در تعداد كم ضربه چنداني به اقتصاد كشور وارد نكند ولي وقتي در مقياس بزرگ‌تر و در مورد كالاها و محصولات ديگر و در بازارهايي مانند بازار ارز و سكه اتفاق بيفتد، مي‌تواند ضربات جبران‌ناپذيري به فضاي مالي و اقتصادي كشور وارد كند. درست است كه بسياري از مشكلات اقتصادي در كشور ما ريشه‌هاي خارجي دارد و مشكلات داخلي نيز بر اثر اشكالات ساختاري و در سطح كلان رخ مي‌دهد اما در شرايط التهاب و بحران نيز چنين رفتارهايي تنها باعث دامن زدن به معضلات خواهد شد.