پس از اجرایی‌شدن برجام، پای برخی شرکت‌های خارجی مانند توتال و ایرباس به فضای اقتصادی کشورمان باز شد و بعضی رسانه‌های حامی دولت با آب و تاب فراوان از ورود این شرکت‌های بزرگ اروپایی به ایران خبر دادند و به تحلیل چشم‌انداز اقتصادی روشن این قراردادها پرداختند؛ اما با خروج آمریکا از برجام و اعلام بازگشت تحریم‌های ثانویه این کشور طی 180 روز، این شرکت‌ها به‌تدریج و بدون دردسر و در سایه سکوت همان رسانه‌هایی که برای ورود آنها هیاهو به راه انداخته بودند از ایران خارج شدند، گویی که هیچ‌گاه به کشورمان وارد نشده بودند.
ماجرا از اینجا شروع شد که توافق هسته‌ای (برجام) در تیرماه 1394 حاصل شد و ایران با انجام تمامی تعهدات خویش به‌سرعت به‌روز اجرای برجام در دی‌ماه همان سال رسید. طرف‌های مقابل نیز باید به تعهدات خود که بخشی از آن تعلیق و توقف اجرای تحریم‌های تجاری بود، عمل می‌کردند که در نهایت منتج به ورود شرکت‌های خارجی به فضای اقتصادی ایران به‌عنوان یکی از نتایج برجام می‌شد. بر همین اساس، در سال‌های 95 و 96 صحبت از قرارداد با شرکت فرانسوی توتال در صنعت نفت و گاز و برخی قراردادهای بزرگ در صنعت خودرو با شرکت‌های فرانسوی مانند پژو- سیتروئن و همچنین قرارداد با شرکت هواپیمایی ایرباس برای خرید بیش از 200 فروند هواپیما شد. امضای قرارداد 4.8 میلیارد دلاری توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی با توتال در تیرماه 96 با تنش و جنجال زیادی همراه شد. به‌رغم مخالفت‌های شدید کارشناسان، این قرارداد امضا شد و مسئولان دولتی از چشم‌اندازهای اقتصادی آن برای مردم می‌گفتند و رسانه‌های حامی دولت تمام‌قد از آن دفاع می‌کردند. همین فضا برای شرکت‌های خودروسازی فرانسوی هم وجود داشت. شرکت پژو- سیتروئن با قرارداد 400 میلیون یورویی به ایران بازگشت و رسانه‌ها با آب و تاب فراوان از چشم‌اندازهای این قرارداد می‌گفتند. این فضا برای قرارداد با ایرباس فرانسوی که مقرر شد بیش از 100 فروند هواپیما به ایران تحویل دهد، بسیار شدیدتر بود تا جایی که با ورود اولین ایرباس در اواخر دی‌ماه 95، جشن بزرگی با حضور برخی مسئولان ارشد دولتی برگزار شد.
هرچند در دوره ریاست‌جمهوری اوباما هم توسط آمریکا سنگ‌اندازی‌های فراوانی برای ورود شرکت‌های خارجی به اقتصاد ایران صورت گرفت، اما با انتخاب دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهوری این کشور، تزلزل برجام با سرعت و شدت بیشتری آغاز شد و پای این شرکت‌ها را رفته‌رفته سست کرد. نهایتا 18 اردیبهشت‌ماه امسال، ترامپ با امضای فرمان خروج آمریکا از برجام تیر خلاص را به حضور شرکت‌های خارجی در ایران زد و وزارت خزانه‌داری این کشور اعلام کرد تحریم‌ها طی دو بازه زمانی 90 روز و 180 روز بازخواهند گشت. شرکت‌های خارجی می‌دانستند که با بازگشت تحریم‌های ثانویه آنها به‌راحتی نمی‌توانند در فضای اقتصادی ایران بمانند و باید هزینه بپردازند؛ هزینه‌هایی از جنس جریمه‌های مالی و قطع دسترسی به سیستم مالی آمریکا و از دست دادن چشم‌اندازهای اقتصادی خود در آمریکا و دیگر کشورهایی که با آنها قرارداد داشتند. با توجه به این وضعیت، طولی نکشید که زمزمه‌هایی از خروج شرکت‌های بزرگ اروپایی از ایران در رسانه‌ها شنیده شد. به‌عنوان مثال پاتریک پویان، مدیرعامل شرکت توتال فرانسه 28 اردیبهشت‌ماه گفت: «با اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران، هرگونه همکاری با خطر از دست رفتن دسترسی به سیستم‌های بانکی همراه است که توتال چنین ریسکی را نمی‌پذیرد.» برخی شرکت‌ها ازجمله توتال سعی کردند از آمریکا به‌نوعی معافیت تحریمی بگیرند، اما با واکنش منفی وزارت خزانه‌داری آمریکا روبه‌رو شدند. در نتیجه زمان زیادی نگذشت که این شرکت‌ها به این نتیجه رسیدند که نه می‌توانند معافیت تحریمی بگیرند، نه اتحادیه اروپا می‌تواند به آنها کمک کند و درنهایت همکاری کردن با ایران در این شرایط برای آینده شرکت مضر خواهد بود.
نهایتا شاهد بودیم شرکت فرانسوی پژو- سیتروئن با انتشار بیانیه‌ای در 14 خردادماه اعلام کرد که فرآیند تعلیق فعالیت‌های مربوط به سرمایه‌گذاری‌های مشترک خود در ایران را آغاز کرده و برای احترام به قانون تحریم‌های آمریکا ضد تهران تا ششم آگوست (پانزدهم مردادماه سال جاری) ایران را ترک می‌کند. 26 خرداد گوئیلام فائوری، مدیر بخش هواپیماهای غیرنظامی شرکت ایرباس در مصاحبه با روزنامه آلمانی «هامبورگر آبندبلات» گفت: «هرچند ما هنوز منتظر جزئیات تحریم‌های جدید آمریکا هستیم، اما بعید است بتوانیم 97 هواپیمای باقی‌مانده از سفارش (ایران) را تحویل بدهیم.» 20 تیرماه پاتریک پویان، مدیرعامل شرکت توتال هم گفت: «شما نمی‌توانید بدون دسترسی به سیستم مالی آمریکا در 130 کشور جهان فعالیت داشته باشید. بنابراین در حقیقت ما قوانین آمریکا را اجرا می‌کنیم و مجبوریم ایران را ترک کنیم.»
همان‌طور که اشاره شد، شرکت‌هایی که با سر و صدا و هیاهوی فراوان به ایران آمدند و رسانه‌های حامی دولت با آب و تاب فراوان از ورود آنها و چشم‌انداز اقتصادی روشن قراردادها با این شرکت‌ها می‌گفتند، بدون دردسر و پرداخت جریمه و در سایه سکوت خبری کسانی که برای ورود آنها هیاهو به راه انداختند، از ایران رفتند و هیچ صدای اعتراضی از رسانه‌های حامی دولت بلند نمی‌شود و هیچ خبری از خروج آنها در این رسانه‌ها دیده نمی‌شود.