تحليلگران بازار خودرو معتقدند كه «سال٩٧، سال تحقق واقعي شدن قيمت خودرو خواهد بود.» آرزويي كه سال‌هاست خودروسازان به دنبال تحقق آن هستند و اين روزها با واقعي شدن نرخ دلار در برابر ريال، در حال عملياتي شدن است. تداوم واقعي شدن قيمت ارزهاي خارجي در برابر ريال كه از هفته‌هاي پاياني سال ٩٦ آغاز شده بود در دو هفته گذشته از سال جديد نيز تداوم يافت تا پيش‌بيني‌ها از بازار‌هاي وابسته به ارزهاي خارجي نيز حال و هوايي جديد پيدا كنند. ناگفته پيداست كه بازار خودرو ارتباط تنگاتنگي با بازار ارز دارد و هرچه واقعي‌تر شدن نرخ ارز مي‌تواند قيمت‌ها در اين بازار را واقعي‌تر از قبل كند.
روالي كه با در نظر گرفتن تغيير سبد محصولات خودرويي در سال ٩٧، بازار خودرو را به بازاري خاص تبديل خواهد كرد. در سال جاري طبق وعده‌هاي داده شده پرايد و پژو ٤٠٥ به طور قطع و تعدادي ديگر از محصولات داخلي از جمله تندر ٩٠ و ساندرو، سراتو و سمند و پژو با اجراي استانداردهاي جديد از گردونه توليد خارج خواهند شد. توقف توليدي كه بنا به گفته برخي منابع مي‌تواند آمار توليد خودرو را تا ٦٠٠ هزار خودرو در سال كاهش دهد و اين يعني نرسيدن به ركود توليد خودرو در سال ٩٦؛ تجربه‌اي كه اگر چه در سال‌هاي گذشته هم تكرار شده اما به دليل شرايط خاص بازار خودرو مي‌تواند حائز اهميت‌تر باشد. البته برخي مديران تازه واردهاي خودرويي سال ٩٧ را كه نزديك به ١٠ مدل هستند به گونه‌اي جايگزين‌هاي خودروهاي اخراجي مي‌دانند و معتقدند كه اين خودروها كه به صورت اشتراكي در خطوط توليد داخلي توليد و برخي وارداتي هستند مي‌توانند مجددا ركورد توليد را تحقق بخشند. خودروهايي كه از محصولات مشترك فرانسوي‌ها آغاز و به محصولات كره اي‌ها و تايواني‌ها ختم مي‌شود.
بازيگران جديد بازار خودرو
طبق اعلام مديران خودروسازهاي داخلي، در سال ٩٧ قرار است در بازار خودرويي كشور شاهد گاز‌خوري تعداد جديدي از خودروهاي پسابرجامي باشيم. خودروهايي كه طبق قراردادهاي جديد خودروسازان داخلي با برندهاي اروپايي و آسيايي به مرحله توليد رسيده‌اند و باز هم بنا به گفته همين مديران اين خودروها مي‌توانند بازار را متنوع‌تر كرده و در صورت ثبات قيمتي بازار گرمي را براي خودرو به ارمغان بياورند. در اين راستا طبق برنامه خودروهاي سيتروئن C٣، پژو ٣٠١ و رنو داستر از پسابرجامي‌هاي فرانسوي هستند كه در جاده مخصوص توليد و عرضه خواهند شد و در همين حال كره اي‌ها هم در كرمان با شريك‌شان سرگرم توليد هيونداهاي النترا و توسان براي ورود به بازار ٩٧ با نام داخلي هستند. در كنار اين خودروها هاوال اچ ٦، لوكسژن S٥، ركستون G٤ و كوراندوي جديد، اس ٧ BYD، جيلي خود را براي ورود به بازار ٩٧ آماده كرده‌اند.
خودروهايي كه بسيار وابسته به نرخ ارز هستند و با توجه به افزايش نرخ ارز قطعا شاهد تغيير در قيمت‌هاي اعلام شده براي اين خودروها خواهيم بود. موضوعي كه حتي موجب شده تا فعالان بازار خودرو نگران عدم استقبال از اين خودروها باشند. تجربه‌اي كه در سال ٩٦ با عرضه پژو٢٠٠٨ هم شاهد آن بوديم و بسياري از خريداران اين خودرو معتقد بودند كه قيمت اعلام شده ابتدايي با قيمت نهايي تفاوت زيادي دارد و آپشن‌هاي اين خودرو متقاضي را راضي به خريد خودرويي در اين رنج قيمت نمي‌كند؛ موضوعي كه حتي موجب شده برخي مديران خودرويي را نگران از بازار آتي خودروهاي پسابرجامي كند.
با اين حال اما طبق وعده‌هاي داده شده هيچ يك از مديران خودرويي قصد ندارند تا با عدم عرضه خودروهاي‌شان فرصت حضور در بازار را از خود بگيرند و چشم اميدشان به خروج خودروهايي است كه درگير استانداردهاي اجباري سازمان استاندارد هستند و خروج برخي خودروها از خطوط توليد را دليلي بر رشد تقاضاي خودروهاي پسابرجامي مي‌دانند.
ايست استاندارد
دي ماه ٩٦ بود كه سازمان استاندارد با اجراي مرحله اول رعايت استانداردهاي اجباري در بازار خودرو رسما جلوي توليد ٢٥ خودرو را گرفت و اعلام كرد كه به هيچ‌وجه در مورد استانداردهاي اجباري كوتاه نخواهد آمد. اگر چه برخي از خودروهايي كه در ليست سازمان استاندارد بودند پيش از اعلام آن با خط توليد خداحافظي كرده بودند اما رايزني‌ها با سازمان استاندارد موجب شد تا برخي از خودروهاي در ليست سياه با اخذ مجوز از اين سازمان دوباره به خط توليد باز گشتند و خود را براي توليد با رعايت استانداردها همراه كردند. با اين حال در مرحله‌هاي بعدي استاندارد‌سازي كه تير و دي ماه ٩٧ خواهد بود استانداردهاي اجباري خودروسازان داخلي به ٨٥ مورد خواهد رسيد كه قطعا برخي خودروهاي داخلي را با توقف توليد مواجه مي‌كند؛ كورسوي اميدي كه پسابرجامي‌ها را به خالي شدن بازار براي آنها اميدوار مي‌كند.
پيش از اين هم عنوان شده بود كه دو خودروساز جاده مخصوص خود را براي خروج خودروهاي پرايد و ٤٠٥ آماده كرده‌اند و در سال ٩٧ اين دو خودرو از خط توليد مي‌روند و خودروهاي جديد جايگزين اين خطوط خواهند شد و با اين روال بعيد به نظر مي‌رسد كه پسابرجامي‌هاي توليدي در سايت‌هايي غير از جاده مخصوص؛ مجالي براي خودنمايي در بازار به آن شكل كه مديران‌شان، متصور هستند، باشند.
عروس‌هاي هميشگي بازار
گويا تنها خيال جمعان بازار، خودروهايي هستند كه اگر سنگ هم از آسمان ببارد باز هم تقاضاي آنها پابرجاست و همچنان عروس بازارخودرويي خواهند ماند. خودروهايي همچون خانواده ٢٠٦، سمند و پرايد كه جمعا در ليست خودرويي زير ٥٠ميليوني قيمت مي‌خورند و در سال‌هاي گذشته با ورود خودروهاي مختلف هم بازارشان تغيير قابل‌توجهي نكرده است. البته ذكر اين نكته حائز‌اهميت است كه سايپايي‌ها قصد دارند در برنامه خروج‌شان برخي خودروهاي خانواده پرايد را حذف كنند و همچنان برخي پرايدهاي جهش‌يافته در خطوط توليد باقي خواهند ماند و به اين سبب نمي‌توان در بازار اين خودروها، تغيير محسوسي را شاهد بود.
وارداتي‌ها همان مرغ‌هاي بسمل
نمي‌توان بازار خودرو را بررسي كرد اما وارداتي‌هايي كه در سال ٩٦ با بيشترين هجمه مواجه بودند را ناديده گرفت. در سال گذشته در همان ماه‌هاي ابتداي توقف فعاليت سايت ثبت سفارش خودرو موجب شد تا وارداتي‌ها سال سختي را پشت سر بگذارند و بازگشايي مجدد اين سايت بعد از هفت ماه هم با تعيين تعرفه‌هاي جديد به‌گونه‌اي همان تداوم «نه» به واردات خودرو بود كه از سوي دولت اجرا و موجب شد تا بازار خودروهاي وارداتي كه با افزايش قيمت به دليل عدم عرضه و افزايش تقاضا مواجه شده بودند را ثبات بيشتري ببخشد. در همين حال افزايش قيمت ارز نيز در كنار اجراي تعرفه‌هاي جديد، وارداتي‌ها را همچون مرغ بسملي كرد كه با هر تصميمي زيان ديدند و نتوانستند به روزهاي خوشي كه انتظارش را مي‌كشيدند، برسند.
ماجرايي كه براي لوكس‌نشينان بازار هم اتفاق افتاد و تدوين تعرفه‌هاي جديد و «نه»اي كه دولت به ورود خودروهاي بالاي ٤٠ هزار دلار داد موجب شد تا لوكس‌نشينان با تابلوي ورود ممنوع جديدي از سوي دولت مواجه شوند.
پيش‌بيني سخت
بازار خودرو را نمي‌توان بدون پيش‌بيني‌هاي اين بازار رصد كرد. همان‌طور كه پيش از اين كارشناسان صنعت خودرو معتقد بودند كه «سال ۹۷، سال جهش قيمتي در صنعت خودروسازي كشور خواهد بود» به نظر مي‌رسد واقعي شدن قيمت ارز و برخي تصميم‌هاي مگو در خطوط توليد خودروسازان داخلي پيش‌بيني افزايش قيمت خودرو را در سال جاري قطعي‌تر از قبل مي‌كند.
برخي اخبار رسيده از جاده مخصوص خبر از تصميم به افزايش قيمت خودرو پيش از تصميم‌گيري شوراي رقابت مي‌دهد؛ روالي كه گويا با نرخ ارز همخواني خاصي دارد و مديران خودرويي تصميم دارند تا روال هميشگي‌شان براي گراني خودرو پيش از اعلام رسمي را آغاز كنند تا هم منابع مالي مورد نيازشان را تامين كرده و هم آلارم‌هاي اوليه براي افزايش قيمت را به بازار منتقل كنند. روالي كه موجب شد تا پيش از عيد نيز برخي خودروهاي داخلي در طول يك هفته افزايش قيمت قابل‌توجهي را تجربه كنند كه از سوي تحليلگران بازار، ورود خودرو به بازار سرمايه‌اي تحليل مي‌شد. اين گروه معتقدند تغيير قيمتي خودرو ميان نمايندگي و بازار موجب شده تا بسياري از خريداران خودرو به كالاي‌شان به ديد سرمايه نگاه كنند و بدانند حتي با وجود اينكه خودروي‌شان نام دست دوم را نيز يدك مي‌كشد اما در بازار با قيمتي بالاتر از قيمت خريدشان قابل‌فروش است و اين خود مزيت جديدي است كه احتمالا بازار خودرو ٩٧ را همچون بازار خودرو سال ٩٠ براي خريداران جذاب مي‌كند.
شايد اين همان دليلي است كه بسياري از كارشناسان معتقدند كه هم‌اكنون زمان خريد است و معتقدند كه بهترين زمان خريد خودرو، ماه‌هاي ابتدايي سال ٩٧ است، با توجه به اجراي استانداردهاي جديد تدوين شده براي خودروهاي توليد داخل، طبيعتا در سال ٩٧ با افزايش قيمت خودرو مواجه خواهيم بود. اين افزايش قيمت با‌توجه به افزايش قيمتي كه شوراي رقابت نيز مجوز آن را خواهد داد منجر به افزايش ١٠-٥ ميليون توماني در ماه‌هاي پاياني سال ٩٧ خواهد شد.
موضوعي كه به نظر مي‌رسد ركورد‌زني‌هاي محقق‌شده در سال ٩٦ در خطوط توليد را با اما‌و‌اگرهاي زيادي مواجه مي‌كند و بعيد نيست اگر در همين ماه‌هاي ابتداي سال جلسات منظم تصميم‌گيري براي بازار خودرو برگزار نشود؛ خودرو روزهاي سختي را در ماه‌هاي پاياني سال خواهد گذراند.
ماجرايي كه ممكن است حتي بازار پسابرجامي‌هاي اميدوار را نيز خراب كرده و سرنوشت ٢٠٠٨ در بازار ٩٦ براي تازه واردهاي ٩٧ هم تكرار شود و باز هم شاهد تحقق وعده‌هاي خودرويي نباشيم.
تازه‌واردهاي بازار خودرو
طبق اعلام مديران خودروسازهاي داخلي، در سال ٩٧ قرار است در بازار خودرويي كشور شاهد گاز‌خوري تعداد جديدي از خودروهاي پسابرجامي باشيم. خودروهايي كه طبق قراردادهاي جديد خودروسازان داخلي با برندهاي اروپايي و آسيايي به مرحله توليد رسيده‌اند و باز هم بنا به گفته همين مديران اين خودروها مي‌توانند بازار را متنوع‌تر كرده و در صورت ثبات قيمتي بازار گرمي را براي خودرو به ارمغان بياورند. در اين راستا طبق برنامه خودروهاي سيتروئن C٣، پژو ٣٠١ و رنو داستر از پسابرجامي‌هاي فرانسوي هستند كه در جاده مخصوص توليد و عرضه خواهند شد و در همين حال كره اي‌ها هم در كرمان با شريك‌شان سرگرم توليد هيونداهاي النترا و توسان براي ورود به بازار ٩٧ با نام داخلي هستند. در كنار اين خودروها هاوال اچ ٦، لوكسژن S٥، ركستون G٤ و كوراندوي جديد، اس ٧ BYDو جيلي خود را براي ورود به بازار ٩٧ آماده كرده‌اند.