از عصر دوشنبه بتدریج تب بازار ارز فروکش کرد و دیروز با تداوم این افت، دلار به کانال 4600 تومان عقب نشینی کرد، گرچه چندین ماه از نوسانی شدن بازار ارز می‌گذرد ولی طی روزهای اخیر و با شیوع تب خرید ارز توسط اشخاص حقیقی حال و هوای این بازار تغییر کرد. دراین روزها علاوه براین که نرخ دلار به‌عنوان ارز شاخص به 4800 تومان رسید، تشکیل صف‌های طولانی مقابل صرافی‌ها برای خرید ارز یکی از مشخصه‌های این بازار شده بود.
اما دیروز تمام ارزهای عمده بازار به عقب بازگشتند و بخشی از حباب آنها تخلیه شد. در زمان تنظیم این گزارش دلار امریکا با افت 32 تومانی به 4644 تومان بازگشت. این رقم نسبت به قیمت 4750 تومانی ظهر دوشنبه نیز ریزش چشمگیری را نشان می‌دهد. یورو نیز که در روزهای گذشته با جهش قیمتی بالایی همراه شده بود دیروز 133 تومان ارزان شد و نرخ 6049 تومان را به نمایش گذاشت. همچنین پوند انگلیس پس از یک روند صعودی روزگذشته به 6767 تومان رسید که کاهش 35 تومانی را نشان می‌داد. درهم امارات نیز با افت 3 تومانی به 1325 تومان بازگشت.
روایت سیف از دلایل گرانی دلار
درباره علل نوسان ارزی اخیررئیس کل بانک مرکزی از نقش رئیس جمهوری جدید امریکا و رویکردش نسبت به برجام در افزایش اخیر قیمت دلار گفت. ولی‌الله سیف در پاسخ به این سؤال که در جریان نوسان اخیر بازار ارز تحلیل‌های متفاوتی درباره دلایل آن مطرح می‌شود. از نگاه رئیس کل بانک مرکزی دلیل این نوسان چیست؟ گفت: واقعیت این است که نرخ ارز یک متغیر مهم و کلیدی اقتصادی است که تحت تأثیر عوامل مختلف قرار دارد. در یک نگاه می‌توان گفت که نرخ ارز از یک سو تابع عوامل اقتصادی و متغیرهای بنیادین تأثیرگذار بر آن بوده و از سوی دیگر متأثر از عوامل غیراقتصادی همچون انتظارات و تحولات سیاسی است. از بعد اقتصادی، رویکرد کلی بانک مرکزی و دولت در زمینه مدیریت بازار ارز طی سال‌های اخیر این بوده است که ضمن حفظ ثبات در بازار، نرخ ارز را در راستای متغیرهای بنیادین و تأثیرگذار بر آن هدایت کند. در کنار عوامل اقتصادی باید توجه داشت که نرخ ارز از تحولات سیاسی و مقوله انتظارات نیز متأثر می‌شود و به همین دلیل در برخی کشورها نظیر ایران شکل‌گیری انتظارت ناشی از متغیرهای غیراقتصادی می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر روند نرخ ارز به همراه داشته باشد.
روابط سیاسی و نوسان نرخ ارز
رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به این سؤال که «بنابراین شما اعتقاد دارید که ریشه نوسان اخیر نرخ ارز در عوامل غیراقتصادی است؟ با این اوصاف با توجه به برجام آیا بیان چنین دلیلی برای افزایش نرخ ارز قابل دفاع است، گفت: در مجموع، نگاهی به روند متغیرهای اقتصادی نشان می‌دهد که نوسان اخیر نرخ ارز ارتباط معنی‌داری با تحولات متغیرهای کلان اقتصادی ندارد. همان‌طور که در سال 1394 نیز به‌رغم کاهش شدید قیمت نفت، برخلاف سایر کشورهای صادرکننده نفت، بازار ارز عمدتاً به واسطه استحکام متغیرهای بنیادین اقتصاد و افق مناسب انتظاری آسیب ندید و تحت تأثیر قرار نگرفت؛ لذا علت نوسان اخیر ارزی را باید در جای دیگری جست وجو کرد که همان مقوله روابط سیاسی و انتظارات مرتبط با آن است. سیف خاطرنشان کرد: واقعیت این است که امریکا بویژه بعد از روی کار آمدن رئیس جمهوری جدید، با بهره‌گیری از جایگاه خود در اقتصاد جهانی، آرامش اقتصاد ایران را نشانه گرفته و با سناریوی ایجاد التهاب تصنعی و تزریق نگرانی در ذهن فعالان داخلی و خارجی به‌دنبال تضعیف سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران وعدم انتفاع کشورمان از فرصت‌های پسابرجام است. باید گفت که با وجود تلاش‌های مستمر در حوزه دیپلماسی توسط وزارت امور خارجه و به تبع آن گشایش‌های قابل توجه ایجاد شده پس از برجام، کماکان برخی محدودیت‌ها در روابط بانکی بین‌المللی پا بر جا مانده است. ذکر این نکته ضروری است که بسیاری از این محدودیت‌ها اصولاً ارتباطی به برجام نداشته و انتساب نوسان ارزی اخیر به ضعف برجام در حقیقت در نظر نگرفتن تمام مؤلفه‌های تأثیرگذار بر یک تحلیل قلمداد می‌شود.
ورود سرمایه به بازار پر ریسک
رئیس کل بانک مرکزی افزود: همان‌طور که اشاره شد، راهبرد اقتصادی بانک مرکزی و دولت در مدیریت بازار ارز، هدایت نرخ ارز متناسب با وضعیت اقتصادی است. متأسفانه بعضاً ملاحظه می‌شود که برخی افراد و رسانه‌ها با ارائه تحلیل‌های بی‌پایه و ناقص، به طور مستمر و ناخواسته بر کوره التهابات ارزی می‌دمند و با القای بالاتر بودن نرخ تعادلی ارز از نرخ کنونی، سعی در تشویق مردم به رویگردانی از پول ملی و هدایت آن به بازار ارز با ایجاد سراب کسب سود از این التهابات دارند. باید
به این نکته دقت کرد که این مسیر دقیقاً همان سناریویی است که رسانه‌های خارجی معاند و دشمنان کشور دنبال می‌کنند. وی تصریح کرد: هموطنان بدانند زمانی که بازارهای سرمایه‌گذاری داخلی در ایران همگی جذاب بوده و سرمایه‌گذاری در آنها علاوه بر سود مثبت واقعی، رشد و شکوفایی اقتصادی را به‌دنبال خواهد داشت، اینگونه تلاطمات ارزی و سفته‌بازی باعث ورود سرمایه به بازار پر ریسکی می‌شود که در نهایت کلیت اقتصاد و مردم در آن بازنده خواهند بود؛ چرا که ثمره این کار عدم پشتیبانی از اقتصاد داخلی، ایجاد فضای نااطمینانی، تضعیف سرمایه‌گذاری و تولید و همچنین غلبه فعالیت‌های دلالی بر کار و تلاش سازنده و مولد در اقتصاد است.