«تا سفارش ندهید خودرویی به شما داده نخواهد شد.» اوضاع بازار خودروهای وارداتی اینچنین شده است. زمانی در تمام نمایشگاه‌های سطح شهر انواع خودروهای خارجی به چشم می‌خورد. که البته هنوز هم هست اما شرایط نسبت به گذشته تغییر کرده است. هر که بامش بیش برفش بیشتر. نمایشگاه‌هایی که با شرکت‌های واردکننده بده بستان بیشتری دارند هنوز در عرضه خودرو با چالش جدی روبه‌رو نشدند اما نمایشگاه‌هایی که وسع مالی‌شان مانند دانه‌درشت‌های این حوزه نیست دیگر خودروهای پر زرق و برق خارجی را در نمایشگاه‌های خود به نمایش نمی‌گذارند. این نمایشگاه‌ها که تعدادشان هم کم نیست می‌گویند از 12 تیرماه سال جاری که سایت ثبت سفارش واردات خودرو بسته شد روزی ما هم با مشکل مواجه شد. قیمت‌ها سیر صعودی به خود گرفت و دیگر برای ما خرید خودرو و نگه داشتن در نمایشگاه توجیه اقتصادی ندارد. از این‌رو هر مشتری که سفارش بدهد، ما هم برای خرید خودرو اقدام می‌کنیم. نمایشگاه‌داران دل پری از شرکت‌های اصلی واردکننده خودرو دارند و می‌گویند: این شرکت‌ها به تعهدات خود نسبت به ثبت‌نام‌کنندگان‌شان عمل نمی‌کنند حال چه برسد به اینکه بخواهند به نمایشگاه‌ها خودرو بفروشند. به همین دلیل اکثر نمایشگاه‌داران خودروهای خود را از واردکنندگان می‌خرند که این روزها آنها هم از نداشتن خودرو صحبت می‌کنند.
قیمت‌های فعلی باور نکردنی است
نعمت‌الله کاشانی‌نسب از نمایشگاه‌داران خودروهای خارجی درباره وضعیت بازار اینچنین گفت: از زمانی که سایت ثبت سفارش خودرو بسته شده است، قیمت خودروهای وارداتی در چند مرحله گران شده است که البته این روند از مهرماه سرعت بیشتری گرفته است. به‌عنوان مثال خودروی 220 میلیون تومانی اکنون به 290 میلیون تومان رسیده است. انواع پورشه و ولوو هم طی این مدت رشد قیمت 100 میلیون تومانی را تجربه کرده‌اند که این اعداد و ارقام خارج از باور نمایشگاه‌داران است حال چه برسد به خریداران که با چنین حباب قیمتی روبه‌رو شدند.
رشد قیمت در مورد تمام خودروهای وارداتی
رشد قیمت در مورد تمام خودروهای وارداتی اتفاق افتاده است و هیچ برندی از طعم شیرین گرانی مبرا نیست. خودروهای تویوتا 70 میلیون تومان، خودروهای هیوندای حدود 25 میلیون تومان و خودروهای خانواده رنو بین 60 تا 65 میلیون تومان گران شدند. این رشد قیمت از مهرماه افسار گسیخته‌تر شده است و هیچکس نمی‌داند که مقصر اصلی این گرانی‌ها کیست؟ نمایشگاه‌داران کمبود عرضه را چالش اصلی می دانند، واردکنندگان ثبت سفارش واردات خودرو و دولتی‌ها واردکنندگان و نمایشگاه‌داران را مقصر می‌دانند.
حباب قیمت خودرو قابل کتمان نیست
طبق اعلام گمرک در هشت ماهه امسال ۵۴ هزار خودرو به کشور وارد شده که این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۲۶ درصد یعنی ۹هزار خودرو افزایش داشته است. سؤال سعید مؤتمنی رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران اتومبیل نیز این است که اگر این آمار درست باشد خودروهای وارد شده در کدام انبار است و چرا شرکت‌های واردکننده نسبت به عرضه خودروها اقدامی انجام نمی‌دهند. قطعاً دولت توان پیگیری خودروهای وارد شده به کشور را دارد لذا در این شرایط بهتر است که مشخص شود چه کسانی نسبت به احتکار خودرو اقدام کردند. وی با بیان اینکه بازار خودروهای خارجی با حباب قیمت روبه‌رو شده است و این امر قابل کتمان نیست تصریح کرد: چه توضیحی وجود دارد که قیمت خودروها نسبت به سال گذشته 120 میلیون تومان گران‌تر شود. نمایشگاه داران که امکان و توان مالی انبار کردن خودروهای خارجی را ندارند و اگر خیلی هم بدبینانه نگاه کنیم دو الی سه خودرو را نگهداری کنند لذا این حجم از وارداتی که صورت گرفته الان کجاست؟
شرکت‌های وارد کننده بیش از ظرفیت خود ثبت‌نام کردند
مؤتمنی ادامه داد: شرکت‌های واردکننده خودرو حتی خودروهای سفارش شده مشتریان خود را تحویل ندادند. اکنون 15 ماه از ثبت‌نام برخی از مردم گذشته است و همچنان خلف وعده صورت می‌گیرد. متأسفانه این شرکت‌ها بیش از ظرفیت وارداتی خود، خودرو وارد کردند و اکنون سیلی از تقاضا بر جای مانده است و هیچکس پاسخگو نیست. وی گفت: با چه معیار و منطقی خودروی سراتو 138میلیونی 175 میلیون تومان شده است یا بی ام و 400 میلیونی به 600 میلیون تومان رسیده است. سوناتا هیبریدی از 185میلیون در حدود قیمت 210 میلیون تومان به پرواز درآمده است. این رقم ها قابل قبول نیست و دولت باید رسیدگی کند.
خودروهای احتکار شده
سال 2016 را می‌فروشند
موضوع دیگری که رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو به آن اشاره کرد سود کلانی است که شرکت‌های واردکننده خودرو از فروش خودروهای خارجی می‌برند. وی تصریح کرد: سود منطقی در خودروهای وارداتی بین 10 تا 15 درصد است اما اکنون سود آنها به 200 درصد هم رسیده است. از طرفی تخلف برخی از شرکت‌ها هم در بازار بسیار مشهود است. یکی از شرکت‌های واردکننده خودرو که فامیلی اداره می‌شود خودروی 2016 را که تنها 140 میلیون تومان می‌ارزد با قیمت 220 میلیون تومان برای فروش گذاشته است. حال سؤال این است که این خودرو در کجا انبار شده بود؟
نهادهای نظارتی کجا هستند؟
رشد قیمت‌های بی‌حد و حصر خودروهای وارداتی جای خالی نهادهای نظارتی را بیشتر از گذشته نمایان می‌کند. برخی‌ها از جای خالی شورای رقابت حرف می‌زنند و گروهی پیکان عدم نظارت‌ها را به سوی سازمان حمایت و تعزیرات حکومتی می‌گیرند. رضا شیوا رئیس شورای رقابت این موضوع را شفاف‌سازی می‌کند و می‌گوید: گروه کارشناسی از شورای رقابت در حال بررسی واردکنندگان خودرو است .اگر برای ما محرز شود که 70 درصد واردات خودرو توسط یک الی دو نفر و یا حتی خانوادگی مدیریت می‌شود، شورای رقابت در این زمینه ورود جدی خواهد کرد و اجازه نمی‌دهد که بازار خودروهای خارجی انحصاری کنترل شود. نتیجه بررسی کارشناسان بزودی مشخص می‌شود. وی ادامه داد: اگر مشخص شود که واردات خودرو انحصاری نیست شورای رقابت اجازه ورود در آن را ندارد. در مورد قیمت‌ها و حاشیه بازار که اتفاق افتاده است هم شورا نمی‌تواند دخالت کند و این امر در حیطه مسئولیت نهادهای نظارتی چون سازمان حمایت، سازمان بازرسی کل کشور و تعزیرات حکومتی است. کاشانی‌نسب از فعالان بازار هم توضیح داد: نمایشگاه‌داران دیگر جرأت خرید خودرو و نگه داشتن آن در نمایشگاه‌ها را ندارند لذا فقط نسبت به سفارشی که صورت می‌گیرد خرید می‌کنیم. حباب قیمتی ایجاد شده باعث شده بازار خودروهای خارجی دچار رکود شود و این امر به خودروهای داخلی هم سرایت کرده است.
در خودروهای داخلی ما بَده داستان شدیم
آلبرت بغزیان عضو شورای رقابت و کارشناس اقتصادی هم به مقوله ورود شورای رقابت در عرصه خودروهای وارداتی اشاره کرد و گفت: «وقتی قیمت خودروهای داخلی طبق فرمول علمی افزایش پیدا کرد همه شورای رقابت را مقصر گرانی خودرو دانستند و ما بَده این ماجرا شدیم .حال در مورد خودروهای خارجی، شورای رقابت چه کاری می‌تواند انجام دهد.» وی تأکید کرد: اینکه بازار خودروهای وارداتی با انحصار روبه‌رو است باید به صورت تخصصی مورد بحث و بررسی قرار گیرد.