دلار مبادله‌ای دیروز با عبور از مرز 3500 تومان از سوی بانک مرکزی 35 هزار و 57 ریال قیمت خورد که بالاترین نرخ دلار رسمی تاکنون است.
بانک مرکزی در راستای سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز بخصوص در دو سال اخیر به صورت تدریجی نرخ دلار مبادله‌ای را که هر روز تعیین می‌شود افزایش داده است، ولی با نوسان ماه‌های اخیر بازار آزاد ارز، همچنان فاصله این دو نرخ (مبادله‌ای و آزاد) زیاد است. به طوری که روزگذشته فاصله دلار مبادله‌ای 3500 تومانی با دلار آزاد که 4072 تومان قیمت خورده بود، 567 تومان بود.
نهاد ناظر بازاربراســــــــــــــــاس سیاست‌های تعریف شده سعی دارد با نزدیک کردن فاصله این دو نرخ، شرایط را برای نرخ یکسان ارز فراهم کند. در ماه‌های اخیر و پس از نوسان دی ماه سال گذشته که دلار در بازار آزاد به بالای 4100 تومان رسید، یکبار دیگرقیمت‌ها در این بازار صعودی شد. دلارآزاد سال‌جاری را با کانال قیمتی 3700 تومان آغاز کرد اما از ابتدای مهر ماه بتدریج وارد کانال‌های بالاتر شد و درپایان این ماه به کانال 4 هزار تومان ورود پیدا کردکه با اندکی نوسان درهمین محدوده باقی مانده است.
رشد 326 تومانی دلار مبادله‌ای
بررسی قیمت‌های دلار مبادله‌ای در دوره‌های زمانی مختلف مؤید روند صعودی این ارز است که در برخی از دوره‌ها این روند کند و در برخی از دوره‌ها تندتر بوده است. در یک هفته اخیر(11آبان تا 15 آبان) دلار مبادله‌ای از 34 هزار و 950 ریال به 35 هزار و 57 ریال رسیده است که رشد 107 ریالی این ارز را نشان می‌دهد.
تغییرات قیمتی یک ماهه دلار مبادله‌ای نیز حکایت از افزایش هزار و 55 ریالی آن دارد. درحالی که در 14 مهر ماه نرخ دلار رسمی 34 هزار و 2 ریال بوده دیروز به 35 هزار و 57 ریال رسیده است.
در سه ماهه اخیر یعنی 15 مرداد تا 15 آبان نیز دلار مبادله‌ای با رشد هزار و 271 ریالی مواجه شده است. دلار رسمی در ابتدای این دوره 33 هزار و 786 ریال بوده است. دلار مبادله‌ای در دوره شش ماهه (30 اردیبهشت تا 15 آبان) هم رشد 2 هزار و 617 ریالی را تجربه کرده است. در ابتدای این دوره هر دلار مبادله‌ای 32 هزار و 440 ریال قیمت خورده بود که دیروز به بیش از 35 هزار ریال رسیده است.
درصورتی که میزان تغییرات قیمتی دلار مبادله‌ای را از ابتدای سال تاکنون محاسبه کنیم، رشد 2 هزار و 642 ریالی (264 تومانی) برای این ارز اتفاق افتاده است. در نخستین روز کاری امسال یعنی هشتم فروردین ماه دلار مبادله‌ای از سوی بانک مرکزی 32 هزار و 415 ریال قیمت‌گذاری شده بود. از یکسال پیش تاکنون نیز دلار رسمی با افزایش 3 هزار و 262 ریالی (326 تومان) همراه بوده است. 16 آبان ماه سال گذشته نرخ دلار مبادله‌ای 31 هزار و 795 ریال بوده است که دیروز به 35 هزار و 57 ریال افزایش یافته است.
زمانی که مرکز مبادلات ارزی راه‌اندازی شد دلار با نرخی حدود ۲۴۰۰ تومان مورد مبادله قرار گرفت و روند تغییرات آن عمدتاً بسیار کند پیش می‌رفت، ولی به مرور و بویژه در یکی دو سال گذشته روند افزایش دلار مبادله‌ای با شیبی تندتر پیش رفته است به گونه‌ای که از
حدود ۲۴۰۰ تومان در نیمه سال ۱۳۹۱ به ۲۳۴۱ تومان در نیمه سال ۱۳۹۶ رسیده است که در مجموع رشد بیش از ۱۰۰۰ تومان را برای این ارز نشان می‌دهد.
دلار رسمی به‌عنوان مهم‌ترین ارز مرجع در بازار ایران، در 25 سال گذشته نیز تغییرات بسیاری داشته است. این ارز در سال 1371 (5 فروردین) هزار و 439 ریال (1439 تومان) به فروش می‌رسد ولی رفته رفته این نرخ بیشتر شد تا اینکه دیروز از 3500 تومان عبور کرده است. مقایسه این نرخ در ربع قرن اخیر نشان دهنده افزایش 33 هزار و 618 ریالی یا 3 هزار و 361 تومانی آن است.
چند گام تا یکسان‌سازی نرخ ارز
هرچند در دوره فعالیت دولت یازدهم و چندماهی که از عمر دولت دوازدهم می‌گذرد، گاهی اوقات نرخ ارز در بازار آزاد با نوسان روبه‌رو شده است، ولی بررسی روند حرکتی این ارز نشان دهنده این است که نوسان ناچیزی داشته است.
پیش از آغاز فعالیت دولت یازدهم، دلارآزاد نرخی درمحدوده 3700 تومان داشت که با تزریق جو امید به آینده و شروع به کار دولت جدید این نرخ سیر نزولی به خود گرفت و حتی در مهر ماه سال 1392 به کمتر از 3 هزار تومان رسید. پس از آن دلار در محدوده 3100 تومان به ثبات نسبی رسید و با نوسان 10 درصدی به کار خود ادامه داد. رفته رفته با رشد قیمت‌ها در بازار آزاد برای مدت طولانی دلار امریکا در کانال 3 هزار و 500 تومان آرام گرفت ولی در ادامه این نرخ بالاتر رفت.
سال گذشته نیز برای مدتی نرخ دلار آزاد به بالای 4 هزار تومان رسید که پس از چند روز دوباره به کانال 3700 تومان بازگشت.
حال در راستای حذف نظام چند نرخی ارز، بانک مرکزی از سال گذشته به صورت جدی یکسان‌سازی نرخ ارز را در دستور کار خود قرار داد، گرچه سال گذشته شرایط برای ارز یکسان تا حدودی فراهم بود ولی برقرار نشدن کامل مبادلات بانک‌های ایرانی با جهان خارج باعث شد تا اجرای این طرح به تعویق بیفتد.
برهمین اساس مسئولان بانک مرکزی با تأکید براینکه گسترده شدن روابط کارگزاری بانکی با بانک‌های خارجی یکی از شروط اصلی یکسان‌سازی نرخ ارز است، پایان سال‌جاری را برای دستیابی به این مهم هدفگذاری کرده‌اند تا برای سومین بار اقتصاد ایران طعم ارزتک نرخی را بچشد.