بازارهای ارز و طلا در روزهای اخیر نوسانات شدیدی را تجربه کرد. پس از چندماهی ثبات نسبی از اواخر هفته گذشته این نوسانات قیمتی روبه بالا آغاز شد و در نخستین روز هفته و همزمان با اجرایی شدن بخشنامه نرخ سود بانک مرکزی بیشتر شد. روندی که روزگذشته نیز ادامه یافت.
دیروز هر دلار امریکا (درزمان تنظیم این گزارش) 3886 تومان قیمت‌گذاری شد که این قیمت ضمن ثبت بالاترین نرخ سال جاری رکورد هشت ماه گذشته را نیز شکست. پیش از این در چهاردهم دی ماه سال گذشته دلار با رسیدن به 3914 تومان از این سد قیمتی گذشته بود. باوجودی که ارزهایی مانند یورو و پوند در بسیاری از روزهای افزایشی دلار با آن همراهی نمی‌کردند اما درروزهای اخیر این ارزها نیز رو به صعود گذاشته‌اند. به طوری که دیروز یورو با
17 تومان رشد 4739 تومان و پوند با 8 تومان رشد 5025 تومان را به ثبت رساندند. درهم امارات نیز دراین روز با یک تومان افزایش به 1066 تومان رسید.
در بازار طلا نیز رکوردهای تازه‌ای به ثبت رسید. درحالی که هفته گذشته هر گرم طلای 18 عیار با عبور از قیمت 125 هزار تومان رکورد پنج ساله خود را شکسته بود، روزگذشته از 126 هزار تومان نیز گذشت و به 126 هزار و 960 تومان رسید. به تبع افزایش قیمت‌ها در بازار طلا انواع سکه نیز صعودی و با رشد‌های بالایی روبه‌رو شد. دراین روز و هنگام تنظیم این گزارش هر قطعه سکه تمام بهار آزادی جدید یک میلیون و 269 هزار و 600 تومان شد که نسبت به روز قبل از آن 16 هزار و 500 تومان بیشتر شده بود. سکه تمام طرح قدیم نیز با رشد 9 هزار تومانی نرخ یک میلیون و 241 هزار تومان را تجربه کرد. در این بازار نیم سکه با شش هزار تومان رشد 667 هزار تومان، ربع سکه با سه هزار تومان رشد 387 هزار تومان و سکه گرمی با هزار تومان افزایش به 253 هزار تومان رسید. براساس اطلاعات موجود، نرخ سکه بالاترین رقم از سال 1392 تاکنون را به ثبت رسانده است.
این همه نوسان برای چه
زمانی که به سراغ دلایل رشد شدید قیمت‌ها در بازار ارز و طلا می‌رویم، عوامل مختلفی مشاهده می‌شود که در نظر کارشناسان برخی پررنگ‌تر و برخی کم رنگ‌تر دیده می‌شود. درحالی که از روز یازدهم شهریور ماه جاری براساس اعلام بانک مرکزی، بانک‌ها سپرده بلندمدت با نرخ سود بالاتر از 15 درصد و کوتاه مدت بالاتر از 10 درصد نمی‌توانند افتتاح کنند، برخی مهمترین دلیل رشد قیمت ارز و طلا را کاهش نرخ سود بانکی می‌دانند.
به اعتقاد این دسته از کارشناسان از آنجا که در سال‌های اخیر سپرده‌گذاران بانکی سودهای بالای 22 درصد دریافت می‌کردند حال با کاهش این نرخ بخشی از این سرمایه به بازارهای موازی از جمله ارز و طلا هدایت شده است. البته باید به این نکته با تأمل بیشتری توجه کرد. چراکه سپرده‌هایی که درسال‌های اخیر با نرخ‌های بالای 20 درصد سپرده‌گذاری شده بود همچنان و طبق بخشنامه بانک مرکزی تا پایان دوره که یک سال است همان نرخ سود قبل را دریافت می‌کنند پس هجوم یکباره سپرده‌های بانکی کمی دور از انتظار است. اما با وجود این نمی‌توان تأثیر روانی آن را نادیده گرفت.
تقاضای بازار طلا تغییری نکرده است
در همین باره رئیس اتحادیه طلا و جواهر کشور درگفت‌و‌گو با «ایران» درباره دلایل رشد جهشی قیمت‌ها در بازار طلا و سکه اعتقاد دارد که مهمترین عامل در کنار رشد قیمت اونس جهانی طلا، افزایش نرخ ارز در داخل کشور است. به گفته محمد کشتی آرای، در یک هفته گذشته اونس طلا به طور متوسط 34 دلار بواسطه مسائل ژئوپلیتیک افزایش داشته است که به طور قطع این رشد در بازار داخلی ایران نیز اثر داشته اما موضوع این است که در روزهای اخیر به دلیل بسته بودن بازارهای جهانی اونس بدون هیچ گونه تغییر قیمتی روی قیمت 1325 دلار باقی مانده است.
وی توضیح داد: برهمین اساس مهمترین عاملی که روی قیمت طلا و سکه اثر داشته رشد قیمت دلار بوده است. از اواخر هفته گذشته به یکباره تقاضا برای ارز بخصوص دلار رشد زیادی پیدا کرد و باعث افزایش قیمت سکه شد.
این مقام مسئول تأکید کرد: این درحالی است که رصد بازار طلا و سکه در این روزها نشان می‌دهد که میزان تقاضا نسبت به قبل هیچ گونه افزایشی نداشته و به معنای دیگر تقاضای اضافی وارد بازار نشده است. از سوی دیگر بررسی نحوه قیمت‌گذاری سکه طلا که حاصل فرمولی از نرخ دلار و اونس طلاست نیز نشان می‌دهد که قیمت سکه در بازار ایران حباب ندارد. کشتی آرای ادامه داد: با محاسبه قیمت هرمثقال طلا که هم اکنون درمحدوده قیمتی 547 هزار تومان است، ارزش طلای هر سکه تمام یک میلیون و 235 هزار تومان می‌شود که با ارزش بازار آن حدود 30 هزار تومان اختلاف دارد که این اختلاف نیز ناشی از هزینه ضرب سکه و سود فروشندگان است که طبیعی است. رئیس اتحادیه طلا و جواهر کشور درپاسخ به این سؤال که کاهش نرخ سود بانکی چه تأثیری در بازارطلا داشته است؟ گفت: هم اکنون یک حالت سرگردانی در سرمایه‌های مردم وجود دارد و هر کس به دنبال محلی است که سود بالاتر و کم ریسک تری به دست آورد. به گفته وی، عمده تأثیر کاهش نرخ سود در بازار طلا حالت روانی و هیجانی دارد. ولی رصد تقاضای بازار که تغییری نداشته است نشان می‌دهد که هنوز سرمایه‌ای از سوی بانک‌ها به سمت بازار طلا نیامده است.
وی اضافه کرد: هرچند همواره طلا به عنوان محلی امن برای سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود، ولی با توجه به بازدهی و قیمت فعلی طلا به نظر نمی‌رسد این بازار سرمایه زیادی را به خود جذب کند.
کاهش نرخ سود بانکی یکی از متهمان
این درحالی است که درنظری متفاوت نایب رئیس اتحادیه کشوری طلا و جواهر با تأیید افزایش حجم تقاضا در بازار طلای کشور گفت که بخشی از این تقاضا به دلیل کاهش نرخ سودهای بانکی و تمایل مردم به تبدیل اندوخته‌های خود به این فلز گرانبها صورت گرفته است.
«آیت محمدولی» در گفت‌و‌گو با ایرنا در عین حال، اثر رفتار هیجانی متقاضیان مسکوکات و مصنوعات طلا را مقطعی دانست و گفت: در کنار عوامل داخلی، نمی‌توان از اثرپذیری قیمت‌ها از تحولات بازارهای جهانی هم غافل ماند زیرا بحث افزایش بدهی‌های دولت امریکا و نرخ بیکاری در این کشور نیز بر قیمت اونس طلا اثر گذاشته و آن را به بالای 1325 دلار رسانده است. محمدولی همچنین یادآور شد: افزایش قیمت دلار در بازار آزاد و ثبت رقم 38 هزار و 830 ریالی نیز بر قیمت تمام شده طلا و سکه اثر گذاشته است.
همچنین رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا نیز اعتقاد دارد که این افزایش قیمت تحت تأثیر عوامل داخلی و خارجی رخ داده است که از جمله این عوامل کاهش نرخ سود بانکی و هدایت نقدینگی به بازار طلا و سکه است.
سید حجت شفایی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره وضعیت بازار داخلی توضیح داد: در داخل نیز با توجه به کاهش نرخ سود بانکی و انتقال بخشی از نقدینگی به بازار طلا و ارز و همچنین افزایش نرخ جهانی طلا با توجه به تنش‌های کره شمالی و آزمایش موشکی این کشور و همچنین ارائه آمارهای شاخص اشتغالزایی در امریکا که پایین‌تر از حد انتظار بوده همگی باعث شده که نرخ طلا در داخل هم با روند افزایشی روبه‌رو شود.
تقاضای ارز جهش کرد
اما در بازار ارز که در روزهای اخیر با یک جهش قیمتی روبه‌رو شده است، بیشتر پای عوامل داخلی در میان است. درحالی که در بازار طلا اونس جهانی یکی از عوامل اثرگذار بوده ولی در بازار ارز این تقاضا یکباره و جو روانی است که قیمت‌ها را به سمت بالا هدایت کرده است. عباس شرفی یکی از صرافان درگفت‌و‌گو با «ایران» درخصوص شرایط بازار ارز بویژه دلار توضیح داد:در روزهای اخیر بخصوص از اواخر هفته گذشته تقاضا برای ارز افزایش محسوسی داشته است. به گفته وی، از طرف دیگر بسیاری از کسانی که ارز دارند برای فروش دست نگه داشته‌اند و از فروش خودداری می‌کنند به این امید که در روزهای آینده با نرخ بالاتری بفروشند. این صراف ادامه داد: با رشد یکباره تقاضا و کاهش رغبت فروش به نوعی کمبود در بازار ارز مشاهده می‌شود هرچند که صرافی بانک‌ها مانند گذشته روند تحویل ارز به صرافی‌های مجاز را ادامه می‌دهند. به گفته وی، روزگذشته هر دلار امریکا با نرخ 3886 تومان از سوی صرافی بانک‌ها به صرافی‌های مجاز داده می‌شد.