94 درصد، عددی است که رشد مبادلات تجاری ایران و اروپا را در نیمه نخست امسال نشان می‌دهد. بر اساس گزارش پایگاه خبری کمیسیون اروپا، مبادلات تجاری ایران با اروپا به 9.9 میلیارد یورو رسیده است. این رقم در سال 2016، 5.1میلیارد دلار بود.
برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد که افزایش واردات اروپا از ایران در پی ازسرگیری خرید نفت ایران پس از توافق هسته‌ای نقش مهمی در رشد تجارت دو طرف داشته است. بر اساس آمارهای گمرک، میزان صادرات ایران به اتحادیه اروپا که شامل 28 کشور است، از سال 1389 روند نزولی را آغاز کرد و در سال 1392 به کمترین مقدار خود طی سال‌های اخیر، یعنی 900 میلیون دلار رسید.
پس از چهار سال متوالی رشد منفی صادرات به اتحادیه اروپا، سرانجام در سال 93 صادرات 900 میلیون دلاری ایران به اتحادیه اروپا با رشد 64 درصدی نسبت به سال قبل همراه شد و به سقف 5,1 میلیارد دلار رسید. همین‌طور میزان واردات ایران از کشورهای اتحادیه اروپا نیز در سال 90 به 8,9 میلیارد دلار رسید و پس از آن با شیب ملایمی روند کاهشی خود را تا سال 93 ادامه داد. اما پس از سه سال رشد منفی، ارزش واردات ایران از اتحادیه اروپا سرانجام در سال 93، 10 درصد رشد کرد و به 9.6 میلیارد دلار رسید. در سال‌های بعد نیز با توافق هسته‌ای، روابط تجاری ایران و اتحادیه اروپا افزایش یافت و شیب افزایشی آن، هنوز ادامه دارد.
محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران درباره علت این تغییرات به «ایران» می‌گوید:«در زمان قبل از تحریم‌ها وضعیت تجارت ما با اروپا بسیار خوب بود و عملاً شریک اصلی ما، اروپا بود؛ چه برای واردات و چه برای صادرات. اما به دلیل تحریم‌هایی که برای کشور اعمال شد، حجم صادرات بسیار تقلیل پیدا کرد. در طول دوران تحریم، این‌طور نبود که فقط ما ضرر کنیم و اروپایی‌ها خودشان هم ضرر زیادی متحمل شده بودند. به همین دلیل، بعد از برجام بلافاصله برای برقراری مجدد روابط اقدام کردند و همین شد که تراز تجاری ما، بالا رفت.»
اروپایی‌هایی که سهم‌شان را
از چین و امارات پس گرفتند
اعضای اتحادیه اروپا در نیمه نخست 2016 بالغ بر 1.54 میلیارد یورو کالا از ایران وارد کرده بودند که این رقم در نیمه نخست 2017 با رشد 224 درصدی به 5 میلیارد یورو رسیده است. همچنین صادرات اتحادیه اروپا به ایران در نیمه نخست 2017 نیز رشد 37 درصدی داشته و به 4.9 میلیارد یورو رسیده است. اتحادیه اروپا در نیمه نخست سال 2016 بالغ بر 3.56 میلیارد یورو کالا به ایران صادر کرده بود.
لاهوتی نیز با تأکید بر تجارت دوطرفه، درباره مزایای رابطه با اروپا می‌گوید:«این رابطه، یکطرفه نبوده و هم برای صادرات و هم واردات، حجم تجارت حدود صددرصد رشد داشته و این از چند جهت برای ما مزیت دارد. فروشندگان و خریداران اروپایی، کارشان کیفیت بالایی دارد، تجربه صنعتی بسیار خوبی دارند و در انتقال دانش و افزایش بهره‌وری بسیار به ما کمک می‌کند. در زمان تحریم، روابط تجاری ما محدود به 4، 5 کشور شده بود که از هر جهت برایمان تهدید بود. حالا که سهم اروپا، بخصوص کشورهای آلمان، فرانسه و ایتالیا در تجارت ما بالا رفته و تنوع بازار هم ایجاد شده، اوضاع بسیار فرق کرده است. ضمن اینکه امروز شاهدیم در اتحادیه اروپا، فرانسه و کشوری مثل انگلیس در ایران سرمایه‌گذاری می‌کنند.»
آلمان بزرگترین صادرکننده
به ایران/ ایتالیا بزرگترین واردکننده
گزارش اداره اطلاعات اقتصادی اتحادیه اروپا نیز گفته‌های لاهوتی را تأیید می‌کند. بر اساس این گزارش، آلمان بزرگ‌ترین صادرکننده به ایران و ایتالیا بزرگ‌ترین واردکننده از ایران در سه ماهه نخست 2017 در میان کشورهای اروپایی شناخته شده‌اند. صادرات آلمان به ایران در سه ماهه نخست 2017 با رشد 32 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به 650 میلیون یورو رسیده است. آلمان در ماه‌های ژانویه تا مارس سال قبل 490 میلیون یورو کالا به ایران صادر کرده بود.
اما به موازات بیشتر شدن ارتباط با اروپایی‌ها، سهم شرکای سنتی ایران در تجارت کاهش یافته است. اطلاعات اتاق ایران و چین نشان می‌دهد طی سه سال، 21 میلیارد دلار از حجم مبادلات تجاری ایران و چین کاسته شده است. بر این اساس، در سال ۲۰۱۴ مجموع مبادلات تجاری ایران و چین نزدیک به ۵۲میلیارد دلار بوده است. در سال ۲۰۱۵ این رقم به ۳۴ میلیارد دلار رسید و در پایان سال ۲۰۱۶ این میزان به ۳۱ میلیارد دلار کاهش پیدا کرده است. لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران درباره کاهش تجارت با چین نیز می‌گوید: «همان طور که گفتم، به هر حال در دوران تحریم بازارهایمان محدود شده بود و مجبور بودیم با چند کشور بیشتر کار نکنیم. مهم‌ترین طرف تجاری ما نیز چین بود. آنها وجوه نفت‌مان را هم پرداخت نمی‌کردند و نزد خود نگه می‌داشتند، ولی چاره‌ای جز مراوده نداشتیم. حالا هم تنوع در خرید و فروش بیشتر شده و هم طرف‌های معاملات ما تغییر کرده و به موازات این تغییرات، میزان تجارت ما با چین و امارات دیگر مثل سابق نیست.»