رقابتپذیری در بنگاههای اقتصادی تولیدکننده محصولات پلاستیکی خانه و آشپزخانه مدتی است که کاهش یافته تا جایی که شاهد هستیم عدم چابکی و توانمندی این صنعت، باز هم راه را برای واردات رسمی و غیررسمی این قبیل کالاها باز کرده است. در این شرایط بهتر است رقابتپذیری و چابکی عملکرد را به عنوان یک مولفه در توسعه این صنایع به کار گرفت آن هم در شرایطی که ورود به بازارهای صادراتی ناخودآگاه بنگاهها را به رقابت، کاهش قیمت تمامشده و چابکی عملکرد مجبور خواهد کرد.
در این شرایط بهتر است حمایت از صادرات؛ جایگزین محدودیت واردات شود. موضوع عدم واردات برندهای خارجی لوازم خانگی گریبان تولیدکنندگان محصولات پلاستیکی و پلیمری خانه و آشپزخانه را هم گرفته است. با توجه به موضوع عدم واردات محصولات پلیمری، خانه و آشپزخانه، این صنعت چابکی خود را از دست داده و امکان رقابت قیمتی از بازیگران این حوزه گرفته شده است. عرفان ترکمان، عضو هیاتمدیره هلدینگ طب پلاستیک (یکی از تولیدکنندگان محصولات پلاستیکی و پلیمری خانه و آشپزخانه با برند کلیز) میگوید: در مدتی که واردات محصولات پلیمری خارجی ممنوع شده، رقابت واقعی بین تولیدکنندگان محدود شده و خروجی آن این نکته بوده که چابکی این صنعت از بین رفته است.
همین موضوع باعث عدم نوآوری تولیدکنندگان محصولات پلیمری و پلاستیکی خانه و آشپزخانه شده تا جایی که میتوان گفت بسیاری از تولیدکنندگان در بازارهای صادراتی حرفی برای گفتن ندارند؛ در نتیجه کالاهای ایرانی صرفا با وزن آنها(میزان موادی که در تهیه کالا استفاده شده) قیمتگذاری شده و نهایتا ارزش افزوده گستردهای برای محصول محاسبه نمیشود. وی افزود: در بازار داخلی نیز مصرفکننده چارهای ندارد جز اینکه از همین محصولات استفاده کند. این چالش عمدهای است که تولیدکنندگان این بخش از لوازم خانگی با آن مواجهند و در بلندمدت این چالش نمود بیشتری پیدا خواهد کرد. برای آشنایی با مشکلات تولیدکنندگان محصولات پلاستیکی و پلیمری خانه و آشپزخانه با عضو هیاتمدیره هلدینگ طب پلاستیک گفتوگو کردهایم.
این موضوع ظاهرا و تنها در نگاه اول به نفع تولیدکنندگان شده اما در طب پلاستیک سعی داریم با حفظ و توسعه بازارهای صادراتی، خودمان را بهروز نگه داشته و سعی در توجه جدی به نوآوری داریم. باید به این نکته نیز توجه کرد که خلأ بازار داخلی در این حوزه برندسازی است. باید محصولی نوآورانه تولید کنیم تا بتوانیم در سطح جهانی رقابت داشته باشیم. تلاش ما این است که بهجای کپیبرداری از محصولات چینی یا ترکیهای، محصولی را با توجه به نیاز بازار داخلی طراحی و سپس تولید کنیم.
بله، در این حوزه بهشدت درگیر موضوع قاچاق هستیم. باتوجه به اینکه کالاهای قاچاق از مجاری غیررسمی و بدون پرداخت تعرفه، مالیات، ارزش افزوده و با قیمتهای تمامشده پایینتر از کالاهای داخلی فروخته میشوند به عنوان یک معضل جدی با آن مواجه هستیم.
در واقع اگر بخواهیم ریشهای به این حوزه و مشکلات آن نگاه کنیم، همان ممنوعیت واردات مهمترین مشکل قلمداد میشود. اگر ممنوعیت (با حفظ تعرفه واردات) برداشته شود و همه بهصورت شفاف و طبق تعرفه مشخص، با ارزشافزوده تعیینشده و با فروش در مجاری قانونی به واردات کالا بپردازند، هیچکدام از این مشکلات به وجود نخواهد آمد. چرا که پدیده قاچاق از ممنوعیت واردات سرمنشأ میگیرد و طبیعتا زمانی که سود قاچاق بیش از حد شده، رواج بیشتری نیز پیدا میکند. وقتی واردات از مجاری رسمی با قاچاق چندان تفاوت هزینهای نداشته باشد دیگر کمتر کسی به قاچاق روی میآورد.
در قیمتگذاری محصولات پلاستیکی و مصنوعات نهایی پلیمری محدودیت به صورت گسترده وجود ندارد بهجز یکسری موارد مثل فروشگاههای زنجیرهای که شاید قیمتگذاری محصولات قابل بحث باشد، اما اینطور که قیمتگذاری دستوری را به صورت گسترده شاهد باشیم؛ حداقل در این حوزه وجود ندارد. البته در ایران بهخاطر شرایطی که وجود داشته تولیدکنندگان به استفاده از یارانههای پیدا و پنهانی که دولت به تولیدکنندگان ارائه میدهد عادت کردهاند. از آن سمت تولیدکنندگان وقتی کالایی را صادر کرده یا بهفروش میرسانند، میخواهند که قائل به بازار آزاد باشند. البته معتقدم باید مواد اولیه با نرخ آزاد خریداری شده و کالا را هم به قیمت آزاد بفروشیم.
خوشبختانه درباره تامین مواد پلیمری مشکلی نیست و به علت سرمایهگذاری مطلوب پتروشیمیها در تامین مواد پلیمری بهجز چند مورد خاص مانند مواد سیلیکونی و... که وارداتی هستند، مشکل گستردهای نداریم. البته در حوزه لوازم خانگی برقی کوچک که عمدتا قطعات الکتریکی وارداتی دارد، دسترسی و تامین این قطعات مشکل شده و امکان رقابت گرفته شده است.
بهجای قیمتگذاری دستوری یا ممنوعیت واردات که دیگر در هیچ جای دنیا از این ابزارها استفاده نمیشود، ازتولیدکنندگان با ایجاد تعرفههای مشخص حمایت شود و با ایجاد رقابت بین تولیدکنندگان با یکسری راهکارهای اصولی میتوان نوآوری و رقابت را افزایش داد.
با توجه به موضوع ممنوعیت واردات، متاسفانه صنعت لوازم خانگی به سمتی رفته که چابکی خود را از دست داده و در واقع امکان رقابت قیمتی از بازیگران این حوزه گرفته شده است. مثلا در بازارهایی مانند بازار امارات یا عراق عمدتا محصولات ابتدایی و با ارزش افزوده اندک قابل رقابت هستند اما درباره محصولاتی که بهسمت تکنولوژیهای پیشرفتهتر موسوم به هایتک پیش میرود و نیاز به قطعههای وارداتی دارد، به دلیل پایین بودن بهرهوری، تولید آنها در ایران امکانپذیر نیست. در مجموعه کلیز سعی کردیم تا در بحث صادرات وارد شویم و در حال حاضر محصولاتمان در چند فروشگاه زنجیرهای در امارات عرضه میشود تا بتوانیم از این طریق کالای ایرانی را در بازارهای هدف ارائه کنیم. در بخش صادراتی برخلاف سالهای گذشته که سعی میکردیم از طریق بنکداران وارد بازارهای صادراتی شویم، در حال حاضر از طریق فروشگاههای زنجیرهای یا فروشگاههای آنلاین وارد میشویم تا بتوانیم پرستیژ یا موقعیت کالاها را هنگام عرضه حفظ کنیم. بهطور مثال فروشگاه آمازون در امارات یکی از کانالهای عرضه محصولات طب پلاستیک است که از این طریق، برندمان را بیشتر معرفی کرده و شیوه عرضه با زمانی که بهطور عمده به بنکدار میفروختیم تفاوت فاحش دارد.
حدود یک سال است که هلدینگ طب پلاستیک، برندی به نام «کلیز» در زمینه تولید محصولات خانه و آشپزخانه را ایجاد کرده است. باتوجه به خلأ موجود در بازار ایران در زمینه تولید این محصولات؛ با رویکرد محصولات نوآورانه وارد این بازار شدیم.این شرکت محصولات پلاستیکی و پلیمری خانه و آشپزخانه مانند نگهدارندههای مواد غذایی، ظروف پلاستیکی و... را که در خانه و آشپزخانه کاربرد دارد تولید میکند و هماکنون در مسیر توسعه فعالیتها و کشف بازارهای جدید هستیم.
همزمان با سرمایهگذاری در بخش تولید این محصولات، در بخش توزیع و بازار هم سرمایهگذاری انجام شده و یکسری فروشگاههای زنجیرهای با نام «پیکنیک» را افتتاح کردهایم که در حال حاضر پنج شعبه داریم که تولیدات خودمان و تولیدات سایر همکاران را عرضه میکنیم. یکی از برنامههای توسعهای این مجموعه عرضه لوازم خانگی برقی کوچک مانند آبمیوهگیری، کتری برقی، جاروبرقی شارژی و... تا یک ماه آینده در فروشگاههای زنجیرهایمان است. برنامههای توسعهای ما بیشتر روی برندینگ و فروش و افتتاح فروشگاههای بیشتر با عرضه محصولات باکیفیت و متنوع است.
منبع: دنیای اقتصاد