کد خبر: 15988
منتشر شده در سه شنبه, 17 فروردين 1400 08:54
تعداد دیدگاه: 0
ماجرای مجوز واردات واکسن به بخش خصوصی چیست و چرا عملی نمی‌شود؟
راه‌های پیش‌روی بخش خصوصی برای واردات واکسن
- توضیحات
در همان روزهایی ابتدایی همه‌گیری ویروس کرونا در چین و شیوعش به دیگر نقاط دنیا، یک بحث و نگرانی به‌طور جدی هم از سوی سازمان بهداشت جهانی و هم دیگر مؤسسات بین‌المللی اقتصادی و تحلیلگران حوزه اقتصاد سلامت مطرح شد و همین نگرانی حالا به مسئله تبدیل شده است؛ آن‌روزها این افراد و مؤسسات نگران شرایط پس از کشف واکسن و بی‌عدالتی در توزیع آن بودند و کار حتی به جایی رسید که بهداشت جهانی در چندین بیانیه و طرح خواستار نگاه غیرکالایی به واکسن کرونا شد. تحلیلگران در آن‌روزهای ابتدایی شیوع ویروس کرونا می‌گفتند با توجه با آثار به‌شدت منفی این ویروس بر زندگی و اقتصاد همه کشورها، باید فرایند توزیع واکسن عادلانه باشد که کشورهای با اقتصادی ضعیف‌تر هم بتوانند به این واکسن و بازگشت به زندگی عادی دسترسی پیدا کنند.
بیش از یک سال پس از سربرآوردن این ویروس، حالا شرکت‌های مختلفی به واکسنی مناسب برای مقابله با این ویروس دست پیدا کردند و همان نگرانی پیشین هم به مسئله تبدیل شده است. در ایران هم اگرچه چندین شرکت و گروه در تولید واکسن گام‌های مهمی برداشتند و واکسن برکت هم مراحل مختلف را با موفقیت طی کرده ولی همچنان واردات واکسن به داخل کشور موضوعی چالش‌برانگیز است. بحث اصلی زمان واکسیناسیون مردم و گروه‌های حساس یک کشور است و در ایران هم پزشکان و تصمیم‌گیران حوزه درمان معتقدند که باید روند واردات واکسن خیلی سریع‌تر آغاز می‌شد. هرچه هست حالا و در اوایل سال ۱۴۰۰ دولت ایران مجوز واردات واکسن کرونا به بخش خصوصی را هم صادر کرده اما به نظر می‌آید این بخش هم در واردات واکسن به کشور با مشکل جدی روبه‌رو هستند و آن‌هم از‌دست‌دادن زمان مذاکره برای خرید واکسن است؛ چراکه بسیاری از کشورها حتی پیش از تولید واکسن، با شرکت‌های مهم قرارداد خرید واکسن امضا کردند و بخش خصوصی ایران، این‌روزها گزینه چندانی برای خرید ندارد.
ماجرای مجوز واردات واکسن کرونا به بخش خصوصی چیست؟
بحث و موضوع پرچالش این‌روزها درباره واردات واکسن کرونا به یک فراخوان برمی‌گردد؛ سازمان غذا و داروی کشور در فراخوانی از شرکت‌های خصوصی خواست تا «چنانچه قادر به تأمین واکسن کووید۱۹ از منابع معتبر مورد تأیید این سازمان هستند، به قید فوریت درخواست خود را همراه با مستندات ارائه کنند». چندی پس از انتشار این فراخوان، حیدر محمدی، مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل با حضور در برنامه‌ای رادیویی گفت: «برای تأمین واکسن مسیر واردات، قرارداد و ساخت داخلی را پیش‌رو داریم. با توجه به اینکه می‌دانستیم اولین تاریخ تولید و عرضه واکسن داخلی زودتر از خرداد امسال امکان‌پذیر نخواهد بود، باید واکسن را وارد می‌کردیم که واکسن‌های استرازنکا، اسپوتنیک و بهارات از آن جمله هستند. واردات این واکسن‌ها تا عرضه واکسن داخلی ادامه خواهد داشت». او در بخش دیگری از سخنان خود ضمن اشاره به اینکه واردات واکسن انحصاری نبوده، افزود: «هیچ‌وقت واردات واکسن ما انحصاری نبوده است. بخشی از واکسن‌های مورد استفاده ما توسط دو مؤسسه رازی و پاستور ساخته می‌شود و بخشی از واردات واکسن هم توسط برخی شرکت‌های خصوصی انجام می‌گیرد ولی توسط وزارت بهداشت خریداری می‌شود. در رابطه با واکسن کرونا هم انتشار فراخوان اول در اول فروردین با هدف استفاده از منابع هیئت امنای ارزی انجام شد که این مجموعه دولتی بوده و توان محدودی دارد. به همین دلیل تصمیم گرفتیم از توان همه شرکت‌های خصوصی که در این کار تجربه دارند، استفاده کنیم». محمدی در این برنامه به احتمال ورود واکسن به بازار سیاه نیز اشاره کرد و گفت: «متأسفانه نشت واکسن به بازار غیررسمی همیشه بوده است. برخی از واکسن‌ها هم اصل نیستند. ممکن است شرکتی یا شخصی با چمدان این واکسن را وارد کنند یا اشخاصی سرنگ خالی را پر می‌کنند و به نام واکسن می‌فروشند؛ همان‌طور‌که در فروش داروی رمدسیویر این اتفاق رخ داد». پس از این فراخوان «حسن روحانی» رئیس‌جمهوری ایران هم در جلسه ۱۱ فروردین هیئت دولت ضمن اشاره بر این موضوع که هر بخش خصوصی با ارز نیمایی می‌تواند واکسن را وارد کند و در مراکزی که زیر نظر وزارت بهداشت است، توزیع کند در بخش دیگری از سخنان خود نیز بر این موضوع تأکید کرد که «حتی تولیدکنندگان بزرگ و کارخانه‌های بزرگ نیز می‌توانند برای کارگران خود اقدام به خرید واکسن کنند».
راه باقی‌مانده پیش‌روی بخش خصوصی چیست؟
مجوز به بخش خصوصی برای واردات واکسن به ایران و همچنین تلاش‌های این بخش در این چند روز البته بی‌نتیجه ماند تا اینکه بالاخره خبر رسید که شرکت‌های معتبر تولید واکسن، پیش‌تر و در قراردادهایی واکسن تولیدی خود حتی تا چندماه آینده را پیش‌فروش کرده‌اند و عملا در‌حال‌حاضر امکان چندانی برای واردات واکسن به ایران از سوی بخش خصوصی وجود ندارد. دراین‌باره اما دو روز پیش رئیس اتحادیه واردکنندگان دارو پیشنهاد تازه‌ای را مطرح کرد و از یک راه دیگر سخن گفت. «ناصر ریاحی» که با ایسنا سخن می‌گفت، دراین‌باره توضیح داد: بخش خصوصی از همان روز نخستی که کرونا وارد کشور شد، اعلام کرد که آماده است با تمام قوا و با استفاده از تمام امکانات خود بدون هیچ چشمداشت مالی و با هدف کمک به سلامت و اقتصاد کشور، در تمامی حوزه‌هایی که اعلام نیاز شود حضور یابد و در حد ظرفیت خود تلاش می‌کند برای کاهش فشار شیوع کرونا گام بردارد. عضو هیئت‌رئیسه اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه از ابتدای شیوع کرونا، بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی ترجیح دادند که با دولت‌ها کار کنند، توضیح داد: با توجه به گستردگی شیوع این ویروس و هزینه کلانی که تحقیق بر روی واکسن و سپس تولید و توزیع آن نیاز داشت، دولت‌ها محوریت کار را در اختیار گرفتند و در ایران نیز وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو نقش اصلی را داشتند و در حوزه واردات نیز هیئت امنای ارزی وزارت بهداشت پیگیری‌ها را انجام داد. ریاحی ادامه داد: همان‌طور که بخش خصوصی ایران اعلام کرد که در پیگیری کرونا به دنبال سودآوری اقتصادی نیست، شرکت‌های سازنده واکسن در جهان نیز اعلام کردند که تا ۲۰ درصد از جمعیت دنیا واکسینه نشود، هیچ طرح و برنامه‌ای برای سودآوری نخواهند داشت و تولیدات خود را با حداقل قیمت و بدون سود عرضه می‌کنند. از‌این‌رو بخش خصوصی ایران نیز به دولت اعلام کرد در پیگیری این موضوعات هر کمکی نیاز بود، می‌تواند روی ظرفیت این بخش حساب کند. او با بیان اینکه امروز تمام جهان از مشکل کمبود واکسن کرونا رنج می‌برد، توضیح داد: بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته از ماه‌ها قبل واکسن شرکت‌هایی که احتمال موفقیت آنها بیشتر بود و در مراحل مختلف آزمایش و کارآزمایی بالینی موفق بودند را رزرو کردند و در واقع با سرمایه‌گذاری در این طرح‌ها، اولویت مصرف را به خود اختصاص دادند که متأسفانه ما در ایران مقدمات لازم برای این مسئله را نداشتیم. با این وجود در شرایط فعلی حتی این کشورهای توسعه‌یافته نیز محدودیت‌های زیادی در مسیر واکسیناسیون دارند. عضو اتاق بازرگانی تهران افزود: برای مثال امروز کشورهایی مانند آمریکا اعلام کرده‌اند که با توجه به نیاز اتباع خودشان به واکسن، صادرات این محصول را یا ممنوع کرده‌اند یا آن را به حداقل کاهش داده‌اند و همین مسئله توزیع عادلانه واکسن را با چالش مواجه کرده است. از سوی دیگر در کشورهایی مانند کانادا یا برخی کشورهای اتحادیه اروپا، به دلیل کمبود واکسن، دوز نخست را تزریق می‌کنند و دوز دوم را به چند ماه بعد موکول می‌کنند که اساسا معلوم نیست میزان اثرگذاری آن چگونه خواهد بود. ریاحی با تأکید بر اینکه باید بپذیریم امروز در سطح جهانی کمبود شدید واکسن وجود دارد، گفت: برای ما که در طرح‌هایی که در‌حال‌حاضر به نتیجه رسیده‌اند، مشارکت نکرده‌ایم و از قبل واکسن رزرو نکرده‌ایم، قطعا واردات گسترده واکسن دشوار خواهد بود و باید مقدمات گسترده‌ای برای این کار فراهم شود. ریاحی با تأکید مجدد بر محدودیت تعداد واکسن‌های تولیدی در جهان و مشکلاتی که دولت‌ها در این زمینه دارند، بیان کرد: یک گزینه باقی‌مانده تعدادی شرکت سرمایه‌گذاری در سراسر دنیا هستند که از همان ابتدا روی شرکت‌های سازنده واکسن و طرح‌هایشان سرمایه‌گذاری کرده‌اند و امروز در جواب این سرمایه‌گذاری، بخشی از سود خود را در قالب واکسن در اختیار گرفته‌اند. او ادامه داد: قطعا تعداد واکسن‌هایی که آنها در اختیار دارند نیز محدود است اما به‌هر‌حال امکان پیگیری موضوع وجود دارد. واکسن آنها احتمالا از قیمت واکسنی که شرکت‌های تولید‌کننده اعلام کرده‌اند، بیشتر خواهد بود و از‌این‌رو احتمال آنکه شایعه و شائبه در مسیر آن به وجود آید، دور از ذهن نیست. عضو اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه بخش خصوصی آمادگی دارد اطلاعات مربوط به واکسن‌های موجود در این شرکت‌ها را به وزارت بهداشت و هیئت امنای ارزی تحویل دهد، اظهار کرد: ما در این مسیر بدون نفع اقتصادی تمام تلاش خود را به کار خواهیم بست و حتی ترجیح می‌دهیم اطلاعات به هیئت امنای ارزی تحویل شود، آنها اطلاعات را بررسی و صحت‌سنجی کنند و کار واردات از سوی خودشان انجام شود و در غیر این صورت نیز تمام مراحل کار از سوی مقامات دولتی رصد شود. ریاحی ادامه داد: تمام همکاران ما و با هر ظرفیتی که دارند، در‌حال تماس هستند تا حتی بخش کوچکی از مشکلات مربوط به کرونا و تأمین واکسن حل شود. در رابطه با واکسن نیز همکاری‌ها با تمام ظرفیت ادامه خواهد داشت و ما تلاش می‌کنیم با نگاهی ملی و با هدف کاهش مشکلات مردم، هر اقدامی را که ممکن است، پیگیری کنیم.