عراق؛ بازار جذاب برای فولاد ایران

از همین رو باید بازار و نیازهای این کشور را به ‌دقت مورد بررسی و رصد قرار داد تا به ‌سرعت نیاز این کشور را به محصولات فولادی برآورده کرد. هرچند تجار عراقی نام برخی از محصولات فولاد ایران را با نام برندشان همچون ذوب‌آهن یا فولاد بناب می‌شناسند؛ اما ناگفته نماند در زمینه صادرات محصولات فولادی به عراق، کشورهایی مانند ترکیه و اوکراین و بعضا چین نیز در شمار رقبای صادراتی ایران قرار دارند که ما را در برابر این پرسش قرار می‌دهد که کشوری مانند اوکراین با هزینه‌های حمل‌ونقل متفاوت از کشور ما چرا باید هم‌ردیف صادراتی ایران در محصولات فولادی به عراق قرار گیرد؟

 تاسیس باهدف صادرات

یکی از شرکت‌های فولادی که مهم‌ترین هدف صادراتی خود را عراق قرار در نظر گرفته است، مجتمع فولاد صنعت بناب است. به گزارش «دنیای‌اقتصاد» مدیرعامل مجتمع فولاد صنعت بناب در این‌‌باره عنوان کرد: با توجه به نزدیکی بناب به مرزهای غربی کشور، این واحد فولادی بیشتر با هدف صادراتی به‌ ویژه به عراق تاسیس و راه‌اندازی شده است. نزدیکی بناب به مرزهای عراق و اقلیم کردستان این کشور، این امکان را برای ما به وجود آورده است که محصولات خود را به این کشور صادر کنیم؛ اما متاسفانه به دلیل اتفاق‌هایی که طی این سال‌ها روی داد، ما نقش خود را به‌عنوان یک صادرکننده قابل و نزدیک به مرز نتوانستیم به‌خوبی ایفا کنیم و تا سال گذشته با ظرفیت پایین به این کشور صادرات داشته‌ایم. بابک علیزاد شهیر، با اشاره به این موضوع که هر واحد فولادی باید یک حاشیه مناسب از نظر هزینه حمل‌ونقل برای فروش داشته باشد، عنوان کرد: هزینه مناسب حمل‌ونقل زمینی برای صادرات حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ کیلومتر می‌تواند مقرون ‌به ‌صرفه باشد، از همین رو اگر از مرکز کارخانه فولاد بناب تا شعاع ۵۰۰ کیلومتری را در نظر بگیریم، حوزه مارکتینگ ما خارج از کشور قرار می‌گیرد و این نشان می‌دهد که انتخاب این نقطه در راستای صادرات بوده است که البته طی این دو دهه گذشته به‌خوبی محقق نشده است. البته ناگفته نماند که سال ۱۳۹۹ در زمینه صادرات سال خوبی برای فولاد بناب به شمار می‌رود.

وی در ادامه با اشاره به آمارهای تولیدی و صادراتی فولاد بناب در سال ‌جاری بیان کرد: امسال در مجتمع فولاد صنعت بناب توانستیم رکورد تولید را بشکنیم و در ۹ ماه نخست امسال به عدد ۶۱۲ هزار تن تولید برسیم که نشان‌ دهنده رشد ۵۶ درصدی تولید نورد و ذوب نسبت به سال مشابه قبل است. البته ظرفیت ما بیش از ۵/ ۱ میلیون تن است و هنوز با ظرفیت‌های پایین در حال فعالیت هستیم و از ۷ خط نوردی ما ۴ خط نوردی مشغول به کار هستند. از این ‌رو به دنبال بازارهای مناسب هستیم که اقدام‌هایی نیز انجام ‌شده و در چند وقت اخیر سفرهایی به عراق و اقلیم کردستان داشته‌ایم و قراردادهایی در شرف انعقاد داریم. یکی از این قراردادها صادرات افزون بر ۳۶۰ هزار تن محصولات فولادی به عراق در طول یک سال آینده خواهد بود که اگر این قرارداد منعقد شود، بخش عمده‌ای از تولیدات ما به عراق صادر خواهد شد. مدیرعامل مجتمع فولاد صنعت بناب در پاسخ به این پرسش که ایده‌آل صادراتی شما به چه میزان است، عنوان کرد:‌ با توجه به شرایط کشور و این موضوع که در برابر تحریم‌های بین‌المللی قرار گرفتیم، از همین رو نباید چندان روی بازارهای داخلی تکیه کنیم، بنابراین با توجه به بازار داخلی به نظر می‌رسد که مجتمع ما بیش از ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار تن جایگاهی برای فروش داخل نداشته باشد. این در حالی است که برای خارج از کشور تا مرز یک‌میلیون تن را باید در نظر بگیریم که در این راستا می‌توانیم بین ۳۰ تا ۶۰ درصد را به صادرات اختصاص دهیم. هر چند این موضوع بستگی به این دارد که چه قراردادهایی برای صادرات منعقد کنیم.

علیزاد شهیر در ادامه به مزیت‌های فولاد ایران برای صادرات به عراق اشاره کرد و گفت: قیمت‌ محصولات ایران نسبت به قیمت‌های جهانی بسیار مناسب است و این موضوع سبب شده که کشورهای همسایه به سمت ایران تمایل بیشتری نشان بدهند. ازجمله کشورهای حوزه CIS و ترکیه که خود این کشور یک و نیم برابر ایران، ظرفیت تولید فولاد دارد و همچنین به نحوی صادرکننده محصولات فولادی است، اما با این ‌وجود تمایل به خرید محصول از ایران را نیز دارد؛ چراکه مشاهده می‌کند محصول ما استانداردهای بین‌المللی لازم را دارد و از سویی قیمت آن نیز مناسب است؛ بنابراین تجار ترکیه‌ای رغبت پیداکرده‌اند که به سمت محصولات باکیفیت ایرانی باقیمت مناسب روی بیاورند و فولاد بناب نیز در همین راستا موردتوجه کشورهای همسایه قرارگرفته است.

 بزرگ‌ترین بازار هدف صادراتی ما بازار عراق است

وی در پاسخ به این پرسش که چه برنامه‌هایی برای صادرات به عراق دارید، گفت: بزرگ‌ترین بازار هدف صادراتی ما بازار عراق است. با توجه به تحقیقاتی که انجام داده‌ایم، میزان مصرف داخلی عراق سالانه حدود ۴ میلیون تن است که از این میزان ایران نیز می‌تواند سهمی‌ را برای خود قائل شود. این در حالی است که کشورهای اوکراین و ترکیه نیز جزو صادرکنندگان محصولات آهن به عراق به شمار می‌روند، اما قیمت محصولات فولادی اوکراین به عراق نزدیک به قیمت‌های بین‌المللی است و بیش از ۵۵۰ دلار تمام می‌شود، درصورتی‌که قیمت محصولات ایران طی هفته‌های گذشته همچنان زیر ۵۰۰ دلار باقی‌مانده است. البته به میزان ۱۰۰ دلار گمرک عراق سبب شده که میزان سود ما نیز کاهش پیدا کند. با توجه به همین تعرفه گمرکی که عراق برای فولاد ایران در نظر گرفته، در شرایط فعلی صادرات به این کشور برای ما بسیار مناسب است.

 عراق بهترین بازار صادراتی فولاد ناب تبریز

همچنین زکریا نایبی، مدیر تحقیق و توسعه فولاد ناب تبریز در خصوص اهمیت صادرات محصولات فولادی و موقعیت عراق برای این صادرات در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد»‌ عنوان کرد: اگر یک واحد فولادی مانند ما امکان صادرات نداشته باشد، باید فعالیت این مجموعه را تعطیل کرد، زیرا یکی از مهم‌ترین بازارهای صادراتی ما عراق است. از آنجا که عراق واحد فولادسازی ندارد و زمینه سرمایه‌گذاری برای این امر را نیز ندارد، بنابراین باید نیاز خود را از طریق واردات تامین ‌کند.

نایبی با اشاره به کشورهایی که عراق را در زمینه محصولات فولادی تامین می‌کنند، خاطرنشان کرد:‌ کشورهایی مانند ترکیه، ایران و تا حدی هم ‌چین، کشورهایی به شمار می‌روند که محصولات فولادی به عراق صادر می‌کنند. البته سهم صادرات محصولات فولادی ترکیه و ایران به عراق تقریبا برابر است، اما با توجه به مسافت طولانی چین و همچنین قیمت بالای ترکیه، محصول ایران ارزان‌تر و از قدرت رقابت بیشتری نسبت به سایر این کشورها برخوردار است. از سوی دیگر هزینه و حمل‌ونقل آن نیز راحت‌تر انجام می‌گیرد. تعداد گمرکات در عراق نیز بالاست و این موضوع صادرات ما را به آنجا آسان‌تر کرده است.

وی در ادامه با اشاره به نزدیکی فرهنگ ایران و عراق یادآور شد: از سوی دیگر مسائل قومیتی، مذهبی و نزدیکی فرهنگی سبب شده که صادرات محصول ایران بهتر انجام بگیرد تا کشوری مانند ترکیه. هرچند باید به این موضوع نیز توجه داشت که قیمت شمش ترکیه برابر باقیمت محصول نهایی ماست. ایران حدود ۴ میلیون تن صادرات انواع محصولات فولادی به عراق دارد و شرکت ناب تبریز نیز خود سالانه حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار تن به عراق صادرات دارد. ازاین‌ رو به دلیل سبقه فرهنگی و مذهبی همواره یکی از کشورهای صادراتی برای ما کشورهای عراق و افغانستان بوده‌اند و با توجه به نزدیکی واحد تولیدی ما به این کشور طی چند سال گذشته عراق بیشترین سهم صادراتی ما را به خود اختصاص داده است.

 سخن پایانی

عراق در آغاز بازسازی خود قرار دارد و با توجه به نبود واحدهای فولادسازی در این کشور، این شرکت‌های فولادسازی ایرانی هستند که باید این فرصت را غنمیت شمرده و اساس فولادی این ساخت‌وساز را بر عهده بگیرند. این شرکت‌ها حتی در یک تعامل بیشتر با یکدیگر می‌توانند به‌صورت کنسرسیومی‌ عمل کرده تا هر چه‌ بهتر بتوانند که این بازار را در اختیار خود قرار دهند و از دست رقبا خارج کنند. از سوی دیگر متصدیان امر نیز باید تمام تسهیلات لازم صادرات به عراق را برای این شرکت‌ها آماده کنند و چوب لای چرخ این صادرکنندگان قرار ندهند.