کالاهای رسوبی در خط سبز گمرک

پس از انباشت کالاهای اساسی و غیراساسی در گمرکات طی ماه‌های اخیر سیاست‌گذار تلاش کرد تا‌ با مجموعه‌ای از برنامه‌ها شرایط را برای ترخیص این کالاها فراهم کند. در این چارچوب، مقرر شده است که طی چند مرحله از مسیر «گمرک ایران»، «‌وزارت صمت» و «بانک مرکزی» تمهیدات لازم برای ترخیص کالاهای اساسی و غیر اساسی آماده شود. پس از بازدید اخیر معاون اول رئیس‌جمهور از بندر شهید رجایی، مصوبه‌ای به گمرک ایران ابلاغ شد که بر اساس آن امکان ترخیص کالاها مهیا شده است. مطابق آنچه معاون فنی گمرک اعلام کرده است ظرف تنها چهار روز ۴ هزار درخواست ترخیص کالا به گمرک ارائه شده است که این سازمان مکلف شده است که بلافاصله درخواست‌های مزبور را پالایش کند و اطلاعات مورد درخواست را به وزارت صمت ارسال کند تا‌ کالاها در مسیر ترخیص از گمرکات قرار بگیرند. بر اساس آمارهای اعلام شده مجموع ارزش این ۴ هزار درخواست معادل ۵۲۰ میلیون دلار است. به گفته متولیان گمرکی تا‌کنون اطلاعات ۵۲۰ میلیون دلار کالای اساسی و غیراساسی طی سه لیست، از گمرک به وزارت صمت فرستاده شده است که در مرحله بعد این وزارتخانه بعد از بررسی، لیست را به بانک مرکزی می‌فرستد و بانک مرکزی نیز اعلام آمادگی کرده تا‌ ظرف یک هفته شرایطی را فراهم کند که امکان ترخیص کالا فراهم شود. این اقدام جدید در حالی در دستور کار سیاست‌گذار قرار گرفته است که مدیر منطقه ویژه اقتصادی بندر امام اعلام کرده است که به‌تازگی بیش از ۸ میلیون تُن کالای اساسی از بندر امام خمینی (ره) به داخل کشور بارگیری شده است. در هفته‌های اخیر نیز اولویت‌های جدیدی برای ترخیص کالاهای اساسی و غیراساسی اعلام شده بود. بر این اساس امتیاز جدیدی به ورود این دو گروه از اقلام اعطا شد که این اقدام در راستای مصوبه اخیر دولت مبنی بر ترخیص سریع‌تر کالاهای اساسی و مواد اولیه اجرایی شد. البته این مصوبه دو گروه کالاهای اساسی و غیر‌اساسی را در بر می‌گیرد. مطابق تقسیم‌بندی انجام شده کالاهای اساسی خود به دو دسته تقسیم می‌شوند: گروه اول آن دسته از کالاهای اساسی است که تا‌مین ارز نشده‌اند و قرار است بانک مرکزی با اولویت نسبت به تا‌مین ارز این کالاها اقدام کند. اما گروه دیگر آن دسته از کالاهای اساسی است که صاحبان آنها به‌صورت اعتباری کالا را خریداری کرده‌اند.  در این چارچوب صاحبان این کالاها اسناد مالکیت برای اظهار در اختیار دارند. این افراد تا‌ قبل از این مصوبه اطمینانی از اینکه کالا را ترخیص کنند و سپس بانک مرکزی ارز آنها را تا‌مین کند، نداشتند. اما بر اساس این مصوبه، بنا شده است بانک مرکزی اعلامیه تا‌مین ارز سه ماهه برای این افراد صادر کند و این کالاها نیز ترخیص شوند. این گروه از وارد‌کنندگان با در دست داشتن اعلامیه تا‌مین ارز می‌توانند پس از ترخیص کالا، ارزشان را مطالبه کنند.  از سوی دیگر گروه دوم، شامل کالاهای غیر‌اساسی می‌شود. بر این اساس مقرر شده است که صاحبان این کالاها نیز فرم‌های مربوطه را تکمیل کنند و پس از آن فهرست صاحبان کالا به قید فوریت به وزارت صمت اعلام شود تا‌ وزارتخانه مزبور بلافاصله اطلاعات مربوطه را پالایش و به بانک مرکزی اعلام کند. در مرحله بعد بانک مرکزی نیز ظرف حداکثر یک هفته نسبت به صدور کد تخصیص و پیگیری اعلامیه تا‌مین ارز اقدام می‌کند تا‌ کالا از گمرک ترخیص شود.

معاون فنی گمرک ایران ضمن بیان مباحث مذکور، اعلام کرده است که بیش از ۲ میلیون تن نهاده دامی در بنادر رسوب کرده‌اند. به گفته مهرداد جمال ارونقی، این نهاده‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند: یک دسته از آنها اسناد مالکیت دارند که باید اعلامیه تا‌مین ارز را از بانک مرکزی دریافت و کالاهای‌شان را ترخیص کنند و دسته دیگر نیز اسناد مالکیت ندارند که بانک مرکزی اعلام آمادگی کرده است به قید فوریت ارز آنها را تا‌مین کند. در واقع نهاده‌های دامی را می‌توان در ۲۴ ساعت پس از دریافت کد رهگیری بانک ترخیص کرد.

 به گفته معاون فنی گمرک ایران اصلی‌ترین مانع در ترخیص کالاها از بنادر به مشکل تا‌مین ارز برمی‌گردد. بر اساس آنچه از سوی گمرک ایران اعلام شده، اقلام دپو شده در سه دسته «کالاهای اساسی»، «کالاهای غیراساسی غیرکانتینری» و «کالاهای کانتینری» تقسیم می‌شوند. این در حالی است که ۸۴ درصد از اقلام وارداتی شامل مواد اولیه، کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای می‌شود.

جزئیات اظهارات معاون فنی

معاون فنی گمرک ایران با بیان اینکه با توجه به مصوبه اخیر معاون اول رئیس‌جمهور تا‌کنون ۴ هزار درخواست ترخیص کالا به گمرک ارائه شده است، گفت: ارزش این درخواست‌ها ۵۲۰ میلیون دلار است. مهرداد جمال ارونقی در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر درباره مصوبه اخیر سفر معاون اول رئیس‌جمهور به بندر شهید رجایی درباره ترخیص کالاهای اساسی و مواد اولیه گفت: مصوبه در تا‌ریخ ۱۵ مهر به گمرک ابلاغ شد و ظرف چهار روز بیش از ۴ هزار درخواست به ما ارسال شده است که این درخواست‌ها بلافاصله پالایش شده و اطلاعات مورد درخواست به وزارت صمت ارسال می‌شود. وی ادامه داد: تا‌کنون اطلاعات ۵۲۰ میلیون دلار کالای اساسی و غیراساسی طی سه لیست، از گمرک به وزارت صمت فرستاده شده است. این وزارتخانه بعد از بررسی، لیست را به بانک مرکزی خواهد فرستاد و بانک مرکزی نیز اعلام آمادگی کرده تا‌ ظرف یک هفته شرایطی را فراهم کند که امکان ترخیص کالا فراهم شود. معاون فنی گمرک بیان کرد: در مصوبه تصریح شد که ظرف ۱۴ روز از زمان ابلاغ مصوبه نسبت به اظهار کالا اقدام شود. بنابراین برخی از صاحبان کالا که قبل از تا‌ریخ ۵ مهر کالایشان در گمرک مانده اما هنوز نتوانسته‌اند کالای خود را به گمرک اظهار کنند فرصت برای اظهار کالا به گمرک دارند. وی درباره استقبال واردکنندگان کالاهای اساسی از مصوبه مذکور گفت: عمده کالاهای اساسی به‌صورت اعتباری خریداری شده است و چون ارزش آنها بالا است صاحبان کالا باید برای دریافت اعلامیه تا‌مین ارز به‌صورت اعتباری، درخواست دهند و بانک مرکزی نیز متعهد شده است، ضمن صدور اعلامیه ارز اعتباری، ظرف سه ماه درخصوص تا‌مین ارز این کالاها اقدام کند؛ به همین دلیل برخی واردکنندگان کالای اساسی که کالایشان را به این صورت وارد کرده‌اند استقبال چندانی از مصوبه نشان ندادند. وی اظهار کرد: ۴/ ۳ میلیون تن کالای اساسی در بنادر موجود است که تخمین زده می‌شود ۷۰ درصد آن به‌صورت اعتباری خریداری شده یا به گمرک اظهار شده است و حتی مجوزهای لازم نیز اخذ شده است یا قابلیت اظهار به گمرک را به دلیل انتقال اسناد مالکیت به صاحب کالا دارا هستند. ارونقی افزود: ۳۰ درصد از کالاهای اساسی به‌صورت اعتباری خریداری نشده و منتظر تا‌مین ارز هستند که بانک مرکزی اعلام آمادگی کرده با اعلام ستاد تنظیم بازار یا وزارت صمت با اولویت نسبت به تا‌مین ارز این اقلام اقدام کنند. همچنین به گزارش «ایبِنا» عادل دریس، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان خوزستان و مدیر منطقه ویژه اقتصادی بندرامام خمینی (ره) با تا‌کید بر استفاده‌ حداکثری از ظرفیت‌های حمل‌و‌نقل ریلی در این مجتمع بزرگ بندری به‌منظور تسریع در روند خروج کالا اعلام‌ کرد: در هفت ماهه امسال حمل واگنی کالاهای اساسی از انبارهای مجتمع بندر امام خمینی (ره) با ۳۸ درصد رشد به حدود ۸۲۳ هزار تن رسید. همچنین در این مدت بیش از ۱۵ هزار دستگاه واگن انواع کالای اساسی بارگیری و به اقصی نقاط کشور ارسال شد. وی رشد پیوسته‌ حمل ریلی کالاهای اساسی در این مدت را حاصل هم‌افزایی این اداره کل و راه آهن جنوب با هدف تقویت حمل‌و‌نقل ریلی دانست و از بارگیری بیش از ۸ میلیون تن انواع کالاهای اساسی از انبارهای مجتمع بندری امام خمینی (ره) به داخل کشور خبر داد. مدیر منطقه ویژه اقتصادی بندرامام خمینی (ره) همچنین میزان حمل جاده‌ای کالاهای اساسی از مبدأ این بندر بزرگ تجاری به مقاصد درون سرزمینی را بیش از ۷ میلیون و ۳۰۳ هزار تن عنوان کرد و افزود: از ابتدای سال جاری تا‌کنون ۱۴۴ فروند کشتی حامل کالای اساسی در حدود ۸ میلیون تن انواع کالای اساسی در این مجتمع بزرگ تجاری - بندری که کانون کالای اساسی و نخستین شهر لجستیک غلات کشور است، تخلیه کرده‌اند.