اقتصادبازار: صکوک ابزار نوینی است که در کشورهای اسلامی به جای اوراق قرضه به کار گرفته می‌شود و در کشورهایی که دارای جمعیت مسلمان زیادی هستند، استفاده از ابزارهای مالی متعارف مانند اوراق قرضه، کارایی و مقبولیتی ندارد. بر این اساس دولت‌ها و شرکت‌های اسلامی و یا شرکت‌های اسلامی فعال در کشورهای غیراسلامی که به دنبال تامین مالی و مدیریت بدهی خود هستند نیازمند یافتن جایگزین‌هایی مطابق با اصول اسلامی هستند .
به همت کمیسیون حمایت از سرمایه گذاری ،تامین مالی اتاق اصفهان نشست تخصصی استفاده از ابزارهای نوین مالی با محوریت بررسی اوراق صکوک و انواع آن در سالن اجتماعات اتاق اصفهان برگزار شد .
اوراق صکوک در کشورهای اسلامی از مهم‌ترین بازارهای سرمایه محسوب می‌شود
«محمود طاهری»مدیر عملیات سرمایه مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه در این نشست گفت: اوراق صکوک در کشورهای اسلامی از مهم‌ترین بازارهای سرمایه محسوب می‌شود و حتی کشورهای اروپایی به دلیل اینکه به بازارهای هدف فکر می‌کنند و هم‌چنین تعداد زیادی مسلمان نیز در این کشورها زندگی می‌کند، از اوراق صکوک در بازار سرمایه خود استفاده زیادی می‌برند. وی اظهار کرد: صکوک به این دلیل به وجود آمد که اوراق قرضه اوراقی ربوی محسوب می‌شد و به همین دلیل کشورهای اسلامی اوارقی را منتشر کردند که بر مبنای دارایی عرضه می‌شد و از این رو اوراق دارای شریک هستند. وی افزود: اوراق صکوک در کشورهای اسلامی از مهم‌ترین بازارهای سرمایه محسوب می‌شود و حتی کشورهای اروپایی به دلیل اینکه به بازارهای هدف فکر می‌کنند و تعداد زیادی مسلمان نیز در این کشورهای زندگی می‌کند از اوراق صکوک در بازار سرمایه خود استفاده زیادی می‌برند.
مدیر عملیات سرمایه مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه ادامه داد: انگلستان اوراق صکوک را به خوبی شناسایی کرده و حتی منتشر می‌کند، تا جایی که حتی چند برابر ایران به عنوان یک کشور مسلمان اوراق صکوک به فروش رسانده است.
طاهری با اشاره به اینکه از سال 89 تا سال 93 یعنی در مدت چهار سال فقط 28 هزار میلیارد تومان صکوک در ایران منتشر شده است، تصریح کرد: این در حالی است که بیش از 70 درصد کشورهای خاورمیانه و به خصوص کشورهای حاشیه خلیج فارس برای تامین منابع مالی خود از صکوک استفاده می‌کنند. وی اظهار کرد: اوراق صکوک به صورت اوراق اجاره، اوراق مرابحه و اوراق استصناع عرضه می‌شود که بر این اساس اوراق اجاره دارای دو فاز تامین نقدینگی و تامین توسعه‌ای است، هم‌چنین اوراق مرابحه به وسیله خرید مواد اولیه است برای مثال برای عرضه اوراق یک شرکت روغن، مواد اولیه روغن یعنی ذرت خریداری می‌شود تا سهام‌داران بر روی تک تک دانه‌های ذرت سهام داشته باشند.
مدیر عملیات سرمایه مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه گفت: اوراق اجاره اوراق با نام و 4 ساله با سود یک، دو و سه ماهه است و میزان مبلغ سود در نوع پرداخت ماهانه هیچ تفاوتی نمی‌کند و در صد آن نیز ثابت باقی می‌ماند. طاهری تصریح کرد: اوراق صکوک چند رکن دارند بانکی، مشاور عرضه، ضامن، پذیره نویسی، بازار گردانی از جمله رکن‌های اساسی این اوراق هستند. هم‌چنین در رکن ضمانت سود اوراق را ضمانت می‌کند که هر سه نوع مدل اجرایی صکوک نیز ضمات اجرایی دارد
طاهری در خصوص شرکت‌هایی که می‌خواهند در صکوک اوراق مشارکت ارایه دهند، خاطرنشان کرد: باید از ثبت شرکت مدت دو سال گذشته باشند تا گردش مالی داشته باشند، هم‌چنین شرکت‌هایی که زیر 20 میلیارد سرمایه دارند باید یک پشتوانه بانکی برای عرضه اوراق در نظر بگیرند، نرخ سود سالانه تا سقف سود سالانه علی الحساب همان سال است. بازار پول و سرمایه دو عامل اصلی در تقویت رونق اقتصادی کشور هستند.
ایران فقط سه درصد ازتامین منابع مالی را به صکوک اختصاص داده است
«سیامک صمیمی دهکردی »نایب رییس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران در این نشست گفت: اوراق صکوک اوراق کشورهای اسلامی است که امروز 70 درصد تامین منابع پروژه‌های کشورهای حاشیه خلیج فارس را انجام می‌دهد، این در حالی است که کشور ایران فقط سه درصد از تامین منابع مالی خود را به صکوک اختصاص داده است. وی تصریح کرد: متاسفانه امروز دو منبع تامین منابع مالی کشور یعنی دولت و بانک‌ها دچار کمبود شدید منابع مالی شده به طوری که امروز دولت منابعی برای فعالیت ندارد و به همین دلیل پیمانکاران را به سرمایه گذاران پروژه تبدیل کرده است. وی تصریح کرد: در رابطه با مسایل تامین منابع مالی در 10 سال اخیر تغییرات عمده‌ای به وجود آمده و در این زمینه صحنه اقتصاد کشور به طور کلی تغییر کرده است. وی با بیان اینکه از سال 1379 تا 1384 در صندوق ذخیره ارزی یک هزار و 200 طرح اجرایی شده است، افزود: علت اینکه توسط یک صندوق می‌توانستیم چنین تعداد طرحی را اجرایی کنیم این است که یا به فاینانس دسترسی داشتیم و یا اینکه مراودات مالی بین المللی وجود داشت، اما در 10 سال گذشته جلوی این مراودات گرفته شده است.
نایب رییس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران ادامه داد: متاسفانه امروز دو منبع تامین منابع مالی کشور یعنی دولت و بانک‌ها دچار کمبود شدید منابع مالی شده به طوری که امروز دولت منابعی برای فعالیت ندارد و به همین دلیل پیمانکاران را به سرمایه گذاران پروژه تبدیل کرده است.
صمیمی دهکردی اضافه کرد: دولت می‌خواهد پروژه‌ها را به صورت سرمایه گذاری واگذار کند و به همین منظور است که اعلام می‌کنیم صحنه اقتصادی کشور در حال تغییر است و همه باید به دنبال تامین منابع مالی باشند. وی با بیان اینکه در انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران با کمبود منبع مالی مواجه شدیم و بانک‌ها نیز اعلام کردند که چنین منابع مالی ندارند، گفت: امروز بانک‌ها اولا منابع کلان ندارد ثانیا منابع مالی خود را برای مدت زمانی طولانی در اختیار نمی‌گذارند به همین علت بانک‌ها به سمت تامین منابع مالی از طریق سرمایه در گردش کشور در حرکت هستند.
نایب رییس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران تصریح کرد: مدیریت دارایی مرکز بازار سرمایه کشور مکانیزمی طراحی کرده است که طبق آن می‌شود با انتشار اوراق از بازار سرمایه به بهترین نحو استفاده کرد و این بازار از بازارهای سرمایه گذاری بالقوه کشور است.
صمیمی دهکردی با بیان اینکه بازار صکوک در حال پیشرفت است و تاکنون سه هزار میلیارد تومان اوراق فروخته و حدود هشت هزار میلیارد اوراق دارد، خاطرنشان کرد: اگر بتوانیم برای پروژه‌های کشور یک مکانیزم صحیح تعریف کنیم و آنها را در این بازار عرضه کنیم حتما می‌توانیم حجم نقدینگی بالای کشور را از این طریق به سمت بازار سرمایه سوق دهیم. وی تاکید کرد: اگر بتوانیم سرمایه گذاری در پروژه‌های کشور را از این طریق گسترش دهیم اقتصاد کشور را برای حضور سرمایه گذاران خارجی آماده می‌شود و از این طریق می‌توانیم وارد بحث سرمایه گذاری بین المللی شویم.
نایب رییس انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران ادامه داد: اگر چنین اتفاقی رخ بدهد آنگاه سرمایه گذاران ایرانی در این مدل از طرح‌های سرمایه گذاری می‌توانند خودی نشان بدهند و قراردادها را با همکاری خارجی‌ها در کشور اجرایی کنند که البته باید بخش خصوصی در این زمینه فعال شود. صمیمی دهکردی اضافه کرد: اگر بخش خصوصی نتواند در این زمینه فعال شود باید به همان شکل فاینانس در کشور فعالیت کنیم که 85 درصد قرارداد خارجی است این در حالی است که برای مثال در بخش نفت و گاز و تجهیزات آن شرکت‌های داخلی قادر به ساختن و تکمیل بیشتر تجهیزات هستند و ما فقط نیازمند هستیم که از خارج، منابع و تکنولوژی وارد شود که این اتفاق از صکوک رخ می‌دهد.