اما به باور مدیرکل دفتر عربی و آفریقای سازمان توسعه تجارت ایران، این‌گونه نیست و در صورت کمبود محصول در بازار داخل صادرات صورت نمی‌گیرد و از طرفی با توجه به تدوین پروتکل‌های بهداشتی دوجانبه امکان ادامه تجارت بین دو کشور وجود خواهد داشت.
از طرفی آخرین خبرها حاکی از آن است که نخست‌وزیر جدید عراق کارزار مبارزه با فساد را در دستور کار خود قرار داده و نگاه امنیتی را بر گذرگاه‌های مرزی ایران و عراق افزایش داده چراکه عدم پرداخت تعرفه گمرکی و همچنین مالیات موجب دامن زدن به این فساد شده است. حال با در نظر گرفتن این موضوع بیم آن می‌رود که این افزایش نظارت بر میزان صادرات ایران به عراق تاثیرگذار باشد.
آمارهای منتشرشده از تجارت خارجی کشور در سه ماهه نخست امسال نشان می‌دهد که ایران سال گذشته به طور متوسط در هر ماه ۷۵۰ میلیون دلار صادرات به عراق داشت که البته امسال این رقم به حدود ۵۰۰ میلیون دلار کاهش یافته است.
شیوع ویروس کووید ۱۹ و تاثیر آن بر بسته شدن مرزها و همچنین کاهش حجم صادرات به عراق از اسفندماه سال گذشته قابل مشاهده بوده است. کل صادرات ایران به عراق در فصل بهار یک میلیارد و ۴۵۰ میلیون دلار بوده که بسیار کمتر از رقم صادر شده در سال قبل است.
فرزاد پیلتن در مورد وضعیت تجارت ایران با عراق و اینکه آیا وضعیت تجارت بین دو کشور به شرایط قبل از شیوع کرونا بازگشته است، گفت: اگرچه تجارت ایران با عراق که عمدتا شامل صادرات به این کشور است در سه ماهه ابتدای سال جاری به دلیل مشکلات ناشی از شیوع ویروس کرونا نسبت به سال گذشته تقریبا ۵/۱ میلیارد دلار بوده و از نظر ارزشی حدود ۳۷ درصد و از نظر وزنی حدود ۱۹درصد کاهش داشته اما با بازگشایی مجدد مرزهای تجاری دو کشور در حال طی روند رو به رشد و بازگشت تدریجی به روند عادی و قبل از شرایط کروناست.
مدیرکل دفتر عربی و آفریقای سازمان توسعه تجارت ایران درباره پیش‌بینی از میزان صادرات به عراق در سال جاری بیان کرد: با توجه به غیرقابل پیش‌بینی بودن شرایط، ارقام متفاوتی بر اساس سناریوهای مختلف برای صادرات به عراق در سال جاری پیش‌بینی شده است.
او اضافه کرد: بدین ترتیب که با توجه به میزان صادرات به عراق در سال ۱۳۹۸ حدود ۹ میلیارد دلار و همچنین پتانسیل‌های صادرات به عراق در سه سناریوی بدبینانه، واقع‌بینانه و خوش‌بینانه به ترتیب ارقامی مانند ۹، ۱۱ و۱۲ میلیارد دلار برای صادرات به عراق در سال ۱۳۹۹ پیش‌بینی شده که البته با توجه به ابهامات موجود در زمینه تداوم آثار و پیامدهای ویروس کرونا، کلیه پیش‌بینی‌ها را کمی دشوار و پیچیده می‌کند.
پیلتن با اشاره به احتمال بسته شدن مرزهای عراق به روی صادرات ایران با توجه به شیوع موج دوم کرونا گفت: پس از آنکه در مرحله اول شیوع ویروس کرونا که تدابیر یکجانبه‌ای توسط طرف‌های ایرانی و عراقی برای جلوگیری از شیوع این ویروس به داخل مرزهای یکدیگر به عمل آمد، اخیرا با همکاری وزارت بهداشت متون پیش‌نویس پروتکل‌های بهداشتی دوجانبه‌ای تهیه شده و برای کشورهای همسایه از جمله عراق در حال تدوین است تا با امضای آنها با دولت‌های این کشورها تدابیر کامل‌تری برای آینده در این خصوص پیش‌بینی شود.
علت افزایش قیمت میوه و تره‌بار، صادرات نیست
در حال حاضر موضوعی که در بازار میوه و تره‌بار بسیار شنیده می‌شود این است که گرانی انواع میوه و تره‌بار و همچنین کمبود برخی اقلام از جمله لیمو، به علت صادرات این محصولات به عراق است. از طرفی رویکردهای متفاوتی نسبت به میزان صادرات وجود دارد و برخی می‌گویند صادر‌کنندگان هر چقدر بخواهند مجاز به صادرات محصولات کشاورزی به کشورهای هدف صادراتی هستند.
مدیرکل دفتر عربی و آفریقای سازمان توسعه تجارت ایران در این خصوص گفت: به طور کلی در شرایط عادی برای صادرات هیچ نوع محصولی محدودیتی از نظر مقدار یا عوارض و… وضع نمی‌شود، مگر در شرایط نابسندگی تولید داخل برای مصرف داخلی یا کمبود جدی مقطعی و افزایش شدید قیمت کالا یا کالاهایی در بازار داخل که تحت این شرایط دولت از طریق کمیته تنظیم بازار اقدام به وضع ممنوعیت یا ایجاد محدودیت‌های موقتی برای صادرات این نوع محصولات پیش‌بینی می‌کند.
پیلتن اضافه کرد: گرانی میوه و تره‌بار یا محصولاتی مانند لیمو ممکن است ناشی از عوامل مختلفی مانند کاهش تولید یا افزایش مصرف داخلی باشد و الزاما صادرات در آن دخیل نیست.
مدیرکل دفتر عربی و آفریقایی سازمان توسعه تجارت ایران عنوان کرد: البته صادرات نیز می‌تواند به افزایش قیمت‌ها در داخل منجر شود که به نوعی به نفع تولید و اشتغال و همچنین کمک به ارزآوری محسوب می‌شود، اما چنانچه قیمت‌ها از حد متعارف بالاتر رود ستاد تنظیم بازار این امکان را دارد که اقدام به وضع محدودیت‌های صادرات این نوع محصولات کند.
پیلتن ضمن مخالفت با این باور که افزایش صادرات موجب افزایش قیمت‌ها نیز می‌شود، گفت: مخالف این دیدگاه درست است یعنی افزایش صادرات چنانچه گفته شود ممکن است به افزایش محدود قیمت برخی محصولات که مازاد مصرف در داخل ندارد یا کم است، منجر شود.
پیلتن گفت: همان‌طور که اشاره شد صادرات عاملی برای رونق تولید این محصولات در فصل‌های بعدی کشت، رفاه بیشتر تولید‌کنندگان و افزایش اشتغال و کمک به تامین ارز مورد نیاز کشور است. در واقع افزایش قیمت به منظور صادرات نیست بلکه ممکن است در سطح محدودی نتیجه آن باشد که البته خود حامل برخی مزیت‌ها برای تولید‌کنندگان و حتی به طور غیرمستقیم برای مصرف‌کنندگان داخلی است.
تلاش‌های دیپلماتیک برای بازگشت وضعیت تجاری مرزها
مدیرکل دفتر عربی و آفریقایی سازمان توسعه تجارت ایران همچنین در خصوص آخرین وضعیت مرزهای ایران و عراق برای انتقال کالا گفت: به جز مرز چذابه در خوزستان سایر مرزهای تجاری دو کشور با شرایط نسبتا متفاوتی- به عنوان نمونه مرزهای مهران و سومار دو روز در هفته- بازگشایی شده است.
وی اظهار کرد: تلاش‌های دیپلماتیک و تدابیر بهداشتی مختلفی از جمله امضای پروتکل‌های دوطرفه بهداشتی با کشور عراق با همکاری وزارت امور خارجه و وزارت بهداشت و گمرکات دو طرف در دستور کار قرار دارد تا کلیه مرزها به حالت عادی برگردند.
بر اساس اعلام سازمان توسعه تجارت، تلاش‌های دیپلماتیک و مذاکره با مقامات مسوول در کشور عراق موجب شد دولت عراق پس از موافقت با بازگشایی مرزهای تجاری مشترک با اقلیم کردستان، در هفته اخیر با بازگشایی مرز شلمچه و همچنین سومار به صورت محدود موافقت کند و به زودی روند صادرات ایران از این مرزها به عراق ازسر گرفته شود. با همکاری وزارت بهداشت، وزارت راه‌و‌شهرسازی، گمرک ایران و دیگر نهادهای دست‌اندرکار و مرتبط، برخی پروتکل‌ها و تدابیر بهداشتی برای کاهش تسری ویروس کرونا در مرزهای تجاری با کشورهای همسایه از جمله عراق اتخاذ شد که نقش مهمی در بازگشایی مجدد مرزها ایفا کرد. طبق برآوردهای صورت گرفته میزان تجارت مشترک میان ایران و عراق بیش از ۱۰ میلیارد دلار است و دو کشور در سال‌های گذشته هدف‌گذاری رساندن این تجارت به ۲۰ میلیارد دلار را انجام داده‌اند. بخش قابل توجهی از این تجارت مشترک را صادرات غیرنفتی ایران به عراق تشکیل می‌دهد.
آغاز کارزار نخست‌وزیر عراق علیه فساد در مرزهای ایران
این در حالی است که مصطفی کاظمی، نخست‌وزیر عراق کارزار جدیدی را در مبارزه با فساد در مرزهای این کشور با ایران آغاز کرده است. او گفت در این راستا با عدم پرداخت مالیات برای میلیون‌ها دلار کالای وارداتی به کشورش از گذرگاه‌های ایران مقابله می‌کند. مصطفی کاظمی اعلام کرد که این مبارزه علیه متخلفانی است که با عدم پرداخت تعرفه‌های گمرکی و مالیات کالاهای وارداتی از ایران به عراق میلیون‌ها دلار به این کشور خسارت وارد می‌کنند.
نخست‌وزیر عراق با اشاره به گذرگاه مرزی مندلی به ایران اظهار کرد که مرزهای عراق به کانون داغ افراد فاسد تبدیل شده است. گذرگاه مندلی در استان دیاله عراق واقع است. کاظمی گفت: این شروع وعده ما در ارتباط با مبارزه با فساد است. مرحله اول این کارزار استقرار نیروهای امنیتی جدید در این گذرگاه‌های مرزی است. عراق تقریبا تمام کالاهای مصرفی خود را یا از همسایه شرقی‌اش ایران یا از همسایه شمالی خود، ترکیه وارد می‌کند.