احصای پایگاه تجار در سال ۹۸
- توضیحات
آمارهای وزارت صمت از صدور کارت‌های بازرگانی نشانگر روند کاهشی ورود تجار جدید به عرصه تجارت خارجی است. آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنین از افت صدور ابزار تجارت در فصل زمستان سال گذشته نسبت به پاییز همان سال حکایت دارد. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که محدودیت‌های اعمال شده در صادرات و واردات، رغبت تجار را برای ورود به این بخش اقتصادی کاهش داده است. اما اخیرا تصمیماتی در حوزه‌های صادرات و واردات اتخاذ شده که برخی کارشناسان بر این باورند که اجرایی شدن آنها می‌تواند موجب ترغیب تجار جدید به دریافت کارت بازرگانی شود.
بررسی سقف و سابقه واردات و صادرات از سال ۹۷ و پس از بحران ارزی به ضوابط کارت بازرگانی افزوده شد. این تصمیم به خصوص برای تازه‌واردهای عرصه تجارت، محدودیت‌هایی را ایجاد کرد. بر اساس ضوابط جدید، صادرکنندگان جدید تنها می‌توانند ۵۰۰ هزار دلار صادر کنند و واردکنندگان هم قادر خواهند بود ۵۰۰ هزار دلار کالا به کشور وارد کنند. البته در سال‌های بعدی فعالیت کارت، به این رقم افزوده می‌شود. در عین حال سابقه واردات و صادرات نیز در سقف ورود و صدور کالا تاثیر گذار بود. اما دو تصمیم اخیر در حوزه‌های واردات و صادرات می‌تواند حکایت از گشایش‌های جدید برای تجار تازه‌وارد باشد.
نخست اینکه در نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی ۷ پیشنهاد ارزی از سوی بخش خصوصی مطرح شد که دو پیشنهاد درخصوص کارت‌های بازرگانی بود. اگرچه در یکی از این پیشنهادها نسبت به تعیین سقف برای صادرات کارت‌های جدید تاکید شده بود اما در پیشنهاد دیگر عنوان شده که چنانچه صادرکننده تازه وارد به عضویت تشکل‌های ملی درآید، سقف صادرات او از ۵۰۰ هزار دلار به یک میلیون دلار افزایش می‌یابد. دوم اینکه چندی پیش مدیرکل دفتر مقررات واردات و صادرات وزارت صنعت، معدن و تجارت در بخشنامه‌ای ۱۰ بندی، شرایط جدید واردات بر اساس اعتبار دارندگان کارت بازرگانی را ابلاغ کرد. هشت بند از این ۱۰ بند به معافیت از بررسی سابقه برمی‌گردد. کنترل سابقه واردات موضوعی است که همزمان با ابلاغ، با ابراز نگرانی بسیاری از تجار مواجه شد. بر اساس بند اول این بخشنامه ۱۰بندی، متقاضیان فاقد سابقه واردات تا سقف ۵۰۰ هزار دلار در حیطه سه رشته فعالیت خود، از بررسی و کنترل سابقه معاف شدند. بند دوم واحدهای تولیدی دارای پروانه بهره‌برداری از مراجع قانونی ذی‌ربط را صرفا برای تامین نیاز تولیدی خود با تشخیص رئیس سازمان، از بررسی و کنترل سابقه معاف کرده و همچنین خارج از نیاز واحد تولیدی خود، ملاک عمل میانگین سابقه واردات سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ مطابق با دو رشته فعالیت اولویت دوم و سوم کارت بازرگانی در نظر گرفته است. بر اساس بند سوم، ملاک عمل واردات برای واحدهای بازرگانی تا سقف میانگین واردات سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸(دوسال اخیر) خواهد بود. در بند چهارم آمده است: دستگاه‌های اجرایی و پیمانکاران طرف قرارداد با دستگاه‌های اجرایی پس از تایید دفتر تخصصی ذی‌ربط، از بررسی و کنترل سابقه معاف هستند. بند پنجم به معافیت بررسی و کنترل سابقه واحدهای تولیدی مستقر در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، برای محصولات تولید شده آنها که دارای جدول ارزش افزوده باشد، اشاره دارد. بند ششم، کالاهای موجود در گمرک(دارای قبض انبار) که ارز آنها تایید شده باشد را از بررسی و کنترل سابقه معاف کرده است. کالاهای اولویت‌دار فهرست بسته تشویقی نیز بر اساس بند هفتم، در صورت تامین ارز از محل صادرات از بررسی و کنترل سابقه معاف می‌شوند. در بند هشتم آمده است: واردات موبایل، انواع کاغذ چاپ، تحریر، ال‌دبلیو‌سی و باطله، مقطوعات چوبی، لاستیک سواری، لوازم و قطعات یدکی خودرو و لوازم خانگی طبق ردیف تعرفه‌های اعلامی از بررسی و کنترل سابقه معاف هستند. بنابراین با توجه به این دو موضوع به نظر می‌رسد عرصه تجارت برای تجار جدیدالورود، جذاب تر از گذشته شود.
صدور کارت بازرگانی
آمارهای وزارت صمت نشان می‌دهد تعداد کارت‌های بازرگانی از ۲ هزار و ۳۲ فقره در پاییز ۹۸ به ۱۹۷۸ فقره در زمستان رسیده که حکایت از کاهش نزدیک به ۳ درصدی دارد. این آمار همچنین نشان می‌دهد صدور کارت در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ نیز افت ۶/ ۰ درصدی را تجربه کرده است. به این معنی که در سال ۹۷ تعداد ۷ هزار و ۶۱۶ فقره کارت صادر شده بود؛ این در حالی است که در سال ۹۸ کارت‌های جدید به ۷ هزار و ۵۶۸ فقره رسیده است.
اتاق‌های بازرگانی در سراسر کشور صدور کارت بازرگانی را بر عهده دارند. از این رو کارت‌های صادر شده به تفکیک اتاق‌های بازرگانی در آمارهای وزارت صمت منعکس می‌شود. در مجموع ۳۴ اتاق بازرگانی در سراسر کشور فعال است. صدور کارت بازرگانی در زمستان ۹۸ نسبت به پاییز ۹۸ در ۱۳ اتاق بازرگانی کاهش یافته، در ۳ اتاق بازرگانی بدون تغییر بوده و در ۱۸ اتاق بازرگانی افزایش داشته است. همچنین مقایسه صدور کارت بازرگانی در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ حکایت از آن دارد که میزان صدور کارت در ۱۹ اتاق بازرگانی کاهش یافته، در ۲ اتاق بازرگانی بدون تغییر بوده و در ۱۳ اتاق بازرگانی روند مثبت را طی کرده است. بیشترین کارت بازرگانی در فصل زمستان از سوی اتاق بازرگانی تهران صادر شده است. این اتاق توانسته ۶۶۳ فقره کارت بازرگانی را در زمستان ۹۸ صادر کند. پس از اتاق بازرگانی تهران، اتاق مشهد با صدور ۱۶۶ فقره کارت بازرگانی، اتاق تبریز با صدور ۱۰۹ فقره کارت بازرگانی، اتاق اصفهان با صدور ۱۰۷ فقره کارت بازرگانی و اتاق بوشهر با صدور ۸۰ فقره کارت بازرگانی، بیشترین کارت را در فصل زمستان ۹۸ صادر کرده‌اند. همچنین در همین بازه زمانی اتاق یاسوج و سمنان کمترین کارت بازرگانی را صادر کرده‌اند. در فصل چهارم سال گذشته، هر یک از این اتاق‌ها تنها یک کارت صادر کرده‌اند. بجنورد با صدور ۲ کارت، کرمان با صدور ۳ کارت، همدان با صدور ۴ کارت و دو اتاق رشت و قزوین نیز هر یک با صدور ۵ کارت بازرگانی، میزبان کمترین تجار جدید الورود بوده‌اند. در عین حال بیشترین رشد صدور کارت در زمستان ۹۸ نسبت به پاییز ۹۸ در اتاق‌های زنجان، خرم‌آباد، زاهدان، اراک و شیراز ثبت شده و بیشترین افت صدور کارت نیز در بجنورد، یاسوج، قزوین، بندرعباس و سنندج اتفاق افتاده است. در مجموع کارت‌های صادر شده در سال گذشته از سوی اتاق‌های تهران با ۲ هزار و ۵۸۶ فقره، مشهد با ۶۴۰ فقره، اصفهان با ۴۴۹ فقره، تبریز با ۳۸۰ فقره و شیراز با ۲۵۴ فقره، بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین کمترین تعداد کارت‌ها از سوی اتاق یاسوج (۱۷ فقره)، اتاق بجنورد (۳۶ فقره)، اتاق آبادان (۵۳ فقره)، ایلام (۵۹ فقره) و خرم‌آباد (۶۴ فقره) صادر شده است. بیشترین رشد صدور کارت‌های بازرگانی در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ نیز در اتاق‌های کاشان (۱/ ۷۳ درصد)، شهرکرد (۷۳ درصد)، بوشهر (۹/ ۲۹ درصد)، قزوین (۶/ ۲۸ درصد) و سنندج (۳/ ۱۹ درصد) اتفاق افتاده و بیشترین افت مربوط به صدور کارت از اتاق‌های زنجان (منفی ۲/ ۳۶درصد)، خرمشهر (منفی ۴/ ۳۲درصد)، اهواز (منفی ۳/ ۲۸ درصد)، ارومیه (منفی ۳/ ۲۷درصد) و بندرعباس (منفی ۳/ ۲۶ درصد) است.
تمدید کارت‌ها
آمار وزارت صمت از تمدید کارت‌های بازرگانی نشان می‌دهد در سال ۹۸ در مجموع ۲۱ هزار و ۸۱۵ فقره کارت تمدید شده است. این در حالی است که در سال ۹۷ تعداد کارت‌های بازرگانی تمدید شده به ۲۰ هزار و ۹۷ فقره می‌رسید. بنابراین تمدید کارت‌ها در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ رشد ۵/ ۸ درصدی را تجربه کرده است.
بیشترین تمدید کارت از سوی اتاق تهران، اصفهان، مشهد، تبریز و شیراز صورت گرفته است. به گونه‌ای که اتاق تهران در سال ۹۸ تعداد ۱۱ هزار و ۸۴ فقره کارت بازرگانی تمدید کرده است. همچنین هزار و ۷۶ کارت بازرگانی از سوی اتاق اصفهان و ۹۷۳ فقره کارت از سوی اتاق مشهد تمدید شده است. اتاق‌های تبریز و شیراز به ترتیب ۸۷۸ فقره و ۶۹۸ فقره کارت بازرگانی را تمدید کرده‌اند.
کارنامه اتاق‌های بازرگانی حاکی از آن است که اتاق‌های یاسوج، بجنورد، بیرجند، خرم‌آباد، ایلام و آبادان کمترین تعداد تمدید کارت بازرگانی را به ثبت رسانده‌اند. بر این اساس اتاق یاسوج طی یک سال تنها ۲۶ کارت بازرگانی تمدید کرده است. اتاق بجنورد ۴۸ کارت، اتاق بیرجند ۷۳ کارت، اتاق خرم‌آباد ۷۹ کارت و اتاق ایلام و آبادان هر یک ۱۱۴ کارت را تمدید کرده‌اند.
مقایسه تمدید کارت‌های بازرگانی در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ نشان می‌دهد بیشترین رشد تمدید کارت در اتاق سمنان محقق شده است. اتاق سمنان در سال گذشته نسبت به سال ۹۷ رشد ۳/ ۶۶ درصدی را در تمدید کارت بازرگانی ثبت کرده است. اتاق اراک رشد ۳/ ۵۴ درصدی، یزد رشد ۶/ ۴۳ درصدی، قزوین رشد ۳/ ۳۶ درصدی و خرم‌آباد رشد ۷/ ۳۱ درصدی را در تمدید کارت‌های بازرگانی در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ تجربه کرده‌اند.
از سوی دیگر بیشترین افت تمدید کارت نیز در اتاق‌های ایلام (منفی ۹/ ۵۲ درصد)، بجنورد (منفی ۵/ ۳۸ درصد)، زاهدان (منفی ۶/ ۳۶ درصد)، خرمشهر (منفی ۲/ ۳۳ درصد) و مشهد (منفی ۹/ ۲۵ درصد) صورت گرفته است.