کرونا بازار بزرگ صادرات ایران را بست. دیروز هیأت گذرگاه‌های مرزی عراق اعلام کرد که پنج مرز زمینی خود با ایران را به صورت موقت بسته است. بر این اساس، پنج مرز زمینی شلمچه، شیب، زرباطیه، منذریه و مندلی میان ایران و عراق بسته شده و صادرات ایران به این کشور متوقف شده است. گرچه عراق اعلام کرده است که فعلا تصمیم دارد که به مدت یک هفته این مرزها را تعطیل کند اما فعالان اقتصادی می‌گویند مشخص نیست که دیگر بتوان به سادگی بازار این کشور را برگرداند یا نه؟
مهدی کرمی‌پور، دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق در توصیف وضع فعالان اقتصادی بازار عراق به «شهروند» می‌گوید که یک جمله بگویم: «همه‌مان خانه‌نشین شدیم!»
او توضیح می‌دهد که ترکیه و عربستان با مدیریت یکپارچه و هماهنگ کرونا به ظاهر توانسته‌اند این بیماری را تحت کنترل درآورند و با رقابت شدیدی که آنها برای دستیابی به بازار عراق داشته‌اند و همچنین توقف صادرات ایران به عراق، آنها به سرعت جایگزین ایران می‌شوند، ضمن اینکه در این شرایط اردن هم صادراتش را به عراق افزایش داده است.
تجارت ایران و عراق ١٠ برابر تجارت با اروپا
حجم تجارت ایران و عراق بیشتر از ١٠ برابر تجارت ایران و تمام کشورهای اتحادیه اروپاست. ایران و عراق سالانه حدود ١٣میلیارد دلار تجارت دارند که از این میان دست بالای تجارت متعلق به ایران است و این کشور بیشتر به‌عنوان مشتری ایران به شمار می‌آید. براساس اعلام گمرک سال گذشته حجم تجارت ایران و عراق از ٩میلیارد دلار عبور کرده است.
با وجود این و درشرایطی که عراق می‌توانست یکی از بزرگ‌ترین ناجیان تجارت ایران از تحریم باشد، کرونا آخرین امیدهای اقتصاد تحریم‌زده را از بین برد و صادرکنندگان ایرانی را خانه‌نشین کرده است.
بر اساس اعلام هیأت گذرگاه‌های مرزی عراق، این کشور پنج مرز زمینی خود با ایران را به صورت موقت از امروز تا یک هفته بست. براساس این گزارش، درحال حاضر فقط مرز کردستان باز است که البته با ترافیک سنگین کامیون‌ها همراه است و به گفته فعالان اقتصادی صادرات ایران به عراق هم فعلا ممنوع شده و عبور کامیون‌ها برای تحویل محموله‌های سفارش قبلی و واردات ایران فعال است.
واردات کالا مختل نشده است
این موضوع درحالی رخ می‌دهد که خبر اعلام بسته‌شدن مرزهای کشورهای همسایه روی ایران نه فقط صادرات ایران را مختل کرد بلکه نگرانی‌هایی برای واردات کالا به ایران وجود دارد. البته روح‌الله لطیفی، سخنگوی گمرک ایران به ایلنا گفته است که نگرانی جدی برای واردات کالا به ایران وجود ندارد.
او توضیح داده است: «×بیشتر تجارت کشور از طریق دریا انجام می‌شود، به‌علاوه اینکه هم‌اکنون ۱۳ مرز زمینی کشور باز و تجارت فرامرزی درحال انجام است.» لطیفی تأکید کرده است که بیشتر تجارت کشور از طریق دریا صورت می‌گیرد و نگرانی زیادی در این زمینه وجود ندارد .
لطیفی گفت: «جدا از این، اکثر مرزهای دریایی کشور باز و مبادلات تجاری برقرار است. برای مسیرهای دورتر چه در دریای خزر به روسیه و کشورهای آسیای میانه و چه در جنوب برای کشورهای دورتر مثل شرق آسیا، اروپا و حتی آمریکای لاتین مشکلی در مرزهای آبی وجود ندارد.»
او تأکید کرده است: «مرزهای افغانستان اعم از مسافری و تجاری به‌طور کامل باز است، در ضمن مشکل خاصی در سایر مرزها غیر از ترکیه وجود ندارد. همچنین مرزهای اقلیم کردستان عراق همچنان باز و کالای ایرانی صادر می‌شود.»
اعتماد ازدست‌رفته عراقی‌ها به مواد غذایی ایران
با این حال، مهدی کرمی‌پور، دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق به «شهروند» می‌گوید که مرزهای غربی به جز اقلیم کردستان بسته است و صادرات کالا به عراق منتفی شده است. او درباره بسته‌های حمایتی دولت برای تولیدکنندگان در شرایط پیش‌آمده می‌گوید که این بسته‌ها کمک خاصی برای برگرداندن بازار ایران نمی‌کند و بیشتر مربوط به تعویق مالیات، بدهی‌های بانکی و بیمه‌ای است.
به گفته کرمی‌پور، حجم بزرگی از بازار ایران در عراق مربوط به صادرات مواد غذایی بوده است که با شیوع کرونا در ایران دیگر نمی‌توان به راحتی بازار مواد غذایی ایران را در عراق پس گرفت و ترکیه و عربستان در این بازار به راحتی جایگزین ایران می‌شوند.