در چند روز گذشته در میان بحبوحه خبرهای اقتصادی که در صدر آن‌ها تقدیم لایحه بودجه از طرف رییس جمهور به مجلس قرار داشت، انتشار نامه‌ای، خبر از ممنوعیت واردات ۱۷ محصول کشاورزی ایران به کشور عراق می‌داد، نکته‌ای که اهمیت بازار صادراتی جایگزین محصولات کشاورزی برای جلوگیری از ترافیک تولید و ضرر بیش از پیش کشاورزان را اهمیت می‌بخشد.
چرایی ممنوعیت واردات ۱۷ محصول کشاورزی ایران به عراق
«جمشید نفر»، رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران درباره ممنوعیت واردات ۱۷ محصول کشاورزی ایران به عراق به اقتصاد۲۴ چنین می‌گوید: من معتقدم علت این ممنوعیتی که عراقی ها ایجاد کردند به هیچ وجه خودکفایی در تولید این محصولات در داخل کشورشان نبوده است بلکه یک فضای ضد ایرانی به وجود آمده که دولتمردان و دیپلمات‌های کشور ما باید این فضا را به طور عاقلانه مدیریت کنند تا از این مسئله رها شویم و یکی از بزرگترین شرکای تجاری خود را امروز با ۱۷ قلم و فردا با تمام محصولات از دست ندهیم.
دستیابی به بازارهای کشاورزی دنیا کاری غیر ممکن نیست
«نفر»، صادرات محصولات کشاورزی و محصولات صنعتی را از یکدیگر متفاوت می‌داند و در اینباره چنین شرح می‌دهد: محصولات کشاورزی تولیدات محدودی دارند و با توجه به نیاز جهانی حتما بازار برای آن‌ها پیدا می‌شود و پیرامون کشور ما هم بازارهای خیلی خوبی هست و این هنر ماست که از این بازارها نهایت استفاده را کنیم چرا که تولید محصولات کشاورزی مانند تولید کالاهای صنعتی نیست که محدودیت چندانی برای کمیت تولید نداشته باشد و این نکته مهمی است که رقابت در فروش محصولات کشاورزی به سختی رقابت در فروش کالاهای صنعتی نیست.
او ادامه می‌دهد: در بخش کشاورزی با توجه به آمارهایی که از طریق سازمان‌های بین المللی مثل فائو منتشر می‌شود ما در بعضی از مواد کشاورزی دچار کمبود هستیم و خوشبختانه با وجود پیمان اوراسیا و کشورهای همسایه جایگزین کردن این کالاها خیلی مشکل نیست به شرط اینکه برنامه داشته باشیم.
رییس کمیسیون صادرات اتاق بازگانی بخش مهم از توسعه صادرات را به عهده سکانداران کشتی دیپلماسی می‌داند و می گوید: امیدوارم که پیش از همه مسئولان دیپلماسی کشور بتوانند بحران ایران با کشورهای دیگر را به خوبی مدیریت کنند و بعد از آن هم این بخش اقتصادی کشور است که باید وارد شود و بتواند در تولید و صادرات محصولات کشاورزی ابتکار عمل به خرج دهد.
دلارهای نفتی؛ حجابی بر اهمیت صادرات
عدم موفقیت ایران در صادرات درست محصولات کشاورزی نکته دیگری است که «نفر» درباره آن می‌گوید: فکر می‌کنم اگر در صادرات به طور کلی موفق نبودیم به این مسئله برمی‌گردد که نقش و اهمیت صادرات و صادرکننده در اقتصاد کشور نادیده گرفته شده و این نبود اولویت صادرات به جهت اقتصاد نفتی است که تا به امروز داشتیم که مانند پرده‌ای مانع شده است تا ما اهمیت نقش صادرات را در اقتصاد کشور ببینیم.
از نظر رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی، توسعه صادرات مسئله‌ای نیست که با فعالیت‌های یک بخش میسر شود و همکاری دیگر دستگاه‌ها را نیاز نداشته باشد. «من فکر می‌کنم که در رابطه با توسعه صادرات دو بخش مهم هستند که وظایف مهمی به عهده دارند؛ یک بخش دیپلماسی تجاری ماست که عهده‌داران آن دیپلمات‌ها و سفیران کشور هستند که روابط خوبی را با کشورهای هدف صادراتی ما ایجاد کنند و از طرف دیگر مشکلات در رفت و آمدها به کشورهای دیگر را هموار کنند».
او ادامه می‌دهد: بخش اقتصادی کشور بخش دومی است که باید وارد شود و وظیفه دارد که اگر محصولی از نظر استاندارد کالای صادراتی و یا از نظر قیمت و رقابتی بودن مشکلاتی دارد، آن را در حوزه تخصصی آن محصول آسیب شناسی و چالش‌ها را پیدا و برای رفع این چالش‌ها تلاش کند.
سرمایه صندوق حمایت از صادرات تنها ۱۰۰ میلیون دلار
نقش صادرات در روند توسعه اقتصاد یک کشور نکته‌ای است که «نفر» بر آن تاکید بسیار دارد. او در اینباره از دوره‌ای از مدیریت کشور صحبت می‌کند که امکان حمایت از صادرات وجود داشته اما چنین اتفاق نیفتاده است. «در یک دوره هشت ساله درآمد نفتی کشور بالای ۵۰۰ میلیارد دلار بوده است و امکانات زیادی برای حمایت از صادرات و توسعه کمی و کیفی آن وجود داشته است اما امروز صندوق ضمانت صادرات کشور تنها ۱۰۰ میلیون دلار سرمایه دارد در صورتی که در همان دوره هشت ساله یک میلیارد و دو میلیارد دادن اصلا کار مهم نبود ولی چون تفکرات مدیریتی در کشور ما و اصلا ساختار اقتصادی کشور ساختاری صادراتی نیست و بیشتر تفکر بر این پایه استوار است که کالای خوب باید در داخل مصرف شود و نه برای صادرات، لذا بسیاری از فرصت‌های صادراتی هم از بین رفت و این در حالی است که رویکرد کلی در دنیا بالعکس ماست و این صادرات است که اولویت کالای درجه یک را دارا و صادرات آن در راس امور است».
رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی ادامه می‌دهد: در چند روز گشته از صادرکنندگان کرمان که عمدتا در بخش کشاورزی هستند تجلیل شد و در آنجا آقای مدرس خیابانی قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز در این برنامه حضور داشت. در این برنامه صادرکنندگان از نظام برگشت ارز گله می‌کردند که حتی اخیرا یکی از مشکلات سرمربی استقلال هم به همین علت بوده است و متاسفانه چون کسانی که بخشنامه صادر می کنند، تا امروز یک دلار کار صادراتی نکردند و مشکلات این کار را نمی‌شناسند مصر هستند که این سیستم باید ادامه داشته باشد و به خاطر همین اصرار، امروز بسیاری از صادرکنندگان دارای اهلیت کشور ما از صحنه صادرات خارج شده‌اند.
نفر در ادامه بیان می‌کند: آقای مدرس خیابانی در آن جلسه در پاسخ به اعتراض صادرکنندگان گفتند که تا قبل از مشکلات تحریم‌‌ها کسی به صادرکنندگان کاری نداشت و این نکته را به عنوان مزیت می‌دیدند اما من این مسئله را نه به عنوان یک مزیت که به عنوان یک نقطه ضعف می‌بینم و این نکته را به ایشان گوشزد کردم که چرا با صادرکنندگان کاری نداشتید، وقتی که وظیفه شما ایجاب می‌کند نظارت برکار صادرکنندگان داشته باشید.
او همچنین بیان می‌کند: اگر ارز صادراتی یک ارزش است و ضد ارزش نیست شما باید به ارز صادراتی توجه می کردید و باید را آن موقع که پول و امکانات داشتید ۱۰ درصد از ارز حاصل از صادرات را بیشتر می‌خریدید که صادرات در زمانی که ممکن بود گسترش پیدا می کرد و نه امروز که محدودیت‌های بسیار دارد.
منبع: اقتصاد24