پیش‌نیازهای توسعه صادرات خرما
- توضیحات
کشور ما با تولید سالانه حدود یک میلیون و ۲۰۰هزار تن خرما، دومین تولیدکننده این محصول پس از مصر است و استان بوشهر با دارا بودن تقریبی ۶میلیون اصله نخل و تولید سالانه حدود ۱۵۰هزار تن خرما در سطح کشور، دومین استان تولیدکننده این محصول است که تقریبا حدود ۲۰درصد آن به خارج از کشور صادر می‌شود و عمده‌ترین بازارهای هدف خرمای استان، کشورهای حوزه خلیج‌فارس، اوراسیا و جنوب شرقی آسیا است.مشکل عمده‌ای که دامنگیر این محصول با ارزش غذایی بالاشده، عدم تقاضای کافی در داخل نسبت به میزان تولید آن است و این موضوع ضرورت صادرات را نمایان‌تر می‌کند، صادراتی که اقتصاد نخل به آن وابسته است. مشکلات عمده‌ای این محصول استراتژیک، صادرات‌گرا و پراهمیت استان را تهدید می‌کند و انجام بهینه این ماموریت را با سختی‌هایی مواجه کرده است.
در این میان توجه به نکات زیر ضروری است: ۱- اهتمام جدی در آموزش فعالان این حوزه در زمینه بازاریابی حرفه‌ای بین‌المللی: با توجه به همجوار بودن بوشهر با بازارهای کشورهای حوزه خلیج‌فارس (بازاری که همواره یک مزیت ممتاز برای تولیدکنندگان این محصول محسوب می‌شود)، بازاریابی حرفه‌ای بین‌المللی اهمیتی دوچندان می‌یابد. ۲- در زمینه کیفیت بسته‌بندی که همواره نقطه ضعف مشهود این محصول بوده، باید تغییراتی بنیادین صورت پذیرد؛ چراکه بی‌توجهی به آن تاکنون خسارات فراوانی را به خرما در بازارهای هدف –به‌دلیل توجه ویژه دیگر رقبا به این مقوله- وارد کرده است، بنابراین شایسته است براساس استانداردهای جهانی، الزامات بهداشتی و مطابق با سلیقه و فرهنگ بازارهای هدف، بسته‌بندی ویژه این محصول طراحی و تولید شود. تاکید می‌شود که بیشترین خسارت را در بازارهای هدف، نبود این شاخص در سطح مطلوب زده وگرنه طعم و نوع خرمای ایران مثال‌زدنی است. ۳- از دیگر موضوعاتی که باعث بالا بردن تنوع محصولات صادراتی ما – که خود از دلایل عمده تثبیت و توسعه بازارهای هدف هر محصولی است- می‌شود، توجه و توسعه صنایع تبدیلی و فرآوری خرما است که قطعا اهمیت آن در تصاحب بازارهای جدید این محصول استراتژیک و حفظ بازارهای فعلی، بر کسی پوشیده نیست. ۴- از دیگر مواردی که تضمین‌کننده حفظ کیفیت محصول خرما و جایگاه آن در میان مصرف‌کنندگان داخلی و خارجی می‌شود، تشکیل کمیته نظارت، مرکب از اداره کل استاندارد، سازمان غذا و دارو، سازمان صنعت، معدن و تجارت و اتاق بازرگانی است که بر فرآیند تولید و صادرات خرما نظارتی مطلوب داشته و با صدور شناسنامه محصول تولیدی هویت‌بخشی به این محصول را با هدف دوام و ثبات آن در بازارهای هدف مدنظر قرار دهد. همچنین استفاده از شیره صنعتی نبات که بدون پروانه بهره‌برداری تولید و برای براق کردن خرما و محافظت از بافت آن به‌کار می‌رود نیز از موجبات تهدید تجارت داخلی و خارجی این محصول در درازمدت خواهد بود. ۵- اصلاح شیوه آبیاری و همچنین طرح جایگزینی نخیلات فرسوده از دیگر اقداماتی است که باید با شتاب بیشتری انجام پذیرد. امروزه با توجه به حضور رقبای قدرتمند در حوزه خرما، ضروری است از تمام ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بی‌نظیر استانی و کشوری برای تثبیت و توسعه بازارهای این محصول استفاده کرد و کمترین ساده‌انگاری در این زمینه، هزینه‌های زیادی را برای اقتصاد نخل در بازارهای هدف ما پدید می‌آورد که جبران آن در پاره‌ای اوقات، ممکن نیست.