بررسیها نشان میدهد اسکناس آمریکایی بعد از چند هفته نوسان در یک محدوده مشخص قیمتی، از دیروز تغییر جهت داده و یک پله قیمتی دیگر پایین آمده است. برخی کاهش قیمت دلار را نتیجه تغییر تاکتیک ارزی سیاستگذار عنوان میکنند. اظهارات اخیر رییس بانک مرکزی مبنی بر ورود به بازار و به دست گرفتن قیمتگذاری دلار بازار آزاد از جمله این تاکتیکهاست. در این بین افزایش عرضه ارز در مرکز مبادله از سوی شرکتهای صادراتی و پتروشیمی نیز یکی دیگر از عوامل ریزش دلار در بازار عنوان شده است. هرچند عوامل یادشده به فریز قیمتی دلار در چند وقت اخیر کمک کرده است، با این حال به نظر میرسد نقش اخبار سیاسی در جهتدهی به بازار همچنان پررنگتر است. اما تغییر رویکرد سیاستگذاری ارزی بانک مرکزی به چه معناست؟ کارشناسان در پاسخ به این پرسش به نقش محوری تغییرات نرخ ارز در شکلدهی به انتظارات تورمی اشاره کرده و میگویند سیاستگذار با این رویکرد به دنبال یافتن راهی برای مهار تورم در سال جاری است. اما آیا تیر سیاستی بانک مرکزی برای این منظور به هدف برخورد میکند؟
معاملات هفته گذشته بازار ارز شاهد بازدهی منفی بازار ارز بود بهطوری که اسکناس آمریکایی به نوسان خود در یک محدوده قیمتی مشخص ادامه داد و از کانال قیمتی ۵۳ هزار تومانی فراتر نرفت.
در معاملات این هفته نیز بازار ارز نشان داده که تمایلی برای صعود ندارد و عمدتا در مسیر کاهش قیمت حرکت میکند. بررسیها نشان میدهد که اسکناس آمریکایی در معاملات دیروز یک پله قیمتی دیگر پایین رفت و حتی نرخ ۵۱ هزار تومانی را هم به خود دید. هرچند در معاملات بعدازظهر شاهد بازگشت دلار به کانال ۵۲ هزار تومانی بودیم با این حال به نظر میرسد بازار ارز آماده ریزش دوباره قیمت دلار است.
بازار ارز در حالی روزهای آرامی را از سر میگذراند که برخی سیاستهای اخیر بانک مرکزی را در این موضوع دخیل میدانند. برای مثال رییس بانک مرکزی در اظهارات اخیر خود از نقشآفرینی بیشتر نهاد متبوعش در زمینه مدیریت نرخ ارز خبر داده است. وی در همین راستا گفت «بانک مرکزی مستقیما وارد بازار میشود و روند قیمتگذاری بازار آزاد را در دست میگیرد». اقدامات ارزی بانک مرکزی اما محدود به این مساله نیست و این نهاد همچنین از نظارت بر روند تامین و تخصیص ارز واردات نیز خبر داده است.
کارشناسان بر این باورند که سیاستگذار با این اقدامات در تلاش است جلوی نوسانات شدید قیمت ارز را بگیرد. بازارساز با تاکتیک جدید ارزی خود در حقیقت به دنبال اثرگذاری بر انتظارات تورمی به عنوان یکی از اهرمهای اصلی مهار تورم در اقتصاد است.
گزارش اخیر مرکز پژوهشهای مجلس در این رابطه نیز بر این موضوع صحه گذاشته که سیاستگذار از مسیر کنترل نرخ ارز میتواند بر انتظارات تورمی تاثیر مثبت بگذارد و تورم را کنترل کند. طبق بررسیهای بازوی پژوهشی مجلس، چون نرخ ارز به صورت تاریخی لنگر انتظارات تورمی در اقتصاد ایران است، نقش محوری در شکلدهی به انتظارات تورمی دارد که خود منجر به تغییرات نرخ تورم در کوتاهمدت میشود.
بر این اساس میتوان گفت سیاستگذار در تلاش است از مسیر کنترل انتظارات تورمی در سایه مدیریت نرخ ارز راهی برای مهار تورم بیابد. براین اساس فریز قیمت دلار در چند وقت اخیر را میتوان تا حدی نتیجه تغییر رویکردهای سیاستگذاری بانک مرکزی بدانیم.
با این حال کارشناسان همچنان بر نقش عوامل سیاسی در آرامش این روزهای بازار ارز تاکید میکنند. برای مثال تقویت روابط سیاسی ایران و عربستان یکی از تحولات مثبت سیاسی در چند وقت اخیر است که بر روند خرید و فروشهای بازار تاثیر مثبت گذاشته است. هرچند برخی میگویند که بازار پیش از سال جاری خبرهای مربوط به روابط ایران و عربستان را پیشخور کرده و تن به ریزش قیمتی در سایه آن داده است با این حال برخی همچنان از نقش مثبت آن بر روند معاملات بازار ارز سخن میگویند.
در هر صورت به نظر میرسد بازار این روزها در فاز استراحت به سر میبرد و هیچ نشانهای برای صعود دوباره آن دیده نمیشود. با این حال کارشناسان همچنان نسبت به کسری بودجه دولت و احتمال خلق پول نگران هستند موضوعی که میتواند جهتگیری بازار به سمت صعود را تغییر دهد.