روحانی: تابآوری ایران در مواجهه با حوادث طبیعی باید افزایش یابد، از تکرار اشتباهات و کاستیها جلوگیری شود و ظرفیت مدیریت سیلاب در این اقلیم خشک و نیمهخشک به حداکثر برسد. مردم حق دارند پاسخهای علمی، معتبر و دقیق درباره ابعاد مختلف این سیلابها، میزان آمادگی کشور در مقابل سیلاب، شیوه مدیریت بحران، برآورد خسارات و شیوه جبران خسارات دریافت کنند.
پروندهی سیل سال ۹۸ از روزهای پایانی سال پیش شروع شد. از ۲۶ اسفند ۹۷ که باران در شهرهای شمالی شدت گرفت، در مازندران، گلستان و خراسان شمالی. باران باریدن گرفت و آنقدر بارید که در ۲۹ اسفند سیل گلستان به راه افتاد و چند روز بعد سیل به شیراز رسید و بعد راهش را کشید به لرستان و حالا هم مدتی است که در خوزستان جا خوش کرده و البته چند استان دیگر هم در خطر است. البته اینها بزرگترین سیلهای ۹۸ بود در حالیکه شرایط در ۲۲ استان ایران بحرانی اعلام شد؛ ۲۲ استان از ۳۱ استان ایران.
تشکیل «هیأت ویژه گزارش ملی سیلابها»
۲۶ روز از سال سیل در ایران گذشته آنطور که از خبرها به گوش میرسد، ماجرا هنوز هم ادامه دارد. همین موجب شد دیروز رئیسجمهور روحانی «هیأت ویژه گزارش ملی سیلابها» را به ریاست محمود نیلی احمدآبادی تشکیل دهد. ماجرایی که ریشه در بحرانهای قبلی دارد. رئیس جمهور اولین بار هیئت ویژه گزارش ملی را برای بررسی حادثه پلاسکو تشکیل داد؛ در سال ۹۵ که هدف از آن هم پیشگیری از وقوع حوادث مشابه بود. گزارش ملی پلاسکو همان زمان منتشر شد، هرچند که با بیمهری صداوسیما، برخی رسانههای بزرگ و بیتوجهی مدیریت شهری همراه بود، چه اینکه برخی آن را خلاف اهداف سیاسی خود دانستند. اما بنابر حکم رئیسجمهور، هیات ویژه گزارش ملی سیلابها موظف است در مدت شش ماه گزارش ملی را تهیه کند. در این حکم آمده است: «سیلاب پدیدهای طبیعی و اجتنابناپذیر است، اما کاهش خسارات و بهرهمندی از فواید مترتب بر سیلاب، تابع میزان آمادگیهای کشور است.
تابآوری ایران در مواجهه با حوادث طبیعی باید افزایش یابد، از تکرار اشتباهات و کاستیها جلوگیری شود و ظرفیت مدیریت سیلاب در این اقلیم خشک و نیمهخشک به حداکثر برسد. خساراتی که بر اثر جاری شدن سیلاب در استانهای مختلف بر مردم عزیز و شریف ایران وارد شده، احساسات و عواطف عمومی را برانگیخته است. مردم حق دارند پاسخهای علمی، معتبر و دقیق درباره ابعاد مختلف این سیلابها، میزان آمادگی کشور در مقابل سیلاب، شیوه مدیریت بحران، برآورد خسارات و شیوه جبران خسارات و اصلاحات ضروری برای افزایش آمادگی ملی در برابر سیلاب را دریافت کنند. بر این اساس به جنابعالی مأموریت میدهم تا ریاست «هیأت ویژه گزارش ملی سیلابها» با عضویت شخصیتهای علمی مستقل و خبره در تخصصهای مرتبط را به شرح زیر به عهده گرفته و ظرف مدت شش ماه «گزارش ملی» این رخداد را ارائه کنید».
بنابه دستور رئیس جمهور، این گزارش که به اطلاع عموم هم میرسد محورهای زیر را باید دربرداشته باشد:
خسارت ۳۵ تا ۴۰ هزار میلیارد تومانی سیل در کمتر از یک ماه
درحالی رئیسجمهور دیروز دستور تشکیل هیأت ویژه گزارش ملی سیلابها را داد که در یک ماه گذشته سیلها در ۲۲ استان ایران تا ۴۰ هزار میلیارد تومان خسارت به بارآوردهاند. علاوه بر اینکه متاسفانه و براساس آخرین گزارش پزشکی قانونی تاکنون ۷۶ نفر در سیلهای اخیر قربانی شدهاند.
کشاورزی؛ ۱۳ هزار میلیارد تومان
بیشترین میزان خسارت به بخش کشاورزی وارد است. براساس آنچه چند روز پیش محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی ایران نیز در صحن علنی مجلس گفت: «تاکنون ۱۳ هزار میلیارد تومان به بخش کشاورزی خسارت وارد شده». البته خسارت به بخش کشاورزی در خوزستان ادامه دارد؛ او گفت: «بیشترین خسارت مربوط به بخش زراعت، باغبانی، دام، زنبورداری و مرغداری است. ۶۰۰ واحد مرغداری و ۳ مرغداری مادر آسیب جدی دیدند و آسیب زیادی به مزارع پرورش ماهی وارد شده است».
عشایر؛ ۲۵۰ میلیارد تومان
براساس آنچه کرمعلی قندالی، رئیس سازمان امور عشایر در رابطه با میزان تلفات دام به باشگاه خبرنگاران جوان گفته است، حدود ۱۸ هزار رأس دام در سیل اخیر تلف شده است. او گفته: «بنابر مصوبه هیئت دولت قرار است به ازای هر رأس دام سبک ۵۰۰ هزار تومان کمک بلاعوض و ۵۰۰ هزار تومان تسهیلات قرضالحسنه و به ازای هر رأس دام سنگین ۳ میلیون تومان کمک بلاعوض و ۳ میلیون تومان تسهیلات در اختیار دامداران و عشایر برای جبران بخشی از خسارت وارده قرار گیرد».
چند روز پیش هم در جلسهای که به منظور بررسی موضوع بارندگیها و سیلابهای اخیر کشور با حضور مسئولان مربوطه و وزرای راه، کشاورزی، کشور و نیرو در مجلس شورای اسلامی تشکیل شد، وزیر کشور از خسارات ۳۰ تا ۳۵ هزار میلیارد تومانی یاد کرد و گفت: «۲۵ استان و بیش از ۴ هزار و ۴۰۰ روستا درگیر باران و سیلی بودند که در نوع خود بینظیر بود. خوزستان بالاترین و بیشترین حجم خسارت از سیلاب اخیر داشت. سیلبرهایی در حوضه کارون و دز که میتوانستند بین ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ مترمکعب بر ثانیه را از خود عبور دهند، در طی این سالها به دلیل تصرف بستر رودخانه و عدم لایروبی محدود شده بودند و در این شرایط با وجود انفجارهای عظیم در برخی کانالها و استفاده از ماشینآلات سنگین، توانستیم از ۳۰ تا ۴۰ درصد ظرفیت آنها استفاده کنیم».
جادهها؛ ۳۵۲۰ میلیارد تومان
بنابه آنچه محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی ایران اعلام کرده، تاکنون بیش از ۱۴ هزار کیلومتر از جادههای کشور در بیش از ۶۸ هزار نقطه آسیب دیدهاند. او گفته: «بیش از ۱۰هزار و ۹۰۰ ابنیه فنی شامل آب نما، پل و آبرو آسیب دیده که در این میان ۷۲۵ پل تخریب شده است و باقیمانده آنها آسیبهای کلی و جزئی داشتهاند». او همچنین اعلام کرد که خسارت مالی به جادههای ایران ۳ هزار و ۵۲۰ میلیارد تومان برآورد شده است. او تعداد واحدهای مسکونی تخریب شده را هم ۱۵۰ هزار واحد اعلام کرد.
تاسیسات آب و برق؛ ۲۱۰۰ میلیارد تومان
رضا اردکانیان، وزیر نیرو هم اعلام کرد که سیلاب هفتههای اخیر ۲۱۰۰ میلیارد تومان خسارت به تاسیسات آب و برق وارد کرده است: «برق ۲ هزار و ۳۵۲ روستا به علت سیلاب قطع شد اما اکنون تنها برق ۳۵ روستا به علت عدم دسترسی همچنان قطع است».
هیات ویژه گزارش ملی سیلابها کیستند؟
ردیف | نام و نام خانوادگی | سمت های اجرایی |
۱ | محمود نیلی احمدآبادی | استاد تمام مهندسی متالورژی و مواد دانشکده فنی دانشگاه تهران، رئیس سابق این دانشکده و رئیس دانشگاه تهران است. او فارغالتحصیل مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز در سال ۱۳۶۰ بوده و تحصیلات خود در مقطع کارشناسی ارشد را در دانشگاه صنعتی شریف در گرایش شناسایی و انتخاب مواد در سال ۱۳۶۷ و درمقطع دکتری در دانشگاه توهوکو ژاپن در سال ۱۳۷۳ به پایان رساندهاست. |
۲ | علیاکبر آقاکوچک |
استاد دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست دانشگاه تربیت مدرس است و فارغالتحصیل سازههای فولادی و سازههای دریایی از دانشگاه لندن. از سمتهای علمی و اجرایی او میتوان به برخی ازموارد اشاره کرد: دبیر علمی هفتمین کنفرانس ملی و دومین کنفرانس بینالمللی سازه و فولاد در سال ۹۵ دبیر علمی ششمین کنفرانس ملی سازه و فولاد در سال ۹۴ دبیر علمی پنجمین کنفرانس ملی و اولین کنفرانس بینالمللی سازه و فولاد در سال ۹۳ |
۳ | حسن احمدی | او عضو پیوسته فرهنگستان علوم و استاد بازنشسته دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران. او همچنین عضو تحریریهی دوفصلنامه پژوهشهای راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی است. |
۴ | علی اردلان | دانشیار، انستیتو تحقیقات بهداشتی، دانشگاه علوم پزشکی تهران و عضو هیات تحریریه فصلنامه سلامت و محیط زیست |
۵ | بهرام ثقفیان | عضو گروه تخصصی عمران دانشگاه آزاداسلامی. او درسال ۱۹۹۲، دکتری خود را در رشته مهندسی عمران – هیدرولوژی از دانشگاه ایالتی کلرادو و فوق دکتری خود را فاصله سالهای ۱۹۹۲ الی ۱۹۹۵ در رشته کاربرد GIS در شبیهسازی هیدرولوژیکی، پروژه مشترک آزمایشگاه محیط زیست و دانشگاه ایلینویز دریافت کرده است. از جمله مقالات مشترک او میتوان به ارزیابی مدلهای پیشبینی برای بارشهای سیلزا در شمال ایران و پیشیابی وضعیت بارشهای سیلزای اقلیم تغییریافته آینده در تهران اشاره کرد. |
۶ | هادی خانیکی | او از استادان سرشناس رشته ارتباطات و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی است. او در دوران ریاستجمهوری سیدمحمد خاتمی، مشاور رئیسجمهور در امور رسانه و مطبوعات، و سپس مشاور رئیسجمهور در امور فرهنگی بود. او سردبیر نشریه آیین و همچنین آیین گفتوگو بود که هر دو در سال ۱۳۹۰ توقیف شدند. |
۷ | محمدرضا ذوالفقاری | دانشیار رشته عمران- زلزله در دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی. |
۸ | حسین سراجزاده |
دانشیار گروه آموزشی جامعهشناسی دانشگاه خوارزمی. او در فاصله سالهای ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۷، دكترای جامعه شناسی خود را از دانشگاه اسكس (Essex) در انگلستان دریافت کرد. از حوزه های پژوهشی او میتوان به جامعهشناسی انحرافات اجتماعی، بررسی مسائل اجتماعی ایران، جامعه شناسی دین و روش تحقیق اشاره کرد. او هماکنون رییس انجمن جامعه شناسی ایران است. در سال ۹۴ هم به عنوان پژوهشگر برتر دانشگاه خوارزمی در زمینه اجرای طرح های پژوهشی علوم انسانی شناخته شد. |
۹ | محمود شفاعی بجستان | عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران است که در سال ۱۳۵۷، مدرك كارشناسیارشد خود را از دانشگاه پلیتكنیك تهران و دکترای خود را در سال ۱۳۶۸ در ایالتی كلرادو آمریكا دریافت کرد. از افتخارات او میتوان به برخی موارد اشاره کرد: استاد نمونه سال ۱۳۷۹ دانشگاه شهید چمران اهواز، استاد نمونه كشوری در سال ۱۳۸۱، وزارت فرهنگ و آموزش عالی، بهترین محقق هیدرولیك ایران در سال ۱۳۸۲، انجمن هیدرولیك ایران. |
۱۰ | محمدمهدی عزیزی |
عضو هیأت علمی و استاد تمام دانشگاه تهران که در سال ۱۳۹۷ ریاست هیئت داوران گروه تخصصی هنر جشنواره دانشجوی نمونه کشوری را به عهده داشته است. او در بهمن ۱۳۹۵ هم دبیر مجموعه نشستهای بازخوانی پژوهشهای شهر و توسعه بود. از جمله کتابهای آن میتوان به این موارد اشاره کرد: «آمادهسازی زمین شهری در ایران» و «تراکم در شهرسازی اصول و معیارهای تعیین تراکم شهری». |
۱۱ | بهلول علیجانی | استاد جغرافیای طبیعی (اقلیمشناسی) دانشگاه خوارزمی تهران و بنیانگذار اقلیمشناسی سینوپتیک در ایران است. او استاد نمونه دانشگاه خوارزمی در سال ۱۳۷۱، استاد نمونه کشوری در سال ۱۳۸۴ و پژوهشگر برتر کشور در سال ۱۳۹۶ است. در اسفند سال ۱۳۹۱ مراسم نکوداشت او از سوی خانه جغرافیا و خانه اندیشمندان علوم انسانی در تهران برگزار و از او تقدیر شد. |
۱۲ | محمد فاضلی | جامعهشناس ایرانی، استادیار دانشگاه شهیدبهشتی، مشاور وزیر نیرو و رئیس مرکز امور اجتماعی منابع آب و انرژی است. او از ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ معاون پژوهشی مرکز بررسیهای استراتژیک و مدیر شبکه مطالعات سیاستگذاری عمومی بود. پژوهشهای او عمدتاً درباره جامعهشناسی علم، جامعهشناسی شهری و جامعهشناسی سیاسی است. در پی حادثه پلاسکو، فاضلی خواستار تهیه گزارش ملی پلاسکو شد و یکی از اعضای این هیئت هم بود. |
۱۳ | سید فرشاد فاطمی | عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی شریف است که در سال ۱۳۸۸دكترای اقتصاد خود را از دانشگاه كالج لندن (University College London) دریافت کرد. از زمینههای مورد علاقه تحقیقاتی او اقتصاد خرد، سازماندهی صنعتی و نظریه بازی است. |
۱۴ | سیدمصطفی محقق داماد | مجتهد، حقوقدان، عضو پیوسته و رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم ایران، عضو هیئت امنای سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و استاد حوزه و دانشگاه است. او دانش آموخته حوزه علمیه قم، دانشگاه تهران و دانشگاه کاتولیک لوون است، استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی و دانشگاه شهید مطهری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی است و بیش از ده سال مدیریت گروه حقوق دانشگاه تربیت مدرس را به عهده داشت. |
۱۵ | سیدباقر مرتضوی |
عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس و استاد مهندسی بهداشت حرفهای است. از علایق پژوهشی او می توان به ایمنی صنعتی، بهداشت محیط و محیط زیست و همچنین عوامل شیمیایی و محیط زیست اشاره کرد. |
۱۶ | سعید مرید | عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس است که دکترای خود را در رشته مدیریت منابع آب از کشور هندوستان دریافت کرد. از علایق پژوهشی او می توان به افزایش بهرهوری در سیستمهای منابع آبی درشرایط تنشهای آبی؛ خشکسالی وتغییر اقلیم و ارزیابی دادههای جهانی و مدلسازی حوضههای فرامرزی اشاره کرد. |
۱۷ | علینقی مشایخی |
استاد دانشگاه صنعتی شریف و دانشآموخته دوره دکترای مدیریت دانشگاه امآیتی است. او در سال ۱۳۷۸ با کمک وزارت صنایع و سازمان برنامه دانشکده مدیریت دانشگاه صنعتی شریف را تأسیس کرد و همچنین در شهریور ۱۳۸۶ طی حکمی از سوی مهندس نجابت، مدیر عامل پتروشیمی، به مدیریت عامل شرکت راهبران پتروشیمی منصوب شد. او همچنین عضو هیئت مدیره شرکت کیسون است. او همچنین عضو و رئیس سابق انجمن بینالمللی دینامیکهای سیستم است که مرکز آن در آمریکاست. |
۱۸ | سیده فاطمه مقیمی | او کارآفرین ایرانی، اولین پرزیدنت سازمان جهانی تبلیغات IAA در ایران، عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی و صنعت و معدن تهران است. مقیمی دارای مدرک لیسانس مدیریت بازرگانی و راه و ساختمان، فوق لیسانس مدیریت بازرگانی گرایش تحول، دکترای (DBA) مارکتینگ و دکتری تخصصی کارآفرینی بینالملل است. او در سال ۲۰۱۲ از سوی بانک توسعه اسلامی ( IDB) به عنوان کارآفرین برتر جهان اسلام برگزیده شد و در سال ۲۰۱۶ عنوان نخست کارآفرین برتر زن را در کنفدراسیون اتاقهای بازرگانی و صنعت آسیا و اقیانوسیه (CACCI) از آن خود کرد. |
۱۹ | رضا مکنون | عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی امیر کبیر است که دکترای خود را در رشته مهندسی منابع آب از دانشگاه واشنگتن دریافت کرده است. |
۲۰ | شروین ملکی |
عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی شریف است که دکتری خود را از دانشگاه ایالتی نیومکزیکو، ایالات متحده آمریکا دریافت کرده و طراحی لرزهای ساختمانها و پلها، ایزولاسیون لرزه ای، اتصالات فولادی، تحلیلهای رایانهای از زمینههای تحقیقاتی مورد نظر اوست. |
۲۱ | مهدی هداوند | عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در گروه آموزشی حقوق عمومی و بینالملل است. از جمله پروژه های تحقیقاتی او می توان به تدوین حقوق هنری منشور حقوق شهروندی اشاره کرد. |