عبدالناصر همتی با حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما علاوه‌بر گله‌مندی از عملکرد صادرکنندگان در سامانه نیما، به تشریح سیاست‌ها و برنامه‌های بانک مرکزی در ماه‌های اخیر پرداخت که می‌توان آنها را به ۹ وعده دسته‌بندی کرد.
وعده نخست: ایجاد بازار متشکل ارزی
به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، همتی در ابتدای گفت‌و‌گو بر ضرورت وجود یک بازار متشکل تاکید کرد، او پیش‌تر نیز در صفحه اینستاگرامی، بر وجود این بازار تاکید کرده بود. وی در ادامه افزود: در بخشنامه جدید به صادرکنندگان این اجازه را دادیم که بخشی از ارز حاصل از صادرات را در سامانه سنا به صرافی‌ها عرضه کنند و ما نیز حتما باید بازار متشکل ارزی شبیه به بورس داشته باشیم، یعنی این مهم به‌صورت معاملات آنی و نه معاملات آتی خواهد بود و بانک مرکزی نیز به‌عنوان بازیگردان اصلی در این بازار حضور دارد و تمام ورودی‌ها و خروجی‌های ارز و کشف قیمت نیز در این بازار انجام می‌شود و این امر بستر پلت‌فرمی برای سامانه نیما است و به‌تدریج حواله نیز به این بازار وارد خواهد شد.رئیس‌کل بانک مرکزی درباره زمان‌بندی اجرای بازار متشکل ارزی اظهار کرد: در حال حاضر مشغول بررسی همه‌جانبه موضوع هستیم و بهتر است در شرایط فعلی، زمان خاصی را در این باره اعلام نکنیم، اما هدف ما یا همان متشکل کردن بازار ارز کاملا مشخص است.
وعده دوم: تضمین سپرده‌های ارزی
همتی با اشاره به مشکلاتی که قبلا در مورد سپرده‌گذاران ارزی پیش آمده بود، افزود: متاسفانه سپرده‌های ارزی در کشور ما با سابقه ذهنی خوبی همراه نبوده و در گذشته افرادی که نسبت به سپرده‌گذاری ارزی اقدام کردند، معادل ریالی آن را دریافت کرده بودند، اما در حال حاضر تضمین بانک مرکزی در این باره وجود دارد و سپرده‌گذاران ارزی هم سپرده و هم سود آن را به شکل ارزی و به‌صورت نقد دریافت می‌کنند.
انتقاد از عملکرد صادرکنندگان
عالی‌ترین مقام بانک مرکزی در پاسخ به انتقادات طرح شده ازسوی برخی صادرکنندگان درخصوص بخشنامه اخیر بانک مرکزی عنوان کرد: ما نیز از عملکرد صادرکنندگان رضایت نداریم. از ابتدای سال تاکنون، صادرات غیرنفتی ۲۷ میلیارد دلار بوده و طبق قانون صادرکنندگان باید همه این مبلغ را به سامانه نیما می‌آوردند، اما تنها کمتر از ۷ میلیارد دلار از این رقم را به سامانه نیما عرضه کرده‌اند؛ بنابراین این بانک مرکزی است که از صادرکنندگان گله‌مند است.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: بسیاری از استانداران و صادرکنندگان خرد نزد ما آمدند و جلسات متعددی با آنها داشتیم و ما نیز در راستای کمک به این صادرکنندگان اعلام کردیم کسانی که زیر یک میلیون یورو صادرات دارند از آمدن به سامانه نیما معافند و حدود ۶هزار شخصیت حقوقی و حقیقی به این ترتیب از حضور در سامانه نیما معاف شدند و می‌توانند ارز خود را در سامانه سنا به صرافی‌ها به شکل اسکناس عرضه کنند؛ یا با آن واردات انجام دهند یا در اختیار افرادی قرار دهند که برای واردات ثبت‌سفارش کرده‌اند. صادرکنندگانی که بین یک تا ۳ میلیون یورو صادرات دارند نیز ضمن اینکه یک میلیون یوروی آن از حضور در نیما معاف است، تنها لازم است ۵۰ درصد مابه‌التفاوت را به سامانه نیما بیاورند. صادرکنندگانی که حجم صادرات آنها بین ۳ تا ۱۰میلیون یورو است نیز ۷۰ درصد ارزشان را باید در سامانه نیما عرضه کنند، یک میلیون یوروی آن نیز که مانند گرو‌ه‌های دیگر معاف است و باقی‌مانده آن نیز می‌تواند صرف واردات شود یا در اختیار واردکنندگان قرار گیرد.
وعده سوم: توافق بر قراردادهای نفتی
همتی در پاسخ به سوالی درباره صادرات نفتی کشور نیز گفت: در حال حاضر دو گروه از سوی بانک مرکزی در دو کشور از هشت کشوری که قرار است خریدار نفت ما باشند مشغول مذاکره بر سر نحوه اجرای قراردادها هستند و با دو کشور دیگر نیز توافقات انجام شده است؛ تصور می‌کنیم در یکی، دو هفته آینده با همه این کشورها به توافق دست یابیم. ما پیش‌بینی‌های لازم را انجام داده‌ایم و لازم است از تلاش‌های وزیر نفت و همکارانشان به دلیل کمک و همکاری مناسب با بانک مرکزی تشکر کنم.
وعده چهارم: کنترل تورم
دکتر همتی در پاسخ به این سوال که آیا شیب تورمی موجود ادامه خواهد داشت، گفت: یقینا این‌طور نخواهد بود. البته من متاسف هستم که فشارهای فعلی بر جامعه وارد شده است، اما این موضوع یکی از دغدغه‌های جدی دولت است و ما در تلاشیم از حجم این فشارها کم کنیم. بالاخره شوک ارزی که در ماه‌های گذشته به اقتصاد وارد شد و در واقع شوک منفی طرف عرضه بود، اثر خود را بر قیمت‌ها داشت و اگر آمارها را ببینید از تیر تا شهریور ماه، شاهد سیر صعودی تورم ماهانه نقطه‌به‌نقطه بودیم، اما خوشبختانه در مهرماه شاهد کاهش آن بودیم. او افزود: در واقع سیاست دولت و بانک مرکزی نیز کاهش شتاب تورم و سپس کاهش تورم است.
وعده پنجم: کنترل نقدینگی
همتی درباره حجم نقدینگی در اقتصاد کشور نیز گفت: رشد نقدینگی ما در حال حاضر نسبت به میانگین پنج سال گذشته تفاوتی نکرده و در حدود همان ۲۰ درصد است. در واقع از ابتدای سال تا شهریورماه نقدینگی ۱/ ۹ درصد رشد کرده است و سرعت افزایش نقدینگی نیز اصلا بالا نیست. ما بانک‌ها را کنترل کرده و بدانید که هیچ کاری را در بازار پول بدون سیاست مشخص انجام نمی‌دهیم.
وعده ششم: عملیات بازار باز در تنظیم نرخ سود
همتی درخصوص اختیاراتی که از سوی سران سه قوه به بانک مرکزی تفویض شده است، گفت: اختیار خوب دیگری که اخیرا از سوی سران سه قوه با تایید مقام معظم رهبری گرفتیم امکان عملیات بازار باز از طرف بانک مرکزی بود و انشالله از سال آینده ما وارد خرید و فروش اوراق خواهیم شد و از این طریق نرخ سود را تنظیم خواهیم کرد. رئیس‌کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: اگر بانکی بخواهد به تخطی از نرخ سود اصرار کند، فکری به حال آن بانک خواهیم کرد. البته بانک‌های ما همگی مجوز بانک مرکزی دارند و مردم خیالشان راحت باشد، همه سپرده‌گذاران مورد حمایت خواهند بود.
وعده هفتم: تشویق بانک‌های خوب و تنبیه بانک‌های بد
رئیس شورای پول و اعتبار با بیان اینکه اصلاحات نظام بانکی بر مبنای کنترل دقیق بانک مرکزی صورت خواهد گرفت، افزود: بانک خوب و بد از طریق اضافه‌برداشت کنترل می‌شود و وقتی که با بانک‌های بد برخورد کردیم باقی بانک‌ها متوجه جدیت ما خواهند شد. بانک‌ها در برخی از فعالیت‌هایشان خوب عمل می‌کنند و در برخی دیگر از فعالیت‌هایشان، عملکرد مناسبی ندارند و می‌دانم که مردم در دریافت خدمات از بانک‌ها با مشکلاتی مواجه‌اند که این مشکلات به‌تدریج برطرف خواهند شد.
وعده هشتم: آغاز اصلاح نظام بانکی
همتی با تاکید بر ضرورت اصلاح نظام بانکی گفت: اولین گام برای اصلاح نظام بانکی، اصلاح ناترازی بانک‌هاست. ناترازی برخی از بانک‌ها قابل دوام نیست و منجر به اضافه‌برداشت می‌شود؛ آنها را در اولویت قرار خواهیم داد که اصلاح کنیم. به گفته رئیس‌کل بانک مرکزی در حال حاضر تدبیری صورت گرفته است که بار تسهیلات تکلیفی به نظام بانکی کمتر شود و بانک‌ها نیز کمتر انتظار استقراض از بانک مرکزی داشته باشند.
رئیس شورای پول و اعتبار خاطرنشان کرد: آنچه که در حال حاضر پایه پولی را زیاد می‌کند، اضافه برداشت بانک‌ها است که حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان است. اولین مساله این است که این اضافه برداشت را کنترل کنیم؛ دومین مساله این است که سیاست‌های جدید پولی را همزمان با آن، اجرا کنیم؛ بنابراین نرخ سود باید اصلاح شود. افزایش سرمایه بانک‌ها نیز از دیگر برنامه‌های در دست اجراست.
وعده نهم: توجه به اولویت‌ها در تامین ارز
رئیس‌کل بانک مرکزی درباره اولویت‌های تامین ارز و تناسب اولویت‌های بانک مرکزی برای تامین ارز با اولویت‌های وزارتخانه‌های مرتبط برای تخصیص ارز مثل مساله تامین ارز برای واردات لاستیک گفت: اگر دوستان از وزارتخانه‌های مختلف حساسیت‌های خود را به ما منتقل کنند برای بانک مرکزی تفاوتی در این زمینه وجود ندارد و ما وظیفه و هدف‌مان تامین ارز است و به هر بخشی که اولویت باشد نیز اولویت خواهیم داد. اخیرا متوجه شدیم که در این زمینه غفلت‌هایی صورت گرفته که سریعا مبالغ قابل توجهی به آن اختصاص دادیم و قرار بر این شده که وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت با واردکنندگان صحبت کند. ما لاستیک را کالای اساسی می‌دانیم و برای آن ارز ۴۲۰۰ تومانی در نظر گرفته‌ایم و تامین آن نیز حتما انجام شده و خواهد شد.