اصفهان امروز از هر زمان دیگری تشنه تر است؛ اما اصفهانی ها حتی تا سال گذشته نیز بحران آب را باور نداشتند و امیدوار به جاری شدن زاینده رود بودند. اینروزها نشانه های بی آبی اصفهان با خالی شدن سد زاینده رود، خشکی کامل اراضی کشاورزی شرق، و کویری که جای نگین فیروزه ای شهر را گرفته است نمایان می شود. اینبار اما مدیریت استان و وزارت نیرو به صراحت اعلام کرده اند که در تامین آب شرب مردم نصف جهان با چالشی بزرگ مواجه هستند و تنها یک نسخه برای مردم این شهر می پیچیدند؛ صرفه جویی!!

شرایط آبی اصفهان امروز بسیار پیچیده است و طی یک ماه گذشته اصفهانی ها به طور پی در پی طعم تلخ بی آبی و قطعی آب حتی برای چند روز را چشیدند. با این حال شرکت آبفای اصفهان به صراحت اعلام کرد که به دلیل کاهش ورودی آب از سد زاینده رود به تصفیه خانه باباشیخ علی تنها توان تامین آب را برای طبقات همکف دارد و ساکنان طبقات بالاتر باید از طریق پمپ های ذخیره آب نسبت به تامین آب شرب خود اقدام کنند. از سوی دیگر این شرکت تنها با در نظر گرفتن لوازم کاهنده مصرف آب آن هم به صورت اقساطی، در نظر دارد تا اندکی بحران آب نصف جهان را مدیریت کند.

ماهی گیری از آب گل آلود
در این شرایط که مدیریت آبی کشور در سردرگمی به سر می برد و نگران تامین آب نصف جهان در فصل تابستان است، بخش هایی دیگر وارد گود شده اند و مدعی هستند که می توانند با طرح های خود، اصفهان را از بی آبی نجات دهند و حتی در پرتو آن با ایجاد بازار آب، برای خود درآمدزایی کنند و یا با پرداخت هزینه ای، خانه های خود را مجهز به دستگاه های تصفیه آب کنند. اینها تبلیغاتی است که در دوران بحران آبی اصفهان در پیامک ها و یا فضای مجازی دست به دست می چرخد.
به عنوان نمونه شرکتی مدعی است که تاسیسات بازچرخانی آب و ذخیره آب باران را از آلمان وارد می کند و مردم را تشویق می کند با هزینه ای معادل 50 میلیون تومان، آب های‌ خاکستری (حمام، ظرفشویی و ...) منازل خود را بازیافت کنند و حتی می توانند همانند شهرهای غربی آمریکا، با فروش آب مازاد به شهرداری ها برای آبیاری پارک ها و میادین، آتش نشانی ها و صنایع درآمد زایی داشته باشند. گفته می شود که اگر مردم از این طرح استقبال کنند، در هر محله ای از اصفهان می توان بازار آبی را ایجاد کرد که می تواند به عنوان درآمدی پایدار برای مردم این منطقه خشک کشور محسوب شود.
اما باید دید در شرایطی که مدیران وزارت نیرو این روزها تنها نسخه صرفه جویی را می پیچند، آیا این طرح ها و تبلیغات می تواند عملی شود و یا اینکه این شرکت ها به دنبال سودجویی از مردم تشنه اصفهان هستند و می خواهند از آب گل آلود، ماهی بگیرند؟

فروش آب به چه کسی!!
کارشناسان معتقدند اگر بخواهیم در زمینه آب خاکستری سرمایه گذاری کنیم بهترین راه این است که پساپ تصفیه خانه های اصلی اصفهان را به گونه ای استاندارد تصفیه و در مصارف کشاورزی و یا صنعت استفاده کنیم، اما اینکه هر خانواده ای بخواهد سرمایه گذاری جداگانه در این زمینه کند، این کار به لحاظ مدیریت و همچنین اثربخش بودن دچار ابهام است.
مهدی بصیرپور، معاون سابق شرکت آب منطقه ای اصفهان می گوید: اگر هر مجتمع چهار یا پنج واحدی هزینه ای بالا انجام دهد و آب را بازچرخانی و تصفیه کند، باید دید آب مازاد خود را قرار است چگونه و به چه بخش هایی بفروشند. او تاکید می کند: باید خروجی تمام تصفیه خانه های شهری و صنعتی اصفهان مجهز به تصفیه خانه های پیشرفته برای به کارگیری آب در بخش های دیگر شود، این کار از چندین سال پیش در کشورهای بزرگ اروپایی در حال انجام است، در حالی که آنها مشکلی در تامین آب خود ندارند، اما هزینه های زیادی را صرف پساب تصفیه خانه های خود می کنند. بنابراین در شرایط کنونی بحران آب اصفهان، شرکت های آب و فاضلاب می توانند با جذب سرمایه گذار و سرمایه از روش های مختلف، خروجی تصفیه خانه ها را مجهز به تصفیه تکمیلی کنند و به صورت برنامه ریزی شده از پساب بهره ببرند. در خصوص منازل نیز این گونه طرح ها باید به صورت پایلوت زیر نظر شرکت آبفای اصفهان تست و بررسی شده و در صورت ثمر اثر بودن و تایید آن از سوی این شرکت و یا آب منطقه ای، اجازه بازاریابی و تبلیغات را به شرکت هایی در سطح وسیع بدهند.
به اعتقاد بصیرپور، متاسفانه اکنون بسیاری در نظر دارند که از شرایط بی آبی اصفهان به نفع خود بهره ببرد و تجارتی راه بیندازد، اما قبل از اینکه هر شرکتی مجوز قانونی فروش پیدا کند، باید مورد تایید شرکت آب و فاضلاب استان و یا کشور قرار گیرد تا مردم بی محابا هزینه نکنند و در نهایت سرمایه های آنها بدون بازگشت بماند.
او درباره بازار آب، می گوید: بازار آب تحت مکانیسم دیگری ایجاد می شود و باید زمینه خرید و فروش آب وجود داشته باشد در حالی که هنوز در ایران این موضوع ایجاد نشده است؛ به عنوان مثال یک ساختمان چهار واحدی با تصفیه و بازچرخانی آب خود، مازاد نیاز خود را قرار است به چه کسی بفروشد.

مردم فریب نخورند!
سخنگوی شرکت آب و فاضلاب استان اصفهان نیز در خصوص این گونه تبلیغات، می گوید: این گونه تبلیغات غیرقانونی است و هیچ کس خودسرانه نمی تواند از شبکه انشعاب خانگی مبادرت به فروش آب کند، چرا که آب با قیمت تمام شده در اختیار مشترکان قرار نمی گیرد و به آب تحویلی یارانه تعلق می گیرد، بنابراین ساکنان منازل مسکونی نیز نمی توانند آب مازاد خود را با قیمت تمام شده به بخش های دیگر بفروشند. علی اکبر بنی طبا تاکید می کند: فروش آب زمانی می تواند تحقق یابد که مردم قیمت تمام شده آب را به دولت پرداخت کنند؛ اما به دلیل اینکه مشترکان با قیمت واقعی آب را دریافت نمی کنند نمی توانند نسبت به فروش آب اقدام کنند.
او همچنین درباره تبلیغات فروش دستگاه های تصفیه آب، می گوید: شرکت آبفا نمی تواند جلوی فروش این دستگاه ها را بگیرد، اما به صراحت اعلام می کند که شبکه توزیع آب اصفهان هیچ مشکلی از نظر استانداردها و شاخص های کیفی آب ندارد و مردم به دلیل کیفیت آب فریب این گونه دستگاه ها را نخورند. البته شرکت آبفای اصفهان در راستای صرفه جویی مصرف آب با ثبت نام دستگاه های کاهنده مصرف از طریق سامانه 1522 اقدام کرده است.
باید توجه داشت که به طور قطع این گونه طرح ها در کشورهای بزرگ دنیا که حتی مشکل کم آبی ندارند نیز اجرا می شود، اما مهم این است که در ایران این فناوری ها به درستی انجام شود. از سوی دیگر پسابی که از فاضلاب شهری تصفیه می شود در حال حاضر متقاضیان زیاد و خاص خود را دارد و به اعتقاد کارشناسان شاید نیاز نباشد که هر خانه ای با هزینه ای گزاف مجهز به این گونه سیستم های بازچرخانی آب شوند و به طور قطع مردم می توانند با سرمایه گذاری اندک نسبت به استفاده از ابزار کاهنده مصرف آب اقدام کنند.

ریحانه سجادی/ روزنامه نگار