سامانه نظام یکپارچه معاملات ارزی (نیما) عصر دیروز با هدف تجمیع منابع و مصارف ارزی کشور و تخصیص بموقع ارز به متقاضیان با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری و مدیران عامل بانک‌ها در بانک مرکزی رونمایی شد.
این سامانه با هدف تسهیل تأمین ارز، ایجاد فضای امن برای خریداران و فروشندگان ارز و امکان ایجاد فضای رقابت صرافان برای تأمین ارز متقاضیان از 28 بهمن ماه 96 فعالیت آزمایشی خود را آغاز کرد و از روزگذشته فعالیت آن به طور رسمی ادامه می‌یابد.
سامانه نیما یک نظام یکپارچه معاملات ارزی با قابلیت تنظیم شوندگی و سیاستگذاری است؛ در نیما همه منابع و مصارف ارزی کشور در یک محل جمع می‌شود و براساس ترجیحات متقاضی و اولویت‌های سیاستگذار، عرضه و تقاضای ارز با هم تلاقی می‌کنند.
در سامانه نیما، چهار بازیگر اصلی شامل واردکنندگان کالا و خدمات به‌عنوان متقاضیان ارز، صادرکنندگان کالا و خدمات به‌عنوان عرضه‌کننده ارز، واسطه گران شامل بانک‌ها و صرافی‌ها که منابع را از سمت عرضه‌کنندگان به متقاضیان هدایت می‌کنند و در نهایت سیاستگذار ارزی حضور دارند که براساس پیش‌بینی منابع و مصارف، نرخ، دامنه آزادی نرخ‌ها، اولویت‌ها و سقف مصارف را از طریق سامانه تحت کنترل قرار می‌دهد.
راه‌اندازی سامانه یادشده، این امکان را به بانک مرکزی می‌دهد که به صورت لحظه‌ای بازار ارز را رصد کند، در نتیجه امکان سیاستگذاری فوری و مداخلات مؤثر برای حاکمیت فراهم می‌شود.
یکپارچه شدن نظام تجارت خارجی کشور از ثبت سفارش تا ترخیص کالا، از دستاوردهای استقرار سامانه نیما در نظام ارزی کشور است زیرا این امکان را فراهم می‌کند که اطلاعات کافی و واقعی از تقاضا و عرضه ارز در اختیار تصمیم گیران قرار گیرد و به این ترتیب همه نیازمندی‌های کشور در حوزه تجاری در کنار پوشش تقاضاهای خرد مردم به ارز مسافرتی قابل پوشش و پاسخگویی است.
براساس اعلام بانک مرکزی نقش صرافی‌ها و بانک‌ها در نیما به‌عنوان واسطه بین منابع و مصارف ارزی مطرح است. به این صورت که آنها وظیفه انتقال منابع در حساب‌های خارج از کشور به مصارف تعیین شده توسط واردکنندگان را برعهده دارند. نقش شبکه صرافی‌ها در سامانه مکمل نقشی است که بانک‌ها ایفا می‌کنند و این یک امر اساسی و ضروری است.
آنگونه که رئیس کل بانک مرکزی می‌گوید، نیما ابزاری را برای بانک مرکزی و حاکمیت فراهم می‌کند که با پیش‌بینی پیش از وقوع نیازمندی‌ها و منابع ارزی و با توجه به سیاست‌های کلان کشور، کنترل مصارف ارزی کشور را به صورت سیستماتیک در دست داشته باشد و در نهایت ضمانت اجرایی نیما در آن است که هیچ واردات رسمی و قانونی بدون رصد و تأیید بانک مرکزی در خصوص جنبه‌های ارزی آن قابل انجام نیست. در آیین رونمایی از این سامانه، علاوه بر رئیس کل بانک مرکزی، هیأت عامل این بانک، مدیران و کارشناسان و دست اندرکاران نظام ارزی کشور نیز حضور دارند.
۹۲۱۰ فقره گشایش اعتبار با دلار ۴۲۰۰ تومانی
رئیس کل بانک مرکزی از گشایش ۹ هزار و ۲۱۰ فقره ال سی (گشایش اعتبار) به ارزش ۲ میلیارد و ۳۶۱ میلیون دلار خبر داد و گفت: در مورد ارز مسافرتی، دانشجویی و بیماران تصمیماتی به فراخور اتخاذ خواهد شد. ولی‌الله سیف در آیین رونمایی از سامانه الکترونیکی نیما که با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری در بانک مرکزی برگزار شد، با بیان اینکه با عملیاتی شدن سامانه نیما رویکرد واکنشی سیاستگذار به رویکردی کنشی تبدیل می‌شود، گفت: با کنترل تقاضای مؤثر و هدایت بهینه منابع نوسانات مقطعی و هیجانی از سوی سیاستگذار کنترل خواهد شد. این در حالی است که این سامانه با سامانه وزارت صنعت و پورتال جامع ارزی ارتباط دارد و نقش صرافی‌ها در آن به‌عنوان واسطه ارزی در نظر گرفته می‌شود.
وی تصریح کرد: نقش صرافی‌ها به‌عنوان مکمل بانک‌ها در سامانه نیما در نظر گرفته شده این یک امر ضروری و اساسی است که بر اساس نیازهای وارد کنندگان، امکان تخصیص اولویت‌بندی یا عدم تخصیص ارز از سوی سیاستگذار صورت می‌گیرد. در واقع این ابزاری برای حاکمیت است که با تخمین پیش از موعد نیازمندی‌های ارزی، کنترل مصارف ارزی را به صورت سیستماتیک در اختیار داشته باشد.
رئیس کل بانک مرکزی افزود: هیچ واردات رسمی و قانونی بدون رصد بانک مرکزی برای تأمین منابع ارزی قابل انجام نیست البته کار سامانه نیما از اوایل بهمن ماه آغاز شده بود و قرار بر این بود که تا آخر خردادماه سال‌جاری رونمایی صورت گیرد اما به‌دلیل شرایط کنونی این سامانه امروز رونمایی شده است. به‌گفته سیف، حجم گشایش‌های اعتباری انجام شده و تخصیص‌ها بر مبنای دلار ۴۲۰۰ تومانی حکایت از گشایش ۹ هزار و ۲۱۰ فقره به ارزش ۲ میلیارد و ۳۶۲ میلیون دلار بوده است که از ۲۲ فروردین ماه تا ۲ اردیبهشت انجام شده است ضمن اینکه ۶ هزار و ۸۵ فقره ال سی با ارزهای مختلف تأمین اعتبار شده است در عین حال ۵ هزار و ۲۵۰ فقره به ارزش یک میلیارد و ۵۵۰ میلیون یورو با ارز یورو تأمین اعتبار شده است. وی اظهار داشت: هیچ وقفه ای در تأمین ارز صورت نگرفته و بانک مرکزی کار را بخوبی پیش برده است. ضمن اینکه منعی وجود ندارد که ارز حاصل از صادرات غیرنفتی از سوی تمامی صرافی‌ها پذیرفته شود ضمن اینکه صرافی‌های بانک‌ها عموماً اعلام آمادگی کرده‌اند که ارز را بدون هیچ محدودیتی خریداری کرده و در اختیار وارد‌کنندگان و ثبت سفارش‌کنندگان قرار دهند.