اعتصاب در صنعت نفت را پاياني نيست. قراردادهاي چهارگانه وزارت نفت با كارگران كه در قالب قراردادهاي رسمي، معين، موقت و پيمانكاري بسته شده، كار را به‌صورت جدي در فاز تبعيض برده و همين تبعيض صداي كارگران را درآورده است. تفاوت دريافتي بين چهار تا پنج ميليون تومان در قالب تبعيض نقدي و مزايايي مانند دريافتي بابت بدي آب‌وهوا، حق مسكن و... كه چاشني غيرنقدي آن است، چالش جدي كارگران با قراردادهاي پيماني شده است. توفان شن و خاك امان كارگران پيماني منطقه ويژه پتروشيمي‌هاي ماهشهر را بريده اما سبب نشده تا دست از اعتراض بردارند كه يكي از موارد اعتراضي‌شان همان حق آب‌وهوايي است كه ديگران مي‌گيرند و از آنها دريغ شده است. آخرين صداي كارگران در اين بخش به مدت سه روز در ماهشهر شنيده شد. آنها در اين تجمع اعتراضي شعار مي‌دادند: «عزا عزاست امروز / روز عزاست امروز/ زندگی کارگر/ روی هواست امروز». ديروز سومين روزي بود كه كارگران پيماني مجتمع‌هاي پتروشيمي اين منطقه دست به اعتراض زدند و پس از آنكه اعتصاب غذايشان بي‌نتيجه ماند، دست به دامان فرماندار جديد شدند. حالا فرماندار به آنها وعده داده تا مشكلاتشان را برطرف كند و آنها نيز مانند همه مردمان جنوب، آن‌قدر وقار دارند كه به اميد بهبود تدريجي، فعلا دست از اعتراض بردارند.
اعتراض به تبعيض
يكي از كارگراني كه در اين تجمع حضور داشت، آن‌قدر صدايش گرفته بود كه به سختي حرف مي‌زد. او به «شرق» مي‌گويد: «در منطقه ويژه پتروشيمي‌هاي بندر ماهشهر سال‌هاست كه كارگران پيمانكار حق واقعي خود را دريافت نمي‌كنند. با ١٦ تا ١٨ سال سابقه كار، ماهي دو تا دوونيم ميليون تومان حقوق دريافت مي‌كنم، اما فرد ديگري با همين سابقه كار يا حتي كمتر، حداقل چهار تا پنج برابر من چيزي حدود هفت تا هشت ميليون تومان حقوق مي‌گيرد».
كمي نفس مي‌گيرد و ادامه مي‌دهد: «اعترا‌ض‌هاي ما به تبعيضي است كه بين نيروهاي قراردادهاي رسمي، معين و موقت با نيروهاي پيماني حاكم است. هر سه نوع قرارداد كارگري، مزاياي بهتري از ما دارند».
او ادامه مي‌دهد: «اينها فقط مزاياي نقدي است. مزاياي غيرنقدي مانند خانه‌هاي سازماني يا ٥٠ ميليون وديعه مسكن، پروازهاي رايگان، خدمات درماني رايگان و... هم هست. البته قراردادهاي موقت هم كمي با مشكل در اين زمينه‌ها مواجه هستند، اما دو قرارداد ديگر اين‌گونه نيستند».
ريه‌هاي ما هم فيلتر آلودگي هوا ندارد!
به كنايه در مورد آب‌وهواي خاك‌آلود اين روزهاي خوزستان مي‌گويد: «وقتي مي‌بينيم فرد ديگري با يك قرارداد ديگر حق بدي آب‌وهوا مي‌گيرد و منِ نوعي نمي‌گيرم، چه حالي بايد باشم؟ كارگري كه در اين بدي آب‌وهواي ماهشهر كار مي‌كند، فقط با اين مشكل مواجه نيست و آلودگي صنايع پتروشيمي را هم نفس مي‌كشد. حالا چه فرقي است بين كارگران پيماني كه اين مزيت را ندارند و ديگراني كه دارند؟ به فرماندار گفتيم آيا ريه‌هاي ما فيلتر آلودگي هوا دارد و آنها نه؟».
وزير نفت هم ما را به رسميت نمي‌شناسد
از ناديده‌گرفته‌شدن از سوي وزير نفت گلايه مي‌كند و مي‌گويد: «٨٠ درصد توليد بر دوش همين نيروهاي پيمانكاري است. در منطقه ويژه پتروشيمي‌هاي ماهشهر ١٠ هزار نفر فعال‌اند كه بالغ بر پنج‌هزارو ٣٠٠ نفر از آنها كارگران پيماني هستند. اگر بخواهيد كل صنعت پتروشيمي را در نظر بگيريد، بالغ بر ٧٠ هزار نفر در اين صنعت، از كارگران پيماني هستند كه حتي وزير نفت هم آنها را به رسميت نمي‌شناسد. وزير فقط قراردادهاي موقت به بالا را مي‌بيند و ما را اصلا نمي‌بيند! ما برايشان اصلا وجود خارجي نداريم!».
اشاره او به تغيير وضعيت قراردادهايي است كه وزير نفت وعده آن را داده بود و تنها به قراردادهاي موقت ختم مي‌شد و خبري از نيم‌نگاهي به كارگران پيماني نيست كه نيست.
اعتراض مي‌كنيم، برخورد مي‌كنند
كارگر ديگري هم در ادامه حرف‌هاي همكارش مي‌گويد: «هر موقع هم اعتراض مي‌كنيم، با ما برخورد مي‌كنند. امنيت شغلي‌مان را به خطر مي‌اندازند. بارها برخي از همكارانمان را از اطلاعات ماهشهر خواسته‌اند. حراست شركت‌ها كه مرتبا ما را مي‌خوانند و توبيخ مي‌كنند و از در تهديد سخن مي‌گويند». اين را با اندكي چاشني خشم مي‌گويد. حالا اما اميدوار به فرماندار جديد منطقه هستند كه وعده داده مشكلاتشان را مرتفع كند.
اما آن‌قدر وقار دارند كه انتظارشان را يك‌شبه طلب نكنند: «انتظار نداريم مسئله‌اي كه در٢٠ تا ٣٠ سال ايجاد شده يك‌شبه حل شود، همين‌كه بدانيم مسئولان در جهت رفع اين تبعيض‌ها گام بر‌مي‌دارند برايمان كافي است».
مي‌پرسم چه تعداد تجمع كرده‌ايد؛ مي‌گويد: «حول‌وحوش هزارو ٥٠٠ نفر تجمع كرده‌ايم... كار را تعطيل نكرديم. تعدادي ماندند كه كار شركت نخوابد و تعداد ديگر تجمع كرديم. از همه شركت‌هاي پتروشيمي تعدادي در تجمع حاضر شدند».
پايان تجمع به‌واسطه توافق با فرماندار
ديگري از توافق با فرماندار مي‌گويد: «امروز سومين روز و روز پاياني بود...؛ به توافق رسيديم و قرار شد قبل از عيد، پاداشي در قالب كارت هديه به كارگران پيماني بدهند و بعد از عيد نيز، سه، چهار آيتم را به دريافتي‌ها اضافه كنند و طرح طبقه‌بندي مشاغل را از اول فروردين در جهت بهبود دريافتي‌ها اعمال كنند». يكي ديگر از كارگران به «شرق» مي‌گويد: «يك ماهي مي‌شود كه اعتصاب غذا كرده‌ايم. رستوران نمي‌رويم. اما ديديم نتيجه نداد و كسي هم نپرسيد دردتان چيست؟ مجبور شديم به اداره كار مراجعه كنيم. باز هم نتيجه‌اي نگرفتيم و مجبور شديم دست‌به‌دامان فرماندار شويم». پوزخند مي‌زند و با نااميدي مي‌گويد: «منتظريم به وعده‌هايشان عمل كنند. اگر عمل شد كه چه بهتر، اگر نه بايد فكر ديگري بكنيم».
قرارداد يك‌ساله با ١٦ سال سابقه
گله‌اش را پي مي‌گيرد: «اغلب ما ١٦سال است اينجا كار مي‌كنيم و فقط پيمانكار تغيير مي‌كند. پيمانكار يك‌ساله با شركت قرارداد مي‌بندد و با ما هم قرارداد يك‌ساله مي‌بندد. اينجا اصلا امنيت شغلي در كار نيست».
پاي غيردولتي‌هاي عرصه پتروشيمي در كار است
از او درباره تعداد مجتمع‌هاي پتروشيمي منطقه مي‌پرسم. مي‌گويد: «فكر مي‌كنم حدود ١٢ تا ١٣ پتروشيمي در منطقه وجود دارد. تعدادي زيرمجموعه هلدينگ شستا و تعدادي زيرمجموعه هلدينگ خليج فارس هستند. البته بقيه هم در اينجا سهم دارند». تعدادي كه اين كارگر مي‌گويد با واقعيت به ميزان درخور توجهي فاصله دارد و به نظر مي‌رسد اين كارگر هم فقط به معيشتش مي‌انديشد و كاري به كار بزرگ‌ترها ندارد! براساس آخرين اخبار در منطقه حدود ٢٥ مجتمع پتروشيمي وجود دارد كه همچنان مشغول به كار در منطقه هستند. اصلاح اين روند حاكم در قراردادها مختص به صنعت نفت نيست و تقريبا در تمامي مناطق آزاد، اين اخلال موج مي‌زند، بااين‌حال به نظر مي‌رسد بايد فكري ريشه‌اي براي تغيير قوانين مربوط به مناطق ويژه و آزاد در بُعد كارگري و همچنين تجديدنظر در قراردادهاي صنعت نفت كرد. البته اما و اگرها در اين مورد هم كم نيست. در شرايطي كه دولت پول پرداخت حقوق كارمندان خود را ندارد و وزير نفت هم معتقد است ٧٠ هزار نفر شاغل در صنعت نفت كافي است و باقي شاغلان فقط بار مالي ايجاد كرده‌اند، نمي‌توان اميدي به تغيير چنداني داشت.