محمدرضا فرزين در دومين اجلاس روساي بانك مركزي كشورهاي عضو گروه بريكس در مسكو با اشاره به ضرورت استفاده از هوش‌مصنوعي در بانكداري الكترونيك و آمادگي ايران براي انتقال تجربيات خود به اعضاي بريكس گفت: ما معتقديم با توجه به خواست و اراده سياسي كه در گروه بريكس وجود دارد و انجام سرمايه‌گذاري‌هاي فني و زيرساختي به خوبي مي‌توانيم به سمت «سيستم‌هاي ارتباط مالي مختص بريكس» و تسهيل پرداخت‌هاي فرامرزي در گروه حركت كنيم و در نهايت به افزايش سرعت، كاهش در هزينه‌ها، دسترسي فراگيرتر به نظام پرداخت بين‌المللي و ايجاد فضاي رقابتي‌تر نائل شويم.
ضرورت اصلاح حاكميت اقتصادي و مالي جهاني
فرزين پيرامون موضوع بهبود سيستم پولي و مالي بين‌المللي گفت: در دوره رياست بانك مركزي روسيه در سال 2024 شاهد تلاش‌هاي ارزشمند و مجدانه‌اي در رابطه با بررسي نواقص و كاستي‌هاي موجود در سيستم پولي و مالي بين‌المللي جهان، آسيب‌شناسي موضوع و ارايه پيشنهادات راهبردي و عملياتي براي مرتفع كردن اين كاستي‌ها بوديم. بايد به اين نكته اذعان كرد كه اصلاح حاكميت اقتصادي و مالي جهاني و اصلاح جامع معماري مالي جهاني براي بهتر شنيده شدن صداي كشورهاي در حال توسعه براي مشاركت موثرتر، فراگير، معتبرتر، پاسخگوتر و منصفانه‌تر ضروري است. وي تصريح كرد: نظم پولي و مالي كنوني جهان در اصل بر پايه توافق «برتون وودز » و با شكل‌گيري بانك جهاني و صندوق بين‌المللي پول بسط يافته؛ اما آنچه واضح است خواست و اراده سياسي كشورهاي غربي به‌طور عام و امريكا به‌طور خاص در اين نهادها بروز و ظهور داشته است. علاوه بر اين، صندوق بين‌المللي پول واجد ظرفيت كافي وام‌دهي نيست و با ظرفيت موجود از عهده بحران‌هاي مالي جهاني برنمي‌آيد. رييس‌كل بانك مركزي كشورمان در ادامه افزود: توجه به اين نكته ضروري است كه اعضاي جديد بريكس بتوانند از شرايط عضويت و همكاري در ترتيبات ذخيره احتياطي (CRA) و بانك توسعه جديد (NDB) بهره‌مند شوند.
فرزين همچنين در رابطه با ابتكار پرداخت فرامرزي بريكس (BCBPI) و پاياپاي بريكس (BRICS Clear) و اينكه نمود عملياتي كردن تعهدات قبلي رهبران بريكس مبني بر ارايه راه‌حل‌هاي عملي براي بهبود سيستم پولي و مالي بين‌المللي است، گفت: انتظار مي‌رود راهكارهاي عملياتي در زمينه پرداخت بريكس با مرتفع كردن انحصار موجود در سازوكارهاي پرداخت فعلي، در نهايت عدالت، استقلال و انعطاف‌پذيري را در يك اكوسيستم رقابتي و عادلانه فراهم كند. رييس‌كل بانك مركزي كشورمان تصريح كرد: موضوع ابزار پرداخت در بريكس و يادداشت مقدماتي موسوم به BCBPI با هدف ايجاد يك پلتفرم تسويه براي پرداخت‌هاي فرامرزي بر اساس سيستم‌هاي تسويه ناخالص آني (RTGS) يا پول‌هاي ديجيتال بانك‌هاي مركزي (CBDCs) اعضاي بريكس پيشنهاد شده است كه با توجه به جايگاه و تاثير پرداخت‌هاي فرامرزي در ساير موضوعات، اهميت بسيار زيادي دارد و انتظار مي‌رود با جديت و فوريت بيشتري پيگيري شود. فرزين گفت: همان‌طور كه در بيانيه ژوهانسبورگ 2 تاكيد شده، افزايش سهم پرداخت ملي، تقويت همكاري كشورهاي بريكس در زمينه سيستم‌هاي پرداخت، مسير حركت و فعاليت‌هاي آتي بريكس را مشخص كرده است. بنابراين اميدواريم برزيل به عنوان رياست گروه در سال 2025 با جديت بر جنبه‌هاي عملياتي موضوع تمركز كند. پيشنهاد مي‌شود كارگروهي با هدف تدوين white paper به عنوان گام بعدي مورد پيگيري قرار گيرد و براي اطمينان از پيشبرد اهداف تعيين شده برنامه زمانبندي مشخص تدوين و ارايه شود.رييس‌كل بانك مركزي همچنين گفت: پاياپاي‌سازي بريكس (BRICS Clear) و اطمينان از وجود شرايط لازم براي مشاركت اعضاي جديد بريكس و بهره‌مندي از اين طرح از اهميت زيادي برخورداراست. وي خاطرنشان كرد: ايجاد پلتفرمي براي تسويه بين دولت‌ها و زيرساخت سپرده‌گذاري مبتني بر فناوري دفاتر كل توزيع شده براي انجام معاملات فرامرزي با اوراق بهادار به عنوان پروژه‌اي با پيچيدگي‌هاي فني و عملياتي و با اهميت زياد ارزيابي مي‌شود. رييس‌كل بانك مركزي همچنين در ادامه اين اجلاس بين‌المللي در خصوص ترتيبات ذخيره احتياطي (CRA) كه با هدف پاسخگويي به فشارهاي كوتاه‌مدت تراز پرداخت‌ها (BoP) ايجاد شده است، گفت: اين ابتكار با هدف تكميل تسهيلات فعلي صندوق بين‌المللي پول بوده و مي‌تواند براي كشورهاي بريكس با شرايط سهل‌تر و سرعت بيشتر نسبت به وام‌هاي صندوق بين‌المللي پول پرداخت شود. وي افزود: در رابطه با CRA دو اصل اصلي شامل كارايي تخصيص مالي و امنيت به‌طور كلي، اهميت قابل توجهي دارند. همان‌طور كه مشخص است در ساختار فعلي با مسدود شدن منابع كشورهاي مختلف، امنيت به عنوان يك اصل مهم مخدوش شده است. بايد اذعان داشت كه امروزه تهديدات ناشي از زيرساخت‌هاي مالي تحت سلطه غرب تنها مربوط به ايران، روسيه و ... نيست. در سال‌هاي گذشته تنها برخي اقتصادها از جمله ايران با فشارها و تهديدهاي خارجي از سوي غرب مواجه بودند، اما امروزه اين تهديدات به راحتي به اقتصاد كشورهاي ديگر مانند روسيه نيز تسري يافته است. رييس‌كل بانك مركزي افزود: با توجه به تاكيد اعضاي CRA مبني بر تعهد براي بهبود انعطاف‌پذيري سازوكار CRA و امكان استفاده از ارزهاي متعدد در پرداخت‌ها و با توجه به اهميت وجود اين ترتيبات براي مديريت BoP كشورها در شرايطي كه نظام صندوق بين‌المللي پول نقايصي در اين زمينه دارد، اعضاي جديد بريكس نيازمند دريافت اطلاعات، مستندات مرتبط و همكاري در ارزهاي واجد شرايط جايگزين و همچنين اصلاحات ذي‌ربط هستند و انتظار مي‌رود در اين حوزه از اعضاي جديد حمايت بيشتري انجام شود.
ضرورت رشد گروه اقدام پرداخت بريكس
فرزين در ادامه پيرامون گروه اقدام پرداخت بريكس (BPTF) تصريح كرد: ما نقش و جايگاه رو به رشد گروه اقدام پرداخت بريكس براي مرتفع كردن عملياتي چالش‌هاي فعلي در همكاري‌هاي پرداخت بين اعضا را به صورت كامل تصديق مي‌كنيم. با توجه به محورهاي مرتبط با BCBPI، تسويه حساب با ارزهاي ملي اعضاي بريكس، نظارت بر سيستم‌هاي پرداخت و اجراي استاندارد ISO20022 انتظار مي‌رود اين گروه و برنامه‌هاي ذي‌ربط آن از حمايت و توجه بيشتري بهره‌مند شود. فرزين گفت: ما معتقديم با توجه به خواست و اراده سياسي كه در گروه بريكس وجود دارد و انجام سرمايه‌گذاري‌هاي فني و زيرساختي، به خوبي مي‌توانيم به سمت سيستم‌هاي ارتباط مالي مختص بريكس و تسهيل پرداخت‌هاي فرامرزي در گروه حركت كنيم و در نهايت به افزايش سرعت، كاهش در هزينه‌ها، دسترسي فراگيرتر به نظام پرداخت بين‌المللي و ايجاد فضاي رقابتي‌تر نائل شويم. وي افزود: با توجه به رشد سريع تهديدها و مخاطرات سايبري و نياز به افزايش دانش و به كارگيري تجربيات كشورهاي عضو بريكس در مقابله با اين چالش‌ها، پيشنهاد مي‌شود بستري براي تبادل تجربيات در مورد حملات سايبري، تهديدات و اقدامات متقابل موثر توسط اعضاي بريكس ايجاد شود. اين پلتفرم به همه متخصصان مربوطه اجازه مي‌دهد تا از آخرين و رايج‌ترين تكنيك‌هاي هك مطلع شوند. اين، آنها را قادر مي‌سازد تا اقدامات پيشگيرانه انجام دهند و سطح بالايي از آمادگي را در برابر فعاليت‌هاي مخرب حفظ كنند. فرزين در خصوص گروه پژوهشي فناوري‌هاي مالي در بريكس هم تصريح كرد: قطعا فرصت‌هاي زيادي در اين زمينه وجود دارد. هوش مصنوعي تاثير قابل توجهي بر بازارهاي مالي خواهد داشت. ما از هوش مصنوعي به‌طور گسترده در بخش بانكي براي اهداف مرتبط با آن استفاده مي‌كنيم. AML/CFT، امتيازدهي اعتباري، مديريت كلاهبرداري و خدمات مشتري از جمله اين موارد است. وي افزود: در عين حال، كاربرد هوش مصنوعي در بازارهاي مالي خطراتي را نيز به همراه دارد، مانند ريسك‌هاي مربوط به گردش داده‌ها و ريسك‌هاي امنيت اطلاعات و همچنين ريسك‌هاي مرتبط با سوءاستفاده بازيگران اصلي بازار مالي از موقعيت مسلط خود در بازار. در رابطه با مديريت اين ريسك‌ها، به نظر مي‌رسد كشورهاي بريكس نياز به بحث بيشتر در مورد توسعه برخي استانداردهاي خاص در مورد استفاده از هوش مصنوعي در بازار مالي دارند. رييس‌كل بانك مركزي كشورمان همچنين پيشنهاد داد به منظور پيشرفت سريع‌تر و عملياتي شدن آنها، ترتيبات پيگيري موارد در بريكس به‌طور كلي و با توجه به اهميت و فوريت بحث پرداخت به‌طور خاص، به گونه‌اي بازطراحي شوند كه امكان دستيابي به خروجي مشخص در زمان مشخص را فراهم آورند. فرزين گفت: در شرايط فعلي، نام «تسك فورس » بر گروه‌هاي مربوط به موضوعاتي چون پرداخت گذاشته شده است، در حالي كه در وضع موجود صرفا كارگروه‌هايي براي تحقيق و بررسي هستند و با تغيير رياست سالانه موارد تحقيق شده نيز به صورت مستمر پيگيري نمي‌شوند و نهايتا اجرايي و عملياتي شدن‌شان بي‌نتيجه بماند، در نتيجه نام تسك فورس نيز مصداق چنداني ندارد. براي پيگيري موثرتر و نتيجه‌بخش‌تر پيشنهاد مي‌شود در هر موضوع يك كميته يا دبيرخانه دايمي با حضور كشورهايي كه تمايل بيشتري در به نتيجه رساندن آن موضوع دارند، تشكيل شود. در موضوع پرداخت نيز كشور ما براي نقش‌آفريني موثر در اين موضوع اعلام آمادگي مي‌كند.