همین دیروز یک عضو هیات عالی شورای وحدت که ازجمله نهادهای بالادستی و به‌اصطلاح اجماع‌ساز اصولگرایان است و در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ نیز به‌نحوی مهم‌ترین نهاد حامی ابراهیم رییسی بود، از «تلاش شورای وحدت» برای «ترغیب چهره‌های برجسته از طیف‌های گوناگون اصولگرایی برای کاندیداتوری در انتخابات» خبر داده است. سیدمحمدجواد جلالی که با ایلنا گفت‌وگو می‌کرد، مرحله بعدی کار این تشکیلات سیاسی پس از «مشخص شدن تعداد کاندیداها» را مرحله نهایی کار این نهاد یعنی «تصمیم‌گیری نهایی در مورد کاندیدای مورد نظر» خوانده است. هرچند چنانکه اشاره شد، شاید آنچه این چهره اصولگرای نزدیک به دولت سیزدهم درخصوص «مرحله نخست» کار تشکیلات سیاسی متبوعش گفته، در عمل ضروری نباشد؛ چه آنکه بسیاری از چهره‌های مدعی کاندیداتوری به‌ویژه اصولگرایانی که چنین اهدافی را در نظر دارند، بعضا پیش از خاکسپاری ابراهیم رییسی، فعالیت‌های انتخاباتی‌شان را کلید زدند و آنطور که برخی منابع خبری مدعی شده‌اند، ستاد انتخاباتی برخی اصولگرایان مدعی کاندیداتوری انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌رو، از میانه هفته گذشته آغاز به کار کرده است.
جبهه اصلاحات در آستانه
انتخاباتی دیگر
اوضاع البته در مجموع به نفع اردوگاه اصولگرایان و به‌ویژه آن دسته از اصولگرایانی است که در این سال‌ها و با آغاز روند حرکت به‌سوی «حاکمیت یکدست» موفق به تصاحب کرسی‌های قدرت شده‌اند. با این همه اما کماکان کاندیداهای غیرهمسو با جریان حاکم نیز بار دیگر خود را در شرایطی می‌بینند که می‌تواند زمینه‌ساز تغییر شود. همین هم باعث شده جلسات و گعده‌هایی با محوریت دیگر چهره‌های سیاسی مدعی کاندیداتوری تشکیل شود. چنانکه به‌گفته سخنگوی جبهه اصلاحات، این تشکیلات بالادستی که مهم‌ترین نهاد بالادستی اصلاح‌طلبان است، امروز (یکشنبه) تشکیل جلسه خواهد داد تا گفت‌وگوها در ارتباط با چندوچون حضور یا عدم حضور این جریان سیاسی در انتخابات پیش‌رو را کلید بزند. جواد امام که با ایلنا گفت‌وگو می‌کرد، در واکنش به این پرسش که آیا جبهه اصلاحات کاندیدای مشخصی را برای انتخابات پیش‌رو درنظر گرفته، گفت:»جبهه اصلاحات ظرفیت‌های قابل‌توجهی برای معرفی کاندیدای اختصاصی دارد اما باید دید برخورد حاکمیت با انتخابات پیش‌رو چه خواهد بود.» او که در جای‌جای صحبت‌هایش، هرنوع تصمیم‌گیری اصلاح‌طلبان در مورد انتخابات پیش‌رو را منوط به نوع برخورد حاکمیت و چگونگی بررسی و احراز صلاحیت کاندیداهای منتسب به این جریان سیاسی دانسته، همچنین گفته: «اگر قرار بر مشارکت باشد، ما با گزینه‌های اصلاح‌طلب وارد انتخابات خواهیم شد.» سخنگوی جبهه اصلاحات حتی احتمال ائتلاف با احزاب اعتدالی یا احیانا حمایت از چهره‌های غیراصلاح‌طلب را نیز رد نکرده و برخلاف آنچه این جریان سیاسی در چند انتخابات اخیر پس از تجربه حمایت از حسن روحانی مورد تاکید قرار می‌داد، این بار گفته: «این موضوع بستگی به تصمیم جبهه اصلاحات دارد.»
عارف می‌آید
در حالی که اصلاح‌طلبان هنوز به تصمیمی در رابطه با ورود یا عدم ورود به صحنه نرسیده‌اند، برخی منابع از تمایل شدید محمدرضا عارف برای ورود به صحنه انتخابات حکایت دارند. نکته‌ای که ازقضا با تایید تلویحی مشاور رسانه‌ای او نیز همراه شده است. علیرضا خامسیان که دیروز با چند خبرگزاری در این رابطه گفت‌وگو کرده، سعی کرد کاندیداتوری احتمالی عارف را نوعی ایثار سیاسی جلوه دهد و بر این اساس، با بیان اینکه «در این شرایط حساس همه دلسوزان ایران باید فارغ از هرگونه اختلاف‌نظرهای سیاسی با نگاه به منافع ملی اجازه ندهند روند اجرایی کشور با وقفه روبه‌رو شود»، گفته: «از این منظر آقای عارف با رویکرد منافع ملی هرگونه کمکی برای برون‌رفت از وضعیت فعلی را برای خود فرض می‌داند.» این فعال رسانه‌ای در حالی تاکید کرده تصمیم‌گیری درباره اینکه عارف چگونه در عرصه انتخابات نقش‌آفرین باشد، با اتکا به «خردجمعی مشاوران» این چهره سیاسی اصلاح‌طلب انجام خواهد شد که همین عدم اشاره به هماهنگی عارف با جبهه اصلاحات ایران، می‌تواند به این معنا باشد که او حتی درصورت مخالفت اصلاح‌طلبان نیز حاضر نیست از کاندیداتوری صرف‌نظر کند. این در حالی است که اعضای ارشد فراکسیون امید مجلس دهم نیز در این رابطه با «جهان‌صنعت» گفت‌وگو کرده و کاندیداتوری عارف در انتخابات پیش‌رو را تایید کرده است. جلال میرزایی که ریاست کمیته سیاسی فراکسیون امید مجلس دهم را برعهده داشت، با بیان اینکه «در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری۱۴۰۰ نیز از برخی نهادهای حاکمیتی از آقای عارف دعوت شد تا وارد صحنه شود اما او با بیان اینکه برای حضور در صحنه برنامه‌ای ندارد»، گفته: «در حال حاضر اما اوضاع متفاوت است و باتوجه به مشکلاتی که مشخصا در همین ۳سال اخیر گریبانگیر مملکت شده، آقای عارف به این نتیجه رسیده که باید وارد میدان شد.»
احمدی‌نژاد؛ پیراهن سفید به جای کت بهاری!
همزمان با این تحولات اما شاید یکی از مهم‌ترین اخبار انتخاباتی روز گذشته، ویدئویی بود که منابع رسانه‌ای نزدیک به محمود احمدی‌نژاد منتشر کرد. ویدئویی که در آن احمدی‌نژاد وعده «تحولاتی شیرین» داده که به‌باور او، «روند» آن، «به‌نفع مردم» خواهد بود. این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام که ماه‌های گذشته را تماما در سکوت محض خبری پشت‌سر گذاشته و برخلاف انتظار، حتی در ارتباط با تحولات ماه‌های گذشته در باریکه غزه و جنگ خونینی که از نیمه مهرماه سال گذشته درپی حمله حماس به اسرائیل آغاز شد و باوجود ویرانی گسترده هر آنچه در باریکه غزه وجود داشته و کشته شدن ده‌ها هزار نفر از فلسطینیان، کماکان نیز ادامه دارد، هرگز حاضر به اظهارنظر در این رابطه نشده، هفته گذشته، وقتی به‌عنوان مهمان در مراسم افتتاحیه مجلس خبرگان رهبری شرکت کرد، برخلاف تمامی حاضران که آشکارا عزادار شهادت ابراهیم رییسی و همراهانش بودند، با پیراهنی سفیدرنگ ظاهر شد. اقدامی که طبیعتا موردتوجه افکار عمومی و رسانه‌ها قرار گرفت و حتی برخی ناظران، این اقدام نمادین احمدی‌نژاد را به‌مثابه نشانه‌ای از تمایل او برای حضور در انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری تفسیر کردند. جالب آنکه احمدی‌نژاد نه‌تنها منکر صحت این تفاسیر انتخاباتی نشد، بلکه در همین ویدئویی که روز گذشته منتشر شد، صراحتا از تمایلش برای کاندیداتوری سخن گفت. او که ظاهرا در واکنش به دعوت شماری از هوادارانش برای کاندیداتوری در انتخابات ریاست‌جمهوری، در این رابطه اظهارنظر می‌کرد، گفته: «در حال بررسی شرایط هستم تا تصمیم بگیرم به‌عنوان نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کنم یا خیر!»
جالب‌تر آنکه تنها ساعتی پس از انتشار این خبر جنجالی و بحث‌انگیز، یکی از نمایندگان مجلس انقلابی که ازقضا ریاست ستاد انتخاباتی احمدی‌نژاد را در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم برعهده داشت، در یک اظهارنظر مطبوعاتی از این فراتر رفت و از شرط و شروطی پرده برداشت که رییس دولت نهم و دهم برای حضور مجدد در عرصه انتخابات ریاست‌جمهوری پیش کشیده؛ احمد علیرضابیگی که مدعی است درصورت ورود رسمی احمدی‌نژاد به صحنه، «نفر نخست انتخابات» خواهد بود، همچنین گفته: «باید به آقای احمدی‌نژاد اطمینان داده شود که ازجانب شورای نگهبان تایید صلاحیت می‌شود.» او که مدعی است «نظرسنجی‌ها هم می‌گویند احمدی‌نژاد یکی از محبوب‌ترین شخصیت‌های سیاسی کشور است»، گفته: «اگر بنا باشد آقای احمدی‌نژاد کاندیدا شود و بعد هم تایید صلاحیت نشود، هم باعث سرخوردگی ملی در کشور می‌شود و آسیب وارد می‌‌کند و هم بدون هیچ گناه و دلیلی ردصلاحیت می‌شود.» علیرضا بیگی با اذعان به اینکه «شورای نگهبان تابع هیچ قاعده خاصی نیست»، می‌گوید: «آقای احمدی‌نژاد ترجیح می‌دهد اول از این جهت به او اطمینان داده شود که تایید صلاحیت می‌شود یا خیر؛ بعد وارد انتخابات شود!»
لاریجانی و نگرانی از ردصلاحیت مجدد
همزمان با انتشار این اخبار درخصوص احتمال ورود چهره‌هایی همچون عارف و احمدی‌نژاد، یک روزنامه‌نگار نزدیک به علی لاریجانی نیز با انتشار متنی شاعرانه از احتمال کاندیداتوری رییس پیشین مجلس خبر داد. فرید موسوی که در توئیتی با استفاده از تعابیری شاعرانه از این مهم خبر داد، تلویحا مدعی شد که لاریجانی حتی از رهبری نیز در این رابطه کسب تکلیف کرده و فراتر از آن، با اشاره به
«خوشحالی لاریجانی» پس از این دیدار، مدعی شد که با کاندیداتوری لاریجانی موافقت شده است! هرچند تنها ساعتی پس از انتشار این توئیت، توئیت دیگری که ازقضا از طریق حساب کاربری رسمی علی لاریجانی منتشر شد، به‌نحوی ادعای فرید موسوی را زیرسوال برد. بنابر آنچه ازطریق حساب کاربری علی لاریجانی در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شد، «اخبار دکتر علی لاریجانی، مشاور رهبر انقلاب اسلامی، «صرفا‌وتنها» از طریق مجاری رسمی ایشان منتشر می‌شود.»این در حالی است که دیروز یکی از چهره‌های سیاسی نزدیک به لاریجانی نیز در ارتباط با احتمال ورود او اظهارنظر کرده و گفته: «لاریجانی در حال بررسی شرایط است که دوباره گَزیده نشود!» منصور حقیقت‌پور که در مجلس نهم ازجمله اعضای ارشد فراکسیون رهروان ولایت بود و بدین ترتیب به‌عنوان یکی از یاران لاریجانی شناخته می‌شد و پس از آن نیز در مجلس دهم، وقتی لاریجانی موفق به تثبیت جایگاه خود به‌عنوان رییس مجلس شد، رسما به‌عنوان مشاور او فعالیت می‌کرد، با اشاره به ردصلاحیت دور از انتظار لاریجانی در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ گفته:
«آدم عاقل نباید از یک سوراخ چند بار گزیده شود.» او که تاکید دارد «شواهدی مبنی‌بر باز شدن فضا مشاهده نمی‌کنیم»، می‌گوید: «ما اتفاقی ندیدیم که گویای باز شدن فضا باشد. البته باید وحدتی را که بین مردم به وجود آمده، حفظ کنند.» او که مدعی است «مردم آمادگی مشارکت دارند»، گفته: «اگر بگذارند جریانات مستقل برای انتخابات طراحی داشته باشند،۵۰درصد پای صندوق می‌آیند.»
دیگر کاندیداهای غیرهمسو
اما شمار کاندیداهای احتمالی غیرهمسو با جریان حاکم بر دولت سیزدهم یا آنچه به‌عنوان «حاکمیت یکدست» مطرح است، به‌مراتب بیش از این چند نامی است که مورد اشاره قرار گرفت. همین دیروز برخی منابع خبری از این نوشتند که «جمع کثیری از خانواده‌های شاهد و ایثارگر کشور از محمد شریعتمداری وزیر و معاون دولت پیشین برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری دعوت به عمل آورده‌اند.» همچنین برخی منابع خبری در همین چند روز در ارتباط با احتمال کاندیداتوری بعضی دیگر از اعضای دولت پیشین از جمله اسحاق جهانگیری، محمدجواد ظریف، علی ربیعی، علی طیب‌نیا، عبدالناصر همتی، عباس آخوندی، محمدجواد آذری‌جهرمی، مجید انصاری و همچنین شهیندخت مولاوردی گمانه‌زنی کرده‌اند. همزمان از برخی اصلاح‌طلبان و اعتدالیونی که در این چند سال گذشته باوجود بسته شدن روزافزون فضای سیاسی کشور و ردصلاحیت گسترده کاندیداهای غیرهمسو با جریان موسوم به «حاکمیت یکدست»، موفق به عبور از سد نظارت استصوابی شورای نگهبان شده‌اند نیز در این راستا نام برده می‌شود؛ چهره‌هایی همچون مسعود پزشکیان، علی مطهری و محسن مهرعلیزاده!
و سرانجام واقعیت صحنه انتخابات
با این همه اما به نظر می‌رسد شانس اصلی برای تصاحب ریاست دولت چهاردهم کماکان در اختیار چهره‌های منتسب به جریان حاکم باشد و بیراه نیست اگر شانس اصلی انتخابات پیش‌رو را محمد مخبر بدانیم؛ کسی که هم‌اکنون نیز پس از سانحه بالگرد ریاست‌جمهوری، جانشین ابراهیم رییسی شده و اگرچه برخی منابع رسانه‌ای باتوجه به مسوولیتی که در راستای برگزاری انتخابات برعهده خواهد داشت، مدعی شده‌اند که کاندیداتوری مخبر در انتخابات پیش‌رو منع قانونی دارد اما این به معنای آن نیست که هیچ راهی برای رفع این موانع نیست و او اگر به‌واقع بر کاندیداتوری در انتخابات پیش‌رو مصر باشد، می‌تواند مسیرش را با اتکا به همین قوانین موجود برای حضور در صحنه باز کند.